در بزرگداشت غلامحسين مصاحب عنوان شد: مصاحب بنيانگذار دايرة‌المعارف‌نويسي نوين است

1388/4/1 ۰۴:۳۰

مراسم بزرگداشت غلامحسين مصاحب روز گذشته (يكشنبه، 31 خردادماه) در انجمن آثار و مفاخر فرهنگي برگزار شد.

مراسم بزرگداشت غلامحسين مصاحب روز گذشته (يكشنبه، 31 خردادماه) در انجمن آثار و مفاخر فرهنگي برگزار شد.
مهدي محقق در اين مراسم از غلامحسين مصاحب به‌عنوان چهره‌ي علمي برجسته‌ي ما در دوران معاصر ياد كرد و گفت: هرچند او زمينه‌ي اصلي كارش رياضيات بود؛ اما در حوزه‌هاي ديگر از جمله زبان و ادبيات فارسي آثار ماندگاري را به ‌يادگار گذاشته است.
رييس هيأت‌مديره‌ي انجمن آثار و مفاخر فرهنگي در ادامه به تجربه‌ي همكاري‌اش با غلامحسين مصاحب در تدوين دايرة‌المعارف فارسي اشاره كرد و گفت: در سال‌هاي 37 و 38 بود كه مصاحب به همراه احمد آرام و دوستاني ديگر كارش‌ را در تدوين دايرة‌المعارف فارسي آغاز كرد كه بنده با ايشان در زمينه‌ي ادبيات عرب و قرآن در تدوين دايرة‌المعارف همكاري داشتم.
او با اشاره به اين‌كه دايرة‌المعارف‌نويسي در سنت فرهنگ ايراني - اسلامي نضج و تكامل‌يافته است، بر اين نكته تأكيد كرد كه دايرة‌المعارف‌نويسي با روش جديد در ايران از دهخدا آغاز مي‌شود و در كار غلامحسين مصاحب به نوعي پخته‌تر و تكامل ‌يافته‌تر مي‌شود؛ از اين‌رو مي‌توان از استاد فقيد غلامحسين مصاحب به عنوان بنيانگذار دايرة‌المعارف‌نويسي نوين ياد كرد.
محقق در ادامه از دايرة‌المعارف تشيع، دانشنامه‌ي جهان اسلام، دايرة‌المعارف بزرگ اسلامي و همچنين فرهنگنامه‌ي كودكان و نوجوانان به عنوان دايرة‌المعارف‌هايي ياد كرد كه پس از مصاحب شل گرفت و گفت: اين دايرة‌المعارف‌ها از جمله دايرة‌المعارف‌هايي هستند كه بنده در شكل‌گيري آن‌ها به نوعي نقش داشتم.
همچنين در اين مراسم، هوشنگ دولت‌آبادي كه به عنوان دوست و همكار غلامحسين مصاحب معرفي شد، از وي به عنوان استادي بافضيلت ياد كرد و با رد ادعاي برخي از كساني كه معتقدند او استادي سخت‌گير بوده است، اظهار كرد: مصاحب همواره معيارها و مؤلفه‌هاي اخلاقي خودش را براي گزينش ديگران داشت و اين لزوما به معناي سخت‌گيري استاد نيست.
او در ادامه به ذكر خاطراتي از همكاري‌اش با غلامحسين مصاحب پرداخت.
كامران فاني ديگر سخنران اين مراسم نيز از مصاحب به عنوان يكي از چهره‌هاي مؤثر علمي - فرهنگي ايران ياد كرد.
اين عضو پيوسته‌ي فرهنگستان زبان و ادب فارسي به 30 سال تجربه‌ي كاري‌اش به‌ عنوان كتابدار بخش كتاب مرجع اشاره كرد و گفت: در اين 30 سال شايد هزاران بار به دايرة‌المعارف مصاحب رجوع كردم و از آن بهره‌ها بردم.
فاني علت توجهش به فرهنگ‌نگاري مصاحب را در اين ذكر كرد كه او نيز سال‌ها در كار فرهنگ‌نويسي و تدوين دايرة‌المعارف دست داشته و از همين‌رو تلاش‌هاي فرهنگ‌نويسي مصاحب برايش بااهميت و پرارج است.
اين فرهنگ‌نويس با مروري بر تلاش‌هايي كه در حوزه‌ي دايرة‌المعارف‌نويسي و فرهنگ‌نگاري انجام داده است و همچنين با تأكيد بر سابقه‌ي بسيار طولاني دايرة‌المعارف‌نويسي در تمدن ايران، تصريح كرد: به اعتقاد من، آغاز دايرة‌المعارف‌نويسي جديد با مصاحب بوده است. در واقع، كار مصاحب به هيچ وجه سابقه نداشته است؛ از اين‌رو روش‌هاي نوين تدوين دايرة‌المعارف، مديون مصاحب است.
او در ادامه به تشريح ويژگي‌هاي اخلاقي غلامحسين مصاحب پرداخت و بر دانش گسترده‌ي وي تأكيد كرد و افزود: گستردگي دانش مصاحب به او در حوزه‌ي تأليف دايرة‌المعارف كمك‌هاي زيادي كرد.
فاني همچنين متذكر شد: ويژگي‌هاي شخصيتي و علمي مصاحب به گونه‌اي بود كه او شايستگي مديريت علمي آن فرهنگ را داشت.
وي در پايان به شرح چگونگي كار فرهنگ‌نگاري مصاحب پرداخت.
احمد شرف‌الدين - از پژوهشگران علم رياضيات - هم به بيان خاطراتي از غلامحسين مصاحب پرداخت و در ادامه به تبيين ارزش‌هاي كتاب «مقدمه بر آناليز» مصاحب اشاره كرد.
اين استاد دانشگاه هرمزگان از مصاحب به عنوان معلمي توانا ياد كرد و گفت: او مي‌توانست كتاب‌هايي به مراتب پردامنه‌تر در حوزه‌هاي مختلف رياضي از جمله آناليز تأليف كند؛ اما به‌دليل علاقه و اصرارش بر اشاعه‌ي رياضيات سعي مي‌كرد مباحثي قابل فهم و فراگير را به نگارش درآورد.
طاهر قاسمي هنري - از شاگردان غلامحسين مصاحب - نيز در سخناني از استادش به عنوان فردي رياضي‌دان، منطق‌دان و اديب ياد كرد.
اين استاد دانشگاه تربيت معلم به ارائه‌ي گزارشي از زندگي مصاحب پرداخت و همچنين در توضيح نقش وي در گسترش رياضيات بين جامعه‌ي علمي و دانشگاهي ما گفت: مصاحب بر اشاعه‌ي رياضيات تأكيد فراوان داشت و همواره در تأليف آثارش اين اصل را مد نظر داشت.
او متذكر شد: مصاحب به روش‌هاي صحيح تدريس رياضي توجه ويژه‌اي داشت.
اين استاد دانشگاه در ادامه به بخش ديگري از شأن علمي غلامحسين مصاحب پرداخت و تأكيد كرد: او همواره به زبان و ادبيات فارسي علاقه‌اي عميق نشان مي‌داد و بر واژه‌گزيني در زبان فارسي براي واژه‌هاي بيگانه تأكيد مي‌كرد. مي‌توان به نوعي از او به عنوان مبتكر واژه‌گزيني در ايران ياد كرد.
قاسمي افزود: مصاحب معتقد بود ما با واژه‌گزيني مي‌توانيم دستگاه واژ‌گاني زبان فارسي را تقويت و زباني علمي را در فارسي پي‌ريزي كنيم.
در اين مراسم همچنين ترانه مصاحب - دختر غلامحسين مصاحب - نامه‌ي برادرش نامدار مصاحب را خواند كه در بخشي از آن، از استاد فقيد غلامحسين مصاحب به‌ عنوان مردي خردمند و دانشمندي جميع‌ جهات ياد شده بود.



منبع: ایسنا