تکه‌دوزی هنر مورد علاقه زرتشتیان یزدی

1397/2/22 ۱۶:۴۰

"تکه دوزی" از هنری قدیمی زنان یزدی است ولی در میان زرتشتیان این هنر به شکل خاص ‎‎ تر و با عنوان «تیر و سیخ» رواج دارد هر چند که امروزه از کاربرد آن کم شده است. تکه دوزی از دیرباز یکی از هنرهای دستی زنان یزدی بوده به گونه‌ای که در گذشته تکه‌‎‎دوزی در هنگام دوخت ملافه، پتو و دیگر وسایل خانه به ویژه در جهیزیه تازه عروس‌‏‏ها، جایگاه و ارزش مناسبی داشته است.

"تکه دوزی" از هنری قدیمی زنان یزدی است ولی در میان زرتشتیان این هنر به شکل خاص ‎‎ تر و با عنوان «تیر و سیخ» رواج دارد هر چند که امروزه از کاربرد آن کم شده است.

تکه دوزی از دیرباز یکی از هنرهای دستی زنان یزدی بوده به گونه‌ای که در گذشته تکه‌‎‎دوزی در هنگام دوخت ملافه، پتو و دیگر وسایل خانه به ویژه در جهیزیه تازه عروس‌‏‏ها، جایگاه و ارزش مناسبی داشته است.

تکه‌دوزی جهیزیه تازه ‎‎ عروس‎ ها اغلب توسط مادر عروس یا خود عروس صورت می گرفته است و از این رو این هنر دستی، کم و بیش در خانه‌ها به ویژه خانه زنان روستایی، رنگ و روی متفاوتی داشته است ولی به تدریج و مرور زمان این هنر دستی کم‎‎رونق شده است به طوری که اکنون در کمتر خانه‌ای، وسایل بافت تکه‌ ‎‎ دوزی وجود دارد.

پارچه‏‏‌های مورد استفاده در نوعی از تکه ‏‏ دوزی که در بین زنان زرتشتی یزدی رایج بوده  و به «تیر و سیخ» شهرت دا شته است، معمولاً پارچه‌ های رنگارنگ ابریشم ساده که اغلب به دست همان زنان بافته می ‌شده یا پارچه‌های چیت روشنی  که اغلب از کشورهای روسیه و هندوستان به کشور ایران صادر می‌شده‌، بوده است.

روش دوخت تکه ‏‏ دوزی نیز به این طریق بوده که تکه ‎ های ابریشم و چیت را یکی در میان در کنار هم قرار می‌دادند و سپس به شیوه‌ای ماهرانه ، آنها را بهم می‌دوختند به طوری که به صورت یک پارچه یکدست در می‎‎آمده است و سپس برای دوخت ‎‎وسایل دیگر مورد استفاده قرار می‏‏‌گرفته است.

این نوع دوخت منجر به تولید پارچه‌ای به نام «تیر و سیخ» می شده که در بین مردم نیز کاربرد و استفاده زیادی داشته است. البته نامگذار ی این پارچه نیز این دلیل بوده است که پارچه ساده را «تیر» و پارچه چیت را «سیخ» نامیده بوده بودند. این نوع دوخت و دوز هر چند از رونق افتاده ولی هنوز هم در میان زنان اصیل و قدیمی یزدی رواج دارد و کاربرد های خاص خود را دارد.

منبع: ایسنا