خليج‌فارس گهواره تمدن عالم

1386/11/13 ۰۳:۳۰

از ابتداي تاريخ بشر تا امروز خليج‌فارس به‌عنوان يكي از مناطق مهم و راهبردي ايران مطرح بوده كه نه تنها در خاورميانه بلكه در پهنه جغرافياي سياسي جهان از جايگاه و اهميت ويژه‌اي برخوردار بوده است.

از ابتداي تاريخ بشر تا امروز خليج‌فارس به‌عنوان يكي از مناطق مهم و راهبردي ايران مطرح بوده كه نه تنها در خاورميانه بلكه در پهنه جغرافياي سياسي جهان از جايگاه و اهميت ويژه‌اي برخوردار بوده است.
قدمت خلیج فارس با همین نام آنچنان دیرینه‌است که عده‌ای معتقدند: «خلیج فارس گهواره تمدن عالم یا خاستگاه نوع بشر بوده است.» خليج فارس از دوران استقرار اقوام ايراني - 10 قرن پيش از ميلاد تا قرن هفتم ميلادي- كه دوران حاكميت مادها، هخامنشيان، پارت‌ها و ساسانيان بوده، تحت حاكميت ايرانيان قرار داشته است. اما از اين تاريخ به بعد – قرن هفتم ميلاد- تاريخ سياسي خليج‌فارس تحت‌تأثير و نفوذ عرب‌هاي مسلمان، ايراني‌ها، عثماني‌ها و اروپايي‌ها دستخوش تغييراتي قرار گرفته و به اين ترتيب تنها بخش شمالي خليج فارس و درياي عمان از اين تاريخ به بعد تحت تسلط ايرانيان تا به امروز باقي ماند.
«خليج فارس مهد پارسيان» پژوهش و تاليف محمود مقدس جعفري درباره اهميت و جايگاه خليج‌فارس در منطقه خاورميانه و جهان است. مقدس جعفري در اين كتاب با بررسي و بازيابي تاريخي- سياسي حاكميت ايرانيان در شمال خليج‌فارس، پژوهشي را به منظور تحليل و بررسي تاريخ سياسي منطقه خليج‌فارس ارائه مي‌دهد . مولف طي 4 فصل؛ حاكميت ايرانيان بر خليج‌فارس، حضور ايرانيان در شمال خليج فارس، حضور بيگانگان در خليج‌فارس و حضور انگليس در خليج فارس به‌طور مفصل به مرور تاريخي ايران و ايرانيان متمدن باستان تا ايرانيان بازمانده از دوران قاجار مي‌پردازد.
وي در فصل اول اين كتاب با تقسيم دوران حاكميت ايرانيان بر خليج فارس به 2بخش زماني مي‌نويسد: مرحله نخست حاكميت ايرانيان بر خليج فارس از ابتداي تاريخ بشر آغاز و با انقراض سلسله مادها به دست كورش به پايان مي‌رسد و دومين مرحله از آغاز تشكيل حكومت شاهنشاهي كورش در سال 546 قبل از ميلاد است كه تا شكست يزدگرد سوم ادامه مي‌يابد و بالاخره پس از گذشت 12 قرن تسلط بر خليج فارس و درياي عمان، اين امپراتوري بزرگ شاهنشاهي سقوط مي‌كند.
از اين پس حاكميت ايرانيان بر منطقه خليج‌فارس در مراحل زماني بعد- در فصل‌هاي دوم تا چهارم- به واسطه خلافت اعراب مسلمان و تشكيل سلسله‌هاي كوچك ايراني در منطقه، حضور ايلخانان مغول و تيموري در خليج‌فارس و تردد محدود بيگانگان چيني و اروپايي در آبراه‌هاي خليج فارس، رقابت شديد فرانسوي‌ها، انگليسي‌ها و پرتغالي‌ها براي تسلط بر منطقه خليج‌فارس و... تنها محدود به حاكميت بر سواحل شمالي خليج‌فارس مي‌شود. مقدس جعفري با اشاره به تحولات اين منطقه، در مقدمه اين كتاب آورده است: به سبب آنكه در چند دهه اخير برخي از همسايگان با حمايت بيگانگان، حاكميت ايران بر خليج‌فارس و ايراني بودن آن را، مورد ترديد قرار داده‌اند، ضروري بود تا حقوق و حاكميت ايران با كمك اسناد و مدارك بين‌المللي به اثبات رسد و براي افكار عمومي جهان و به‌خصوص اعراب منطقه حوزه خليج‌فارس، پارسي بودن خليج‌فارس شفاف‌تر شود.
وي در آخرين بخش از اين كتاب 244 صفحه‌اي با ارائه اسناد، نقشه‌ها و عكس‌هايي از موقعيت و وضعيت خليج‌فارس در طول دوره‌هاي زماني مختلف و نيز يكي از بهترين تحقيقات انجام شده در اين زمينه توسط مرحوم استاد محمدجواد مشكور، اطلاعات و مطالب كامل و موجزي را در دسترس علاقه‌مندان و دوستداران به موضوع خليج‌فارس قرار داده و به اين طريق ابهامات و سؤالات مطرح شده در اين زمينه را براي آنان مرتفع مي‌كند.

- خليج‌فارس مهدپارسيان
- محمود مقدس جعفري
- چاپ و نشر اقبال
- 1386، چاپ اول، 1000 نسخه


منبع: همشهری