دكتر «داريوش شايگان» در نشست بررسی «روابط فرهنگی مسلمانان و هندوان»:

1387/3/4 ۰۴:۳۰

«مجمع‌البحرين» به مقايسه اصطلاحات عرفانی هندوان با اصطلاحات عرفان اسلامی می‌پردازد

«مجمع‌البحرين» به مقايسه اصطلاحات عرفانی هندوان با اصطلاحات عرفان اسلامی می‌پردازد
داراشكوه در «مجمع‌البحرين» می‌كوشد تا اصطلاحات عرفانی هندوان را با اصطلاحات عرفان نظری اسلام مطابقت دهد؛ مثلا خدايان سه‌گانه هند را با فرشتگان سه‌گانه جبرائيل، ميكائيل و اسرافيل تطبيق ‌دهد.


دكتر «داريوش شايگان»، فيلسوف معاصر ايرانی و محقق برجسته فلسفه و عرفان تطبيقی در نشست بررسی كتاب «جوگ باشست» و بررسی روابط فرهنگی «مسلمانان و هندوان» در محل مؤسسه پژوهشی حكمت و فلسفه ايران، با اشاره به مطلب فوق، گفت: سلطان «محمود غزنوی» فاتحانه‌ وارد هندوستان شد و ورود ايرانيان به هند منجر به پيوندهای فرهنگی بسياری شد. «ابوريحان بيرونی» با هدف آشنايی با فرهنگ سرزمين هندوستان و مردمانش می‌كوشد تا زبان آن‌ها را فراگيرد.
خالق كتاب «اديان و مكتب‌های فلسفی هند» ابوريحان بيرونی را از نخستين هندشناسان دانست و خاطرنشان كرد: ابوريحان طبيعتا نمی‌توانسته است تا از فرهنگ و آيين بوديسم اطلاع عميقی كسب كند؛ چرا كه در زمان حضور وی در هندوستان، دين بوديسم رواج چندانی نداشته و شرايط سياسی نيز بر عليه اين آيين بوده است.
نويسنده كتاب «آسيا در برابر غرب» با اشاره به فقدان دسترسی «بيرونی» به «اوپانيشادها»، آن‌را امری عجيب قلمداد و اذعان كرد: بيرونی و «داراشكوه» (عارف مسلمان و هندشناس و دارای آثار مختلف در عرفان هندی و اسلامی)، مرام و مسلك متفاوتی دارند؛ چرا كه داراشكوه عارف و بيرونی دانشمندی محقق است. آثار داراشكوه دارای اختلاط و تنوع مفاهيم است.
نويسنده «بت‌های ذهنی و خاطره‌های ازلی» هم‌چنين افزود: داراشكوه در «مجمع‌البحرين» می‌كوشد تا اصطلاحات عرفانی هندوان را با اصطلاحات عرفان نظری اسلام مطابقت دهد؛ مثلا خدايان سه‌گانه هند را با فرشتگان سه‌گانه جبرائيل، ميكائيل و اسرافيل تطبيق ‌دهد. امثال داراشكوه قائل به عينيت حقايق اين دو سنت عرفانی متفاوت و وحدت جوهرين آن‌ها نيستند؛ بلكه به قول يك فرانسوی هندشناس، مقايسه و تطبيق آن‌ها مبتنی بر تناسب رياضی است؛ مثلا عوالم اربعه ناسوت، ملكوت، جبروت و لاهوت همان نسبت را با وجوب حق‌تعالی دارند كه چهار حالت آگاهی نسبت به برهمن دارند. ولی اين به معنای عينيت اين ‌دو نيست.


نشست بررسی كتاب «روابط فرهنگی مسلمانان و هندوان» و بررسی كتاب «جوگ باسشت» با تصحيح، تحقيق و ترجمه دكتر «فتح‌الله مجتبايی» پنجشنبه، دوم خردادماه جاری از ساعت 15 به كوشش «مؤسسه پژوهشی حكمت و فلسفه ايران» و با حضور مؤلف اثر، دكتر «داريوش شايگان»، «كامران فانی» و حاضرانی؛ چون دكتر «غلامرضا اعوانی» و «منوچهر صدوقی‌سها» و مشتاقان و دانشجويانی چند در محل اين مؤسسه برگزار شد.
دكتر «داريوش شايگان» (زاده 1314 در شهر تهران) فيلسوف معاصر ايرانی است و غالب آثارش به زبان فرانسه و در حوزه فلسفه تطبيقی نگاشته شده است؛ او زمانی رمانی با عنوان «سرزمين سراب‌ها» به زبان فرانسه منتشر كرد كه برنده جايزه «انجمن نويسندگان فرانسوی» شد.

منبع: خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا)