100 استدلال مهم فلسفه غرب به روایت مایکل بروس و استیون باربن

1396/8/13 ۱۱:۰۱

کتاب «فقط استدلال: مهم‌ترین 100 استدلال فلسفه غرب» مروری اجمالی بر مهم‌ترین استدلال‌های فلسفی دارد اما این فهرست جامع و مانع نیست.

 
 «استدلال سلاح فیلسوفان است. همه افراد تجربیات و احساسات و عقاید شخصی دارند و این‌ها اموری ذهنی است، از این رو  فلسفه به عقل به عنوان مبنایی مشترک متوسل می‌شود تا ادعاها را به صورت عینی ارزیابی کند. استدلال منطقی مستقل از تعهدات سیاسی و مذهبی است. به بیان ساده می‌توان گفت که هر استدلالی یا معتبر است یا معتبر نیست. وقتی که دیدگاهی را با نظر به استدلال‌هایش تحلیل می‌کنیم، با سطح معینی از دقت و توجه سر و کار داریم. استدلال‌های سست را می‌توان به راحتی کنار گذاشت و به فراموشی سپرد اما در برابر استدلال‌هایی که اغلب به دلیل نتایج محتملشان واکنش‌های شدید بر می‌انگیزند معمولاً راه مقابله بیان دوباره استدلال اولیه و تصریح استنباط‌ها و فرضیات و توجیهات است و سپس نشان دادن اینکه چرا استدلال منتج نیست وقتی که مسئله جدی می‌شود، چیزی که همه دنبالش هستند فقط استدلال است.»

جملاتی که خواندید، بخش‌هایی از قسمت‌‌های آغازین کتاب «فقط استدلال: مهم‌ترین 100 استدلال فلسفه غرب» بود که مایکل بروس و استیون باربن را به عنوان مولفان کتاب بر آن داشته است تا به این موضوع بپردازد. به اعتقاد مولفان کتاب، مدت‌ها از آن زمان گذشته است که آدم می‌توانست تمام آثار مهم فلسفه غرب را بخواند. فلسفه نیازمند ابزار آموزشی جدیدی است تا بتواند با این مسئله مواجه شود که کمیت استدلال‌های تأثیرگذار در حال افزایش است حال آن که زمانی که دانشجو در هر سطحی در اختیار دارد نسبتاً ثابت مانده است. اکنون [آموزگار] فلسفه به‌عنوان رشته‌ای رسمی باید هوشمندانه‌تر در این باره تصمیم بگیرد که در کلاس درس، کدام استدلال‌ها در مقایسه با بقیه ارزش توجه بیشتر را دارد و این‌که چه‌گونه باید آن‌ها را تدریس کرد. بیرون از کلاس درس تقریباً هیچ منبعی وجود ندارد که به‌عنوان راهنمای مطالعه [آثار فلسفی] عمل نماید.

بروس و باربن معتقدند، امروز، راهنماهای مفصل برای مطالعه همه‌جور موضوعی ـ از کتاب مقدس گرفته تا حساب دیفرانسیل و انتگرال و دستور زبان و زیست‌شناسی ـ تدوین شده است به‌جز فلسفه. در کتابفروشی‌ها، پوسترهای تر و تمیزی هست که تمام معادلات استاندارد ریاضی را فهرست کرده‌اند، پوسترهایی که افعال رایج اسپانیایی را نشان می‌دهند و حتی پوستری که مربوط به «گلف‌بازی برای خانم‌ها» است، اما برای استدلال‌های مربوط به وجود خدا، ارادة آزاد، یا مسئولیت اخلاقی از این خبرها نیست. در بسیاری از کتاب‌ها استدلال‌های مهم فلسفی آمده است، اما اغلب این‌طور است که این کتاب‌ها فقط یک استدلال یا مجموعه‌ای از استدلال‌های مرتبط را تشریح کرده‌اند.

به گفته مایکل بروس و باربن مولفان «فقط استدلال: مهم‌ترین 100 استدلال فلسفه غرب»، دایرة‌المعارف‌های فلسفه از این جهت عالی‌ند که شرح مختصری درباره فیلسوفان و مفاهیم مختلف را می‌توان در آن‌ها یافت، اما باز هم به کتاب‌های مرجعی نیاز هست که شرح دقیقی از تک‌تک استدلال‌ها ارائه دهند. این منابع ثانوی اغلب بخود استدلال را در زیر تلّی از تفسیر و تحلیل مدفون می‌کنند و برای ارجاع مختصر و مفید به کار نمی‌آیند. گاهی پیش می‌آید که یافت استدلال از دل تحلیل‌های این دست متون تقریباً به اداره مراجعه به متن اصلی وقت‌گیر است اما کتاب حاضر را می‌توان راهنمایی فشرده و آسان‌فهم، هم برای متون اصلی و هم برای منابع ثانوی قلمداد کرد.

کتاب «فقط استدلال: مهم‌ترین 100 استدلال فلسفه غرب» مروری اجمالی دارد بر 100 تا از مهم‌ترین استدلال‌های فلسفی، اما این فهرست جامع و مانع نیست و قطعاً انتخاب این 100 استدلال هم خالی از مناقشه نیست. این نخستن طرح از نوع خود است.
 
مؤلفان این کتاب، در دفاع از خوانش خود از استدلال‌ها نقل‌قول‌هایی را به‌عنوان نمونه از متون اصلی برگزیده‌اند. استدلال‌هایی که در پی می‌آید براساس درجه اهمیتشان مرتب نشده است. نباید پنج برهان آکویناس را به این دلیل که در نخستین فصل ارائه شده است، مهم‌تر از سایر استدلال‌ها پنداشت.
 
در بخش عمده‌ای از استدلال‌ها، از استنباط‌های شهودی منطقی استفاده شده است و به این ترتیب خوانندگانی که با منطق صوری آشنایی ندارند نیز می‌توانند مسیر استدلال را دنبال کنند. البته قواعد استنتاجی هم که برای اخذ هر نتیجه به کار رفته نام برده شده است تا خواننده بتواند ساختار معتبر استدلال را به‌وضوح مشاهده کند در پیوست‌ها نیز چکیده‌ای از قواعد استنتاج آمده است. تعداد اندکی از استدلال‌ها هستند که به آشنایی عمیق‌تری با منطق نیازمندند؛ در این موارد، [صرف‌نظر از جزئیات دقیق] معرفی و شرحی که سیر کلی استدلال را توضیح می‌دهد می‌تواند برای خواننده مفید باشد.

کتاب به شش بخش تقسیم شده است: فلسفه دین، متافیزیک، معرفت‌شناسی، اخلاق، فلسفه ذهن، و علم و زبان. البته فلسفه شاخه‌های دیگری هم به غیر از بخش‌های این کتاب دارد، و در هرکدام از این شش حوزه هم استدلال‌های مهم دیگری هست که در این‌جا آورده نشده است.

در کتاب بسیاری از استدلال‌ها را می‌شد در چندین بخش عرضه کرد. اما این بخش‌بندی‌ها صرفاً حالت موقتی دارد و برای پیشبرد کار است؛ هنگام بیان هر استدلال به استدلال‌های مرتبط با علامت «#» و سپس شماره استدلال ارجاع داده شده است. در هر فصل، اطلاعات مربوط به کتاب‌شناسی نیز آمده که برای مطالعات تکمیلی آموزنده و سودمند است.

 فرهنگ نشر نو با همکاری نشر آسیم کتاب «فقط استدلال: مهم‌ترین 100 استدلال فلسفه غرب» نوشته مایکل بروس و استیون باربن به ترجمه میثم محمد امینی را با شمارگان 770 نسخه در 630 صفحه به بهای 58 هزار تومان روانه بازار نشر کرده است.

منبع: ایبنا