1395/11/5 ۰۹:۰۶
هدف: پژوهش حاضر، عناصر فهرست نسخه های خطی فارسی دوره ی صفوی را مورد بررسی قرار داده است تا بر آن اساس به شناخت سبك و شیوه ی رایج، شاخصه های كتاب آرایی و ویژگیهای كتابت آن دوره دست یابد.
روش پژوهش: این پژوهش با روش تحلیل كتابشناختی به شیوه ی استنادی (كتابخانه ای) و تأكید بر نوع خط نسخه های خطی این دوره انجام گرفته است. سیاهه ی وارسی 5 ناحیه ی توصیف قواعد فهرستنویسی انگلوامریكن (عنوان و شرح پدیدآوران؛ مشخصات ظاهری؛ انواع خطوط؛ آرایش نسخه ها؛ یادداشتها و برافزوده ها) است. جامعه ی پژوهش شامل 3561 نسخه ی شناخته شده است كه از این تعداد نمونه ای شامل 351 نسخه ی تاریخدار، با بررسی فهرست پنج كتابخانه ی كاخ موزه ی گلستان، مجلس شورای اسلامی، مركزی دانشگاه تهران، موزه ی ملك و ملی كه بیشترین آثار این دوره را در فهرست خود داشتند، به عنوان جامعه ی آماری نمونه بر اساس جدول كرسی، مورگان انتخاب شد.
یافته ها: یافته های حاصل از این پژوهش، بیانگر ارتباط انتخاب خطوط با گرایش موضوعی است كه نخست به مضامین ادبی، سپس دینی و مذهبی، تاریخی، علوم طبیعی و ریاضی، اخلاقی و عرفانی این دوره توجه داشته اند. از دیگر ویژگیهای این عصر توجه خاص در به كارگیری انواع تزیینات در صفحه ی عنوان، آغاز نسخه ها، استفاده از جدولهای رنگین، تذهیب و سرلوحه ای ساده و مزدوج، وجود انجامه و حواشی نسخه ها است.
ننتیجه گیری: بر اساس یافته ها، فرضیه های پژوهش مبنی بر وجود ارتباط معنی دار بین نوع خط نسخه ها با موضوع آنها و سهم بیش از پنجاه درصدی توجه به خوشنویسی در مقایسه با كتابت عادی در فرایند نسخه پردازی با آزمونهای خی دو و Z0 تأیید شد. در انتها پیشنهادهایی برای استفاده در فهرستنویسی نسخه های خطی فارسی با توجه به ویژگیهای خط و كتاب آرایی شرقی ارائه شد.
فصل نامه دانش شناسی، سال هفتم، شماره 27، زمستان 1393
دریافت مقاله
منبع: بساتین
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید