یک روش درون یابی برای محاسبۀ مطالع مایل در دورۀ اسلامی

1395/10/18 ۱۱:۳۵

یک روش درون یابی برای محاسبۀ مطالع مایل در دورۀ اسلامی

در نجوم یونان باستان و دورۀ اسلامی دو دسته روش متمایز مشاهده می شود. در یکی که معمولاً برگرفته از الگوی هندسی است، توابعی از متغیرهای پیوسته به کار می رود. دستۀ دیگر، دنبالۀ اعداد گسسته را به کار می گیرد و آن ها را فقط به کمک چهار عمل اصلی، ولی گاهی با مهارت و پیچیدگی قابل توجه دستکاری می کند.

 

در نجوم یونان باستان و دورۀ اسلامی دو دسته روش متمایز مشاهده می شود. در یکی که معمولاً برگرفته از الگوی هندسی است، توابعی از متغیرهای پیوسته به کار می رود. دستۀ دیگر، دنبالۀ اعداد گسسته را به کار می گیرد و آن ها را فقط به کمک چهار عمل اصلی، ولی گاهی با مهارت و پیچیدگی قابل توجه دستکاری می کند.

گاهی این دو نوع روش در کنار هم در نوشته ای ظاهر می شود. بحث حاضر دربارۀ مطالع مایل در زیج اشرفی است که در اوایل قرن هشتم هجری در شیراز نوشته شده است. مؤلف آن محمد بن ابی عبدالله سنجر کمالی معروف به سیف منجم بود و اثرش در نسخه ای یکتا به شمارۀ 1488 در کتابخانۀ ملی پاریس نگهداری می شود.

این مقاله نوشتۀ جواد همدانی زاده به ترجمۀ آریان مولانیان که در شمارۀ 8 دوفصلنامۀ میراث علمی اسلام و ایران (سال چهارم، شمارۀ دوم، پاییز و زمستان 1394) منتشر شده است.

دریافت مقاله

منبع:میراث مکتوب

نظر دهید
نظرات کاربران

کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.

گزارش

ورود به سایت

مرا به خاطر بسپار.

کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما

کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور

کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:

ثبت نام

عضویت در خبرنامه.

قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید

کد تایید را وارد نمایید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.: