فانی: نحو عربی يكسره ريشه در نحو سانسكريت دارد

1387/3/4 ۰۴:۳۰

پژوهش‌ها و تحقيقات علمی دو دسته هستند؛ دسته نخست، آثاری هستند كه صورت و بيانی ديگر و گاهی جديد از نظريه‌ای گفته شده و قديمی را ارائه می‌كنند و سخن تازه‌ای نمی‌گويند. دسته ديگر، آثاری هستند كه در آن محقق و پژوهنده گامی به سوی جلو برداشته و كاروان علم را به پيش می‌برد.

«كامران فانی»، مترجم و عضو هيئت ‌علمی كتابخانه ملی و سرپرست بخش ايران‌شناسی كتابخانه ملی‌ در نشست بررسی كتاب «جوگ باشست» و بررسی روابط فرهنگی «مسلمانان و هندوان» در محل مؤسسه پژوهشی حكمت و فلسفه ايران، با اشاره به مطلب فوق، گفت: پژوهش‌ها و تحقيقات علمی دو دسته هستند؛ دسته نخست، آثاری هستند كه صورت و بيانی ديگر و گاهی جديد از نظريه‌ای گفته شده و قديمی را ارائه می‌كنند و سخن تازه‌ای نمی‌گويند. دسته ديگر، آثاری هستند كه در آن محقق و پژوهنده گامی به سوی جلو برداشته و كاروان علم را به پيش می‌برد.
مترجم كتاب «علم در تاريخ» افزود: خصيصه دسته دوم در علوم رياضی و دقيقه مشخص و معين است، اما در علوم انسانی، اين شيوه چندان مشخص نيست؛ در حالی‌كه علوم انسانی زمانی پيش می‌روند كه گرهی باز شود و پرسشی پاسخ داده شود؛ البته كمتر پژوهشگری را می‌توان يافت كه واجد اين خصيصه باشد.
مترجم كتاب «زردشت‌؛ سياست‌مدار يا جادوگر؟» آثار دكتر مجتبايی را دارای آرای بديعی دانست و اذعان كرد: من اطمينان دارم كه دكتر مجتبايی حداقل در دو نظريه به پرسش‌های زيادی پاسخ داده‌اند و حيات علمی ايشان ابهامات زيادی را در دو مسئله مربوط به نسبت ايران و هند و ايران و يونان رفع كرده است.
«كامران فانی» افزود: نخستين كتابی كه دكتر مجتبايی تأليف كرده است، «شهر زيبای افلاطون» و «شاه آرمانی در ايران باستان» نام دارد. موضوع كتاب اين است كه ايران چه تأثيری بر انديشه و آرای افلاطون داشته است. همگان تاكنون از تأثير زرتشت سخن گفته‌اند، اما دكتر مجتبايی در اين كتاب به صراحت ثابت كردند كه افلاطون متأثر از نظريه سياسی و تدبير دولت در ايران باستان بوده است.
مترجم «سلوك روحی بتهوون»‌ در بيان دومين نظريه بديع دكتر مجتبايی خاطرنشان كرد: نكته دوم در نحو زبان عربی نهفته است. همگان واقفند كه نحو عربی از كامل‌ترين ساختارهای زبانی است. دكتر مجتبايی معتقدند كه نحو عربی يكسره ريشه در نحو زبان سانسكريت دارد. مثال‌های ايشان در اين رابطه بسيار دقيق است و كار ايشان گامی رو به جلو در زبان‌شناسی تاريخی است.
مترجم «خطابه پوشكين‌» در ادامه سخنان خويش، مقاله دكتر مجتبايی درباره «ابوريحان بيرونی» را بسيار محققانه خواند و افزود: اگر با نگاهی نوين و امروزی به آثار بيرونی بنگريم، با مسائل جديدی روبه‌رو می‌شويم. اما پيام بيرونی برای ما امروزيان چيست؟ بيرونی راه و روش شناخت قوم و فرهنگ ديگر را می‌شناساند. اثر بيرونی می‌كوشد تا مشكلاتی را كه يك محقق با آن روبه‌رو است، ترسيم كند.
مترجم كتاب «مرغ دريايی»‌ در پايان اظهار اميدواری كرد تا كتاب‌های «بوطيقای ارسطو» و «شهر زيبای افلاطون» تجديد چاپ شده و تحقيقات منتشرنشده دكتر «مجتبايی» درباره آيين «زروانيسم» نيز به زودی منتشر شوند.
نشست بررسی كتاب «روابط فرهنگی مسلمانان و هندوان» و بررسی كتاب «جوگ باسشت» با تصحيح، تحقيق و ترجمه دكتر «فتح‌الله مجتبايی» پنج‌شنبه، دوم خردادماه جاری از ساعت 15 به كوشش «مؤسسه پژوهشی حكمت و فلسفه ايران» و با حضور مؤلف اثر، دكتر «داريوش شايگان»، «كامران فانی» و حاضرانی؛ چون دكتر «غلامرضا اعوانی» و «منوچهر صدوقی‌سها» و مشتاقان و دانشجويانی چند در محل اين مؤسسه برگزار شد.
«كامران فانی»، متولد 1322 شهر «قزوين»‌ و دارای مدرك دانشگاهی‌ كارشناسی ارشد رشته كتابداری است و هم‌اكنون، عضو هيئت ‌علمی كتابخانه ملی و سرپرست بخش ايران‌شناسی كتابخانه ملی است؛ برخی‌از آثار وی از اين قرارند: سرعنوان‌های موضوعی فارسی‌، رده‌بندی تاريخ ايران‌، رده‌بندی فلسفۀ اسلامی‌، فرهنگ موضوعی قرآن مجيد، جنگ جهانی اول و دوم‌، دايرة‌المعارف تشيع (نويسنده و ويراستار)، دانشنامۀ كودكان و نوجوانان‌؛ علم در تاريخ‌، جان برنال (ترجمه‌)؛ زردشت‌، سياست‌مدار يا جادوگر؟، هنينگ (ترجمه‌)، سلوك روحی بتهوون‌، ساليوان (ترجمه‌)، خطابـۀ پوشكين‌، داستايوسكی (ترجمه‌)، مرغ دريايی‌، آنتوان چخوف (ترجمه‌)، آدم‌های ماشينی‌: روبات‌ها، كارل چاپك (ترجمه‌)؛ موش و گربه‌، گونترگراس (ترجمه‌).


منبع: خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا)