نسخه شناسی، برای محققان قلمرو متن‌شناسی هم مفید است

1387/7/3 ۰۳:۳۰

ایرج افشار، در مراسم افتتاحیه سمینار نسخه‌شناسی فارسی در وین، گفت: نسبت به آن‌چه در نسخه‌شناسی امروز ایران اهمیت دارد، نگاهی افكنده‌ام ناظر بر این كه چه باید كرد كه ضمن دربرداشتن فواید فهرست‌نویسی، برای محققان قلمرو متن‌شناسی هم مفید باشد.

ایرج افشار، در مراسم افتتاحیه سمینار نسخه‌شناسی فارسی در وین، گفت: نسبت به آن‌چه در نسخه‌شناسی امروز ایران اهمیت دارد، نگاهی افكنده‌ام ناظر بر این كه چه باید كرد كه ضمن دربرداشتن فواید فهرست‌نویسی، برای محققان قلمرو متن‌شناسی هم مفید باشد.

به نقل از اداره كل روابط عمومی و اطلاع رسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، سمینار نسخه‌شناسی فارسی با شركت دهها تن از اساتید و پژوهشگران و نسخه شناسان زبان فارسی از كشورهای مختلف جهان از جمله ایران، روسیه، هلند، فرانسه، انگلستان، تاجیكستان و اتریش و با حضور رایزن فرهنگی كشورمان در وین،در فرهنگستان علوم اتریش اول مهرماه تشكیل و با سخنان كوتاه پروفسور فراگنر رئیس انستیتو ایران‌ شناسی افتتاح شد.
پروفسور فراگنر رئیس انستیتو ایران‌ شناسی ضمن خوشامدگویی به میهمانان به ضرورت و اهمیت موضوع نسخ خطی پرداخت و اظهار داشت: با همكاری و مشاركت مركز پژوهشی و میراث مكتوب در ایران موفق به انجام این همایش شده‌ایم و طبق برنامه، سمینار بعدی در كشور ایران برگزار خواهد شد.
وی در ادامه به قدیمی‌ترین نسخه خطی فارسی به نام «الابنیه عن حقائق الادویه» نوشته ابوموفق هروی در سال ۴۴۷ هجری قمری اشاره كرد كه در حال حاضر در كتابخانه ملی وین موجود می‌باشد.

ایرج افشار محقق و استاد ایران‌شناسی و كتاب‌شناسی با عنوان «نگاه پانورامیك به كدیكولوژی نسخه‌های خطی فارسی» به سخنرانی پرداخت و اظهار داشت: به‌طور پانورامیك نسبت به آن‌چه در نسخه‌شناسی امروز ایران اهمیت دارد، نگاهی افكنده‌ام ناظر بر این كه چه باید كرد كه ضمن دربرداشتن فواید فهرست‌نویسی، برای محققان قلمرو متن‌شناسی هم مفید باشد.

وی افزود: دست یافتن به چنان افقی كه تمام جوانب مربوط به نسخه‌شناسی را دربرگیرد، با توجه به آن كه نسخه‌های خطی فارسی از حیث زمانی درست شامل هزار سال می‌شود و از حیث جغرافیایی با تنوع‌های گوناگون اقلیمی، جامعه شناختی، هنری و حتی نژادی آمیخته است، دگرگونی‌های خط و نشان و آرایه‌ها مرا برآن می‌دارد كه بیشتر به این سه مقوله بپردازم و با تكیه بر تجربه‌های دیداری خود عرض كنم كه كدام مباحث اهمیتی بیش تواند داشت.
ایرج افشار تصریح كرد: اصولا از نسخه‌شناسی دوگونه فایده عمده به دست می‌آید یكی همان تاریخ‌یابی قطعی كتابت نسخه است یا قرینه‌ای برای تعیین قدمت نسخه و نشان دادن میزان اهمیت آن. اما ترتیب اصولی آن بیشتر مربوط می‌شود به اخذ و استخراج خود ضوابط و قواعد و نشانه‌هایی كه هر نسخه به نوعی واجد اطلاعات تازه تواند بود.

وی اضافه كرد: از طریق نسخه‌شناسی می‌توان تنوع كاغذها، خط‌ها و ضبط حروف را شناخت و همچنین تنوع علائم، آرایه‌ها، جلدها و تنوع مالكیت‌ها و آسیب‌های رسیده به آن و بالاخره تاریخ سیر نسخه‌ها را كه از اقلیمی به اقلیم دیگر رفته است.

اكبر ایرانی رئیس مركز پژوهش میراث مكتوب نیز با عنوان «اهمیت چاپ فاكسیمیله از لحاظ ضوابط نسخه شناسی و شناخت متن برای تصحیح متون فارسی» سخن گفت: آقای نادر مطلبی كاشانی از نامه بهارستان تهران با عنوان «آداب رنگین نویسی در نسخه‌های خطی» و آقای صادق آصف آگاه از مجمع ذخائر اسلامی قم با عنوان «بازسازی كتابخانه‌های كهن قاجاری بر اساس شهرها» و آقای فرانسیس ریشار از دانشگاه پاریس با عنوان «شهرها و نقش آن در شناخت نسخ خطی فارسی» به سخنرانی پرداختند.

این مراسم تا ۵ مهرماه ۱۳۸۷ به مدت پنج روز ادامه خواهد یافت و تعداد ۱۴ تن از اساتید و كارشناسان برجسته متون خطی از ایران در این سمینار شركت دارند.


منبع: فارس