1396/9/4 ۱۰:۰۹
بنیاد فردوسی یکی از سازمان‌های مردم‌نهاد است که در سال‌های اخیر با دریافت مجوز از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری توانسته اهداف مشخصی را در حیطه‌های فرهنگی و هنری اجرا کند. «ثبت هزاره پایانی سرایش شاهنامه» در فهرست مفاخر و رویدادهای علمی، فرهنگی، هنری، «ثبت پرونده نقالی» در ششمین اجلاس میراث معنوی ناملموس یونسکو، «راه‌اندازی جایزه آقابزرگ» برای نکوداشت شاهنامه‌پژوهان و فردوسی‌شناسان، «معرفی فرهنگ پهلوانی و زورخانه‌ای» و... برخی از فعالیت‌های بنیاد فردوسی در سال‌های اخیر به شمار می‌روند. درباره دیگر طرح هاو برنامه‌های بنیاد فردوسی با یاسر موحدفرد، دبیرکل و رئیس هیات‌مدیره بنیاد به گفت‌وگو نشسته‌ایم.
انتشار «دانشنامه خردورزی» نیازمند بودجه است
آزاده صالحی : بنیاد فردوسی یکی از سازمان‌های مردم‌نهاد است که در سال‌های اخیر با دریافت مجوز از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری توانسته اهداف مشخصی را در حیطه‌های فرهنگی و هنری اجرا کند. «ثبت هزاره پایانی سرایش شاهنامه» در فهرست مفاخر و رویدادهای علمی، فرهنگی، هنری، «ثبت پرونده نقالی» در ششمین اجلاس میراث معنوی ناملموس یونسکو، «راه‌اندازی جایزه آقابزرگ» برای نکوداشت شاهنامه‌پژوهان و فردوسی‌شناسان، «معرفی فرهنگ پهلوانی و زورخانه‌ای» و... برخی از فعالیت‌های بنیاد فردوسی در سال‌های اخیر به شمار می‌روند. درباره دیگر طرح هاو برنامه‌های بنیاد فردوسی با یاسر موحدفرد، دبیرکل و رئیس هیات‌مدیره بنیاد به گفت‌وگو نشسته‌ایم.
با توجه به اینکه بنیاد فردوسی، وارد چهاردهمین سال فعالیت خود می‌شود، درباره تازه‌ترین طرح و برنامه‌های بنیاد صحبت کنید.
همان‌طور که گفتید بنیاد فردوسی از سال 84 با مجوز رسمی میراث فرهنگی فعالیت خود را آغاز کرد و از همان ابتدا تلاشش بر این بود که در برخی ثبت‌های جهانی یونسکو شرکت و برخی از هنرها و آیین‌ها در کشور را از این رهگذر احیا کند. خوشبختانه هنر نقالی، آیین پهلوانی و هزاره شاهنامه فردوسی در این سال‌ها از رهگذر بنیاد فردوسی در یونسکو ثبت شده است. آنچه بنیاد فردوسی همواره به آن پایبند بوده، این است که با برداشتن قدم‌های مثبت، به احیای هنرهای اصیل و سنتی که در معرض خطر هستند، بپردازند. درواقع تلاش بنیاد بر این است تا ضمن صیانت از هنرهای آیینی- سنتی ایرانی، به نوعی در توسعه فرهنگی جامعه نیز تاثیرگذار باشد. با توجه به اینکه آخرین اساسنامه بنیاد در ماه‌های اخیر، شکل گرفته است، اختیاراتی به بنیاد داده شده تا صرف‌نظر از تهران، در دیگر شهرهای ایران نیز مراکزی را فعال کند. خوشبختانه این مساله امروز تا‌حدود زیادی تحقق یافته، چندان که توانسته‌ایم، جز تهران، دفاتری را در مشهد، کاشان، اصفهان و ایلام فعال کنیم.
یکی از برنامه‌های بنیاد فردوسی در سال‌های اخیر، تدوین کتاب مرجع شاهنامه‌شناسی بوده است. سرنوشت این طرح به کجا رسیده است؟
درست است، تدوین کتاب مرجع شاهنامه فردوسی که «دانشنامه خردورزی» نام دارد در این سال‌ها یکی از طرح‌های بنیاد فردوسی بوده، ولی متاسفانه تا امروز بودجه‌های لازم در اختیار ما قرار نگرفته تا بتوانیم این کار را به پایان ببریم. این کتاب مشتمل بر مجموعه مقالاتی از پیشگامان و جوانان شاهنامه‌پژوه است که با نگاهی دانشنامه‌ای به ارائه این مقالات پرداخته‌اند. البته در این مدت، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همکاری خوبی با بنیاد فردوسی داشته و از رهگذر این همکاری، سه جلد از این دانشنامه مرجع منتشر شده است. در سال‌های اخیر، احساس‌مان این بود که انتظار داشتیم ردیف بودجه مشخصی به بنیاد تعلق بگیرد تا بتوانیم به شکل گسترده‌تری به فعالیت‌های فرهنگی- هنری ادامه بدهیم. ولی واقعیت این است که بنیاد فردوسی هیچ‌گاه از بودجه رسمی برخوردار نبوده است. هرچند تلاش‌هایی در این زمینه صورت گرفته، ولی هنوز این امر در روند کمیسیون مجلس عملی نشده است. در چنین شرایطی تلاش کرده‌ایم به‌واسطه بودجه‌های غیر‌دولتی، برنامه‌هایی را که در ذهن داشته‌ایم، پیش ببریم. صرف‌نظر از دانشنامه «خردورزی» که به آن اشاره کردید، یکی دیگر از دغدغه‌هایی که در این سال‌ها داشته‌ایم، راه‌اندازی سراهای نقالی بوده است. به این شکل که در سال‌های اخیر، در هر منطقه از ایران، پنج سرای نقالی برپا کرده‌ایم. می‌توان گفت این حرکت هم از سوی بنیاد فردوسی در این سال‌ها با خروجی تاثیرگذاری توام بوده است؛ چراکه تا امروز توانسته‌ایم در کاشان و تهران این سراها را برپا کرده و در این مسیر از فعالیت مرشدان زورخانه‌ها و نقالان این عرصه بهره بگیریم. اخیرا نیز در مشهد، مجموعه‌ای راه‌اندازی کرده‌ایم. این مجموعه در واقع باغ بزرگی به نام «شاهنامه» است و به نوعی یک مجموعه فرهنگی-هنری گردشگری قلمداد می‌شود.
نکته دیگر، مساله ثبت‌‌هایی است که در این سال‌ها در قالب ملی و بین‌المللی از سوی بنیاد فردوسی صورت گرفته است. برخی بر این باورند ثبت صرف آثار فرهنگی هنری، بهتنهایی کافی نیست و برای حفظ هنرهای اصیل باید تمهید جدی‌تری اندیشید. نظر شما در این باره چیست؟
درست است. تردیدی نیست که هر کدام از این اقدامات، یعنی ثبت آثار در ابعاد ملی و بین‌المللی همواره نیازمند عزمی جدی بوده و یک نهاد بهتنهایی و بدون حمایت متولیان امر نمی‌تواند این کار را به درستی انجام دهد. شعار بنیاد فردوسی از زمان تاسیس تا امروز، بازشناسی مفاخر و هنر و تمدن ایرانی بوده است. درمجموع تلاش‌مان این بوده که فعالیت‌هایمان در بنیاد فردوسی فقط مختص کتاب نباشد. ولی من هم با شما هم‌عقیده‌ام که فعالیت‌های پژوهشی اساسا زمانی می‌تواند در زمینه ثبت‌های ملی و جهانی موثر باشد که به سرانجام برسد؛ چون ثبت بهتنهایی چندان که در سوال هم اشاره کردید، تعهد ایجاد می‌کند و اگر روند پژوهشی برای آن در نظر گرفته نشود بر زمین می‌ماند.
اگرچه تا امروز پژوهشگران زیادی بر شاهنامه متمرکز شده و به ارائه تصحیح‌های متعددی در این زمینه پرداخته‌اند ولی در این بین، تصحیح جلال خالقی‌مطلق از شاهنامه دارای ویژگی‌های دیگری است و به باور برخی، بهترین تصحیح از شاهنامه دراین سال‌ها به شمار می‌رود، دیدگاه شما چیست؟
پیش از هر چیز باید بگویم خوشبختانه بنیاد فردوسی از بدو تاسیس تا امروز همواره تلاش کرده در ترکیب هیات‌مدیره و هیات امنای بنیاد، از شاهنامه‌پژوهان مشهوری بهره بگیرد، چندان که شخصیت‌هایی چون فریدون جنیدی، میرجلال‌الدین کزازی، قدمعلی سرامی و همین‌طور جلال خالقی‌مطلق از این جمله بوده‌اند و در ترکیب هیات‌مدیره هستند. به هر حال در پاسخ به سوال شما باید بگویم درست است که دیگر پژوهشگران و مصححان هم در زمینه شاهنامه، کارهای خوبی ارائه کرده‌اند، ولی خالقی‌مطلق هنگام تصحیح شاهنامه به یک ویرایش ذوقی از این اثر بزرگ دست زده که باعث شده تصحیح او در مقایسه با دیگر تصحیح‌هایی که تا امروز از شاهنامه شده، تبدیل به اثری منحصربهفرد باشد و در عین حال، بحث‌های داغ متعددی را در محافل ادبی برپا کند. هرچند جا دارد در این مقال، به زنده‌یاد عزیزا... جوینی نیز اشاره کنم که تصحیح شاهنامه از نسخه فلورانس به دست او در نوع خود ارزشمند و یگانه است.
منبع: ایران
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید