صنعت حرف دانشگاه را نمی‌خواند

1397/2/22 ۰۸:۱۱

چند وقتی می‌شود که ساز دانشگاه با صنعت کوک نیست. این را نه فقط دانشگاهیان بلکه صنعتگران هم به‌آن اشاره می‌کنند و می‌گویند که در این سال‌ها هم دانشگاهیان و هم صنعتگران تلاش کردند تا بلکه بتوانند راهی برای رابطه بیشتر و بهتر بین این دو نهاد ایجاد کنند،اما مشکلات این حوزه‌ها آنقدر زیاد است که اجازه ارتباط بیشتر و بهتر را به آنها نمی‌دهد. دانشگاهیان و صنعتگران دلایل خاص خود را دارند.

گزارش از گسست بین پژوهشگران با صنعتگران

هدی هاشمی: چند وقتی می‌شود که ساز دانشگاه با صنعت کوک نیست. این را نه فقط دانشگاهیان بلکه صنعتگران هم به‌آن اشاره می‌کنند و می‌گویند که در این سال‌ها هم دانشگاهیان و هم صنعتگران تلاش کردند تا بلکه بتوانند راهی برای رابطه بیشتر و بهتر بین این دو نهاد ایجاد کنند،اما مشکلات این حوزه‌ها آنقدر زیاد است که اجازه ارتباط بیشتر و بهتر را به آنها نمی‌دهد. دانشگاهیان و صنعتگران دلایل خاص خود را دارند. از یک سو این صنعتگران هستند که اعتقادی به فعالیت دانشگاهیان ندارند و در سوی دیگر این دانشگاهیان هستند که علاقه چندانی برای انجام طرح‌های پژوهشی از خود نشان نمی‌دهند و بیشترعلاقه‌مند مسائل آموزشی هستند؛ موضوعی که این روزها با مطرح شدن حمایت از کالای ایرانی توجه خیلی از صنعتگران و دانشگاهیان را به خود جلب کرده است. البته این مسأله از نگاه وزیر علوم هم پنهان نمانده است. او چندی پیش در گفت‌و‌گو با خبرنگار «ایران» ارتباط صنعت و دانشگاه را بسیار ضعیف توصیف کرده بود و اعلام کرد: «متأسفانه شرایط کار برای دانشگاه‌ها در این زمینه هم کم است. شما توجه کنید شرایط کار و بعد هم امتیازدهی‌های صنعت به اعضای هیأت علمی در دانشگاه اصلاً مناسب نیست و بخش صنعت و اقتصاد آن احساس نیاز را به استادان و دانشگاه‌ها ندارد.» منصور غلامی به صنایعی اشاره کرد که خودشان پژوهش‌هایشان را انجام می‌دهند و به ندرت پیش می‌آید تا سفارش‌های جدی به دانشگاه بدهند: «صنعت خودرو‌سازی به ندرت سفارش‌های جدی به دانشگاه‌ها داشته‌اند. صنایع کوچکتر ما هم متأسفانه پژوهشگر ندارند و اصلاً هم نمی‌خواهند جای خالی نداشتن پژوهشگر برتر را با دانشگاهیان پر کنند.» این موضوع البته مورد شکایت پژوهشگران هم است. آنها هم به ضعف‌های موجود در دانشگاه اشاره می‌کنند و هم به صنعتی که هیچ علاقه‌ای به طرح‌های دانشگاه ندارد. به اعتقاد پژوهشگران بی‌اعتمادی صنعت به دانشگاه باعث شده تا بسیاری از صنعتگران جوان طرح‌هایشان را به دیگر کشورها بفروشند.

محمد امینی یکی از همین پژوهشگران است که از شرایط سخت کار با صنعتگران گله دارد. او می‌گوید: «در دانشگاه با استادان‌مان فعالیت‌های پژوهشی زیادی داشتیم حتی بسیاری از طرح‌هایمان موفق بود اما کار به مرحله تولید که می‌رسید هیچ صنعتگر و تولید کننده‌ای حمایت نمی‌کرد. اگر هم به مرحله تولید می‌رسید نه فروشی داشتیم نه حمایتی می‌شدیم. برخی مواقع هم زد و‌بند‌هایی داخل یک سازمان انجام می‌شد و جنس بی‌کیفیت‌تر آن طرف آبی برای آن دستگاه خریداری می‌شد که نه مرغوب بود نه ارزان.» امینی تأکید می‌کند: «در ایران شرکت‌ها اصلاً به دانشگاه اعتمادی ندارند. بی‌اعتمادی بزرگی بین صنعت و دانشگاه وجود دارد و اصلاً با هم هماهنگ نیستند هیچ سازمانی علاقه‌ای ندارد طرح و ایده بچه‌های ایرانی را به اجرا بگذارد و نهایتش این می‌شود که سازمان‌ها می‌روند از چین ودیگر کشور‌ها کالا را وارد می‌کنند. چرا باید این همه اجناس چینی در بازار ایران وجود داشته باشد مگر پژوهشگران ما نمی‌توانند تولید کنند.به جرأت می‌توان گفت که با خیلی از طرح‌های پژوهشگران با بی‌انصافی برخورد می‌شود. چون پول دست صنعتگران است دلشان می‌خواهد طرح را می‌گیرند اگر هم نخواهند کالایی بی‌کیفیت از آن طرف آبها وارد می‌کنند.»

دانشگاه کارآفرین را گسترش دهیم

چند وقتی است که وزارت علوم با همکاری رؤسای دانشگاه‌ها در حال طراحی مدلی هستند تا بتوانند رابطه صنعت با دانشگاه را تقویت کنند. مسئولان آموزشی کشور اعلام کردند می‌خواهند دانشگاه‌های کارآفرین را در کشور راه‌اندازی کنند و گسترش دهند. البته در کنار دانشگاه‌های کارآفرین موضوع شرکت‌های دانش‌بنیان جدی‌تر از قبل مطرح شده است. شرکت‌هایی که به عنوان واسط بین دانشگاه و صنعت است. رئیس دانشگاه صنعتی شریف در این باره به «ایران» می‌گوید: در این سال‌ها با دانشگاهیان بسیار تلاش کردیم تا بتوانیم نظر صنعتگران را به خود جلب کنیم اما خیلی از دانشگاه‌ها هنوز موفق به این موضوع نشدند. متأسفانه صنعتگران وقت کافی برای بررسی پژوهش‌های دانشگاهیان نمی‌گذارند بنابراین اگر طرح پژوهشی بخواهد به تولید برسد باید بخش اقتصادی و صنعتی از آن حمایت کند، متأسفانه ما این حمایت را درباره طرح‌های دانشگاهیان نداریم. وی می‌افزاید: بخش صنعتی بر این باور است که باید محصول را سریع به تولید برسانیم اما همین محصول نیاز دارد تا رویش کار شود و با کیفیت مطلوب به دست صنعتگران برسد. با این همه در این سال‌ها راه‌اندازی شرکت‌های دانش‌بنیان بسیار تأثیرگذار بود و توانست بخش مهمی از صنعت را به دست بگیرد.او در ادامه توضیح می‌دهد البته ما آمدیم مدل دانشگاه کارآفرینی را پیشنهاد داده‌ایم تا با توانایی و خلق فناوری همراه باشد. بدان معنا که در هر استان،‌ دانشگاه‌های استانی را به صنایع استانی گره بزنیم تا مشکل صنایع استان در این دانشگاه‌ها رفع شود و از طرف دیگر دانشجویان بتوانند پژوهش‌های کاربردیشان را انجام دهند.

دکتر محمود فتوحی می‌گوید: البته گسترش دانشگاه کارآفرینی به این معنا نیست که فقط تمام پژوهش‌ها در این دانشگاه‌ها باشد بلکه در دانشگاه‌های آموزشی و پژوهشی هم این ارتباط منسجم شود. معافیت مالیاتی و همچنین معافیت از پرداخت حق بیمه یکی از راه‌های رشد پژوهش در کشور است و تا زمانی که حاشیه امن برای پژوهشگران ایجاد نشود نمی‌توانیم به شرایط اقتصادی خوب دست پیدا کنیم. اگر ارتباط دانشگاه با صنعت برقرار شود سود حاصل از صنعت به دانشگاه‌ها نیز خواهد رسید، باید صنعت را وادار به استخدام تحصیلکرده‌های دانشگاهی کرد و از آن‌ها بخواهند مسائل و مشکلات را از طریق دانشگاه حل و فصل کنند.

وی درباره درآمدهای ناشی از قراردادهای پژوهشی در این دانشگاه معتقد است: بطور کلی دانشگاه شریف از نظر میزان و تعداد قراردادهای ارتباط با صنعت، رتبه اول را در کشور به خود اختصاص داده است؛ اگر چه ما معتقد هستیم پتانسیل این دانشگاه به مراتب بیش از چیزی است که در حال حاضر دیده می‌شود و باید توسعه بیشتری داشته باشد.

بوروکراسی دانشگاه

در یک سو مشکلات دانشگاهیان با صنعتگران است و در سوی دیگر این صنعتگران هستند که حرف‌هایی برای گفتن دارند. آنها می‌گویند که دانشگاه‌ها بیشتر به آموزش توجه دارند و در بخش پژوهش ضعف‌های بسیاری دارند؛ موضوعی که محمد قلی یوسفی کارشناس اقتصادی در این باره می‌گوید: ارتباط صنعت با دانشگاه و دانشگاه با صنعت مورد توجه همگان است اما کمتر کسی برای بهبود این رابطه اقدام عملی کرده است. ابتدا باید به ضعف‌های دانشگاه اشاره کرد این‌که ما دانشگاه‌هایی داریم که فقط تئوری به دانشجویان آموزش می‌دهند. دانشگاه‌ها در پژوهش ضعف بسیاری دارند اگر دانشگاه‌ها در کنار مباحث کلاسی می‌توانستند علم و عمل را با هم پیوند دهند وضعیت به گونه‌ای دیگر بود. مقالات و پژوهش‌هایی که بتواند در صنعت کشور مثمرثمر باشد بسیار کم داریم.

وی با اشاره به این‌که دانشگاه‌ها باید در خصوص تقویت ارتباط خود با صنعت بیشتر تلاش کنند، می‌افزاید: در محیط پژوهشی و دانشگاه اگر بخواهیم کاری بکنیم باید هزاران نفر را ببینیم امضا بگیریم و در نهایت هم به‌دلیل طولانی شدن کار پشیمان می‌شویم. در سال‌های گذشته دانشگاه‌ها رشد بسیاری داشتند همین افزایش ناگهانی دانشگاه‌ها موجب شده تا کیفیت آموزش و پژوهش در دانشگاه‌ها کاهش پیدا کند. البته دانشگاهیان توجهی به بازار کار ندارند این مشکل حتی در دانشگاه‌های مهارتی هم وجود دارد. وی به تعداد مقالات منتشرشده دانشگاهیان اشاره می‌کند و می‌گوید: مقالات منتشر شده دردی از صنعت دوا نمی‌کند. درحقیقت موضوعات پژوهشی اصلاً توجهی به تولید و حرکت اقتصادی ندارد.

یوسفی به تجهیزات دانشگاه‌ها اشاره می‌کند که بسیار قدیمی و فرسوده است: محصولات تولیدی دانشگاه‌ها کیفیت پایینی دارند. دانشگاه اگر می‌خواهد به روز باشد باید تجهیزات به روزی داشته باشد البته در این سال‌ها واقعاً دانشگاه تلاش کرده تا بتواند همراه صنعت باشد و صنعت هم به طرح‌های دانشگاه تمایل نشان داده اما همچنان این رابطه مستحکم نیست. برای ایجاد ارتباط بین صنعت و دانشگاه باید هر دو طرف در راستای هم حرکت کنند که منجر به تعامل بیشتر شود و از طرفی نیاز است که محققان و دانشگاهیان این باور را در مسئولان به وجود آورند که برای رفع مشکلات کشور حرف برای گفتن دارند.

وی تأکید می‌کند: البته صنعت هم ضعف‌هایی دارد چراکه در صنعت کشور نیز با توجه به تنگناهای ناشی از تحریم‌ها، به‌روزرسانی فناوری چندان صورت نگرفته و چرخ صنعت با ماشین‌آلات فرسوده و فناوری‌های قدیمی در حال حرکت است، در برخی موارد سیستم آموزشی بسیار جلوتر و به روزتر از صنعت است.

منبع: روزنامه ایران