1395/9/17 ۱۰:۱۹
مدیرعامل بنیاد ادبیات داستانی با اشاره به برگزاری جشنواره انجمن‌های ادبی گفت: به هیچ عنوان به دنبال این نیستیم که بخواهیم انجمن‌ها را از حالت خودجوش، مردمی و غیردولتی در بیاوریم.
بنیاد شعر و ادبیات داستانی روز گذشته فراخوان برگزاری نخستین جشنواره انجمن‌های ادبی را منتشر کرد که بر اساس آن قرار بر این شده تا طرح‌های ارائه شده انجمن‌های ادبی در سراسر کشور داوری و برترین آنها مورد حمایت قرار بگیرد.
به بهانه این رویداد با مهدی قزلی مدیرعامل این بنیاد گفتگویی انجام دادیم تا از جزئیات و اهداف برگزاری این جشنواره اطلاعاتی کسب کنیم.
* دلیل ورود بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان به حوزه انجمن‌های ادبی چیست؟
در کشور مجموعه‌هایی به نام انجمن‌ها، مجامع، دوره‌ها و گردهمایی‌ها فعالیت می‌کنند که پیش‌برنده جریان ادبیات، کتاب و کتابخوانی هستند. با اینکه این انجمن‌ها نقش مهمی در جریان ادبیات کشور دارند، اما متأسفانه اطلاعات کاملی از این مجموعه‌ها در دست نیست. در عین حال از هم پراکنده‌اند و گاهی کارهای موازی و تکراری انجام می‌دهند. مثلاً سه انجمن ادبی در یک شهر در زمان‌های مختلف، یک شخص را برای سخنرانی دعوت می‌کنند. در حالی که اگر هماهنگ باشند، می‌توانند برنامه‌های یکدیگر را پوشش دهند و از ظرفیت‌های بیشتری بهره ببرند.
نکته دیگر آن است که این انجمن‌های ادبی که مردمی، خصوصی و غیردولتی هستند، در اجرای برنامه‌های خود با مشکلات حمایتی مواجه می‌شوند. بنابراین جشنواره‌ای پیشنهاد داده‌ایم که انجمن‌های ادبی، برنامه‌های خود را برای سال بعد (۱۳۹۶) ارایه دهند و هیأت داوران از بین برنامه‌ها، موضوعات برتر را انتخاب کنند تا حمایت مالی شود. پس ایده ما حمایت از ایده‌های برتر است؛ هرچند در کنار آن می‌توان فواید و برکات بیشتری حاصل کرد؛ از جمله اینکه انجمن‌ها همدیگر را در اختتامیه ببینند و بشناسند و هماهنگ شوند؛ ضمن اینکه اطلاعات انجمن‌ها به صورت مدون در جایی ثبت می‌شود.
* انجمن‌های ادبی که بنیاد قصد بارورسازی برنامه‌های آن را دارد، قید شعر یا داستان دارند؟
حوزه فعالیت انجمن‌ها باید به طور کلی ادبیات خلاقه شامل شعر، داستان و مستندنگاری باشد؛ چه مناسبت‌ها، چه تولید محتوای ادبی و چه نقد آنها. در این جشنواره سعی ما بر آن است که بستری فراهم شود تا انجمن‌ها یکدیگر را بشناسند. ضمن اینکه با حمایت از ایده‌های برتر، این ایده‌ها به انجمن‌های دیگر نیز معرفی می‌شود. در واقع، می‌توان این ایده‌ها را در نقاط مختلف کشور و توسط انجمن‌های ادبی گوناگون در اقصی نقاط ایران اجرا کرد.
* هدف نهایی شما برای پرداختن به این موضوع چیست؟ آیا به دنبال ساماندهی و سازماندهی محتوایی انجمن‌ها هستید؟
به هیچ عنوان به دنبال این نیستیم که بخواهیم انجمن‌ها را از حالت خودجوش، مردمی و غیردولتی در بیاوریم. می‌خواهیم ضمن آموزش، راهنمایی و ایجاد بستر کسب تجربه، منابع دولتی، هرچند محدود را در اختیار این انجمن‌ها بگذاریم و از آنها حمایت کنیم؛ نه اینکه دخالتی در کارشان داشته باشیم. این مسیر، همان مسیر خصوصی فعالیت‌های فرهنگی است که هم در قوانین کشور بر آن تصریح شده و هم رهبر معظم انقلاب، بارها دولت‌ها را نسبت به آن متوجه کرده‌اند.
* این انجمن‌ها را چگونه رصد خواهید کرد؟
برگزاری جشنواره را از طریق فراخوان سراسری اعلام خواهیم کرد. علاقه‌مندان به شرکت می‌توانند با پر کردن فرم‌های مربوطه شرکت خود در جشنواره را اعلام کنند. همچنین از کارشناسان ادارات ارشاد استان‌ها خواسته‌ایم تا در کارگاه دوروزه بنیاد که از ۱۹ آذرماه تشکیل می‌شود، شرکت کنند.
در این کارگاه، شیوه، اهداف و چگونگی برگزاری جشنواره توضیح داده خواهد شد و کارگاه‌هایی درباره پروپوزال‌نویسی برگزار می‌شود تا پس از بازگشت به استان‌ها و شهرهای خود، انجمن‌های ادبی را برای پر کردن فرم‌ها کمک کنند. در ضمن، همکاران و کارشناسان بنیاد، انجمن‌های ادبی‌ای را که می‌شناسند، برای شرکت در جشنواره دعوت خواهند کرد.
* آیا نمایندگان ارشاد، اشراف و احاطه لازم را برای کشف این جریان در استان و شهرستان خودشان دارند؟
در تعدادی از استان‌ها با کارشناسان زبده ادبی مواجه هستیم که البته ممکن است با انجمن‌های ادبی، برنامه‌ریزی فرهنگی و پروپوزال‌نویسی آشنایی نداشته باشند. این همفکری و کارگاه به همین علت برگزار می‌شود. البته تعدادی از استان‌ها هم کارشناس و یا مسئول انجمن‌ها دارند که با انجمن‌های ادبی شهر و استان خود در ارتباطند و آنها را برای شرکت در این کارگاه اعزام خواهند کرد. ما هم در این کارگاه سعی کرده‌ایم که تمام مشکلات را ببینیم و به مسئولان منتقل کنیم.
* چه مشکلاتی؟
مشکل اصلی، عدم حمایت یا سردرگمی در نحوه حمایت است. این انجمن‌های ادبی با بودجه‌های محدود اداره می‌شوند. هرچند ادارات ارشاد سعی در حمایت از آنها دارند، ولی بودجه و اعتبارات آنها هم محدود است و نمی‌توانند حمایت خود را به همه انجمن‌ها تسری دهند. البته جشنواره انجمن‌های ادبی ناظر به حمایت از برنامه‌های انجمن‌ها برگزار می‌شود.
* در مرحله اصلی برگزاری جشنواره که احتمالاً اختتامیه خواهد بود، امکان گردهمایی انجمن‌های ادبی پیش‌بینی شده است؟
قطعاً. ما نامزدها را دعوت و اختتامیه را با حضور آنها برگزار خواهیم کرد.
* چه تعداد نامزد معرفی خواهید کرد؟
به نسبت شرکت‌کنندگان نامزد خواهیم داشت.
* برنامه‌تان برای انجمن‌های ادبی حاضر در اختتامیه چیست؟
یک کارگاه دوروزه را در نیمه اول اسفند برگزار خواهیم کرد تا در آن هم ایده‌های برتر معرفی شوند که برای الهام‌گیری دیگر انجمن‌ها انجام خواهد شد و هم اینکه انجمن‌های قدیمی و باسابقه، بیایند و گزارشی از فعالیت‌های خود ارایه دهند. هم آشنایی خواهد بود و هم از تجارب هم بهره‌مند می‌شوند.
* پیش‌بینی بنیاد، برگزاری جشنواره انجمن‌های ادبی به صورت سالانه است؟
در صورتی که دوره اول بابرکت و موفقیت‌آمیز باشد، سالانه برگزار خواهد شد؛ اما فعلاً دور اول آن برگزار می‌شود.
* حمایت مالی شما از طرح‌های برتر چقدر خواهد بود؟
بنیاد از ۱۰ انجمنی که طرح برتر داده‌اند تا سقف ۱۰ میلیون تومان حمایت می‌کند. سه انجمن ادبی که عنوان‌های اول تا سوم را کسب کنند هم تا سقف ۲۵ میلیون تومان حمایت خواهند شد. این حمایت البته به شیوه سه به یک خواهد بود. یعنی یک بخش را خودشان و سه بخش را بنیاد تأمین می‌کند. این شیوه را هم به آن دلیل طراحی کرده‌ایم تا ضامن اجرای برنامه و ایده باشد.
* معمولاً وقتی حمایتی در هر سطحی صورت می‌گیرد، منویات و مطالباتی به وجود می‌آید. بنیاد شعر و ادبیات داستانی با ارایه حمایت‌های مالی خود چه توقعی از این انجمن‌ها خواهد داشت؟
بنیاد بعد از شناسایی انجمن‌ها سعی خواهد کرد که برای اجرای برنامه‌های بعدی خود از آنها کمک بگیرد؛ ولی اینطور نیست که بگوییم به کسی جایزه خواهیم داد که بعداً از او کمک بگیریم. مگر در جوایز دیگر بنیاد این طور است؟
مگر جایزه جلال را به این شرط به کسی می‌دهند که فلان کار را برای بنیاد انجام دهد؟ حمایت از انجمن‌ها با این شرط انجام نمی‌شود؛ ولی بعد از اینکه یک دوره جایزه جلال، شعر فجر یا جایزه پروین برگزار شد، کسانی به حلقه همکاران و دوستان بنیاد اضافه شدند که در برنامه‌های بعدی از آنها کمک گرفته می‌شود.
* به نظرم قیاس جالبی نیست. در جایزه جلال، کتاب‌هایی نوشته شده و مورد داوری قرار می‌گیرد؛ ولی در این جشنواره، ایده‌هایی که قرار است بعداً اجرا شوند، مورد داوری بنیاد قرار می‌گیرد.
ما بعد از اتمام جشنواره با انجمن‌هایی سروکار پیدا خواهیم کرد؛ حداقل با ۱۳ انجمن که برنده می‌شوند و تعداد بیشتری که نامزد و یا شرکت‌کننده بودند. حتماً با این انجمن‌ها در برنامه‌های بعدی بنیاد چه کشوری و چه محلی و موردی ارتباط خواهیم گرفت و از کمک آنها استفاده می‌کنیم. اما در قدم اول احسان رضایی از نویسندگان و روزنامه‌نگاران خوب کشورمان که مخاطبان مطبوعات با قلم او آشنایی کامل دارند، مسئولیت پیگیری این جشنواره را بر عهده دارد.
* یعنی قرار است شبکه‌ای تشکیل شود که علاوه بر کمک به خودش، بنیاد را با نویسندگان و شاعران جوانی که قبلاً از مسیر ارشاد باید به آنها می‌رسیدیم، مرتبط می‌کند؟
بله، یکی از کارهای انجمن‌های ادبی، تولیدات ادبی و معرفی چهره‌های تازه ادبی است که بیشتر آنها از مسیر انجمن‌ها و گروه‌های ادبی معرفی می‌شوند. چه بسا این کار به ما کمک کند که سریع‌تر این چهره‌ها را بشناسیم و در برنامه‌های بنیاد، کلاس‌های بنیاد و جشنواره‌های بنیاد از آنها استفاده کنیم.
* جشنواره انجمن‌های ادبی، دبیرخانه متمرکز و دائمی خواهد داشت؟
فکر می‌کنم برگزاری خوب دور اول می‌تواند به تشکیل دبیرخانه منجر شود. اگر دوره اول، خوب و محکم برگزار شود، می‌تواند تأسیس دبیرخانه دایمی آن را به همراه داشته باشد یا اینکه خود انجمن‌ها بخواهند شبکه‌ای با عنوان مجمع عمومی انجمن‌ها تشکیل دهند.
* پس جشنواره «انجمن‌های ادبی» می‌تواند منتهی به طراحی و شکل‌گیری ساختار برای آنها شود؟
هم می‌تواند بشود و هم نشود. بنیاد، اصراری بر این ساختارسازی ندارد. اگر خود انجمن‌ها بخواهند می‌توانند مجمع و یا دبیرخانه‌ای داشته باشند و بنیاد هم از تصمیم و فکر آنها حمایت خواهد کرد.
* دلیل اینکه بنیاد اصراری ندارد تا این دبیرخانه را خودش راه‌اندازی و مدیریت کند، چیست؟
بنیاد تنها بر برگزاری این جشنواره اصرار دارد ولاغیر. ذکر این نکته هم که بنیاد می‌خواهد این دبیرخانه و شبکه را به صورت رسمی راه‌اندازی کند، دافعه‌ای برای شرکت و حضور انجمن‌های ادبی است. ما این را نمی‌خواهیم.
همچنین انجمن‌های ادبی دوست دارند آزادانه و مستقل حرکت کنند و نمی‌توان به آنها موضوعی را دیکته و بخشنامه کرد. بنیاد هم طرفدار استقلال انجمن‌های ادبی است. البته باز هم عنوان می‌کنم که در صورت درخواست خود انجمن‌ها، بنیاد آنها را برای تحقق برنامه‌هایشان یاری خواهد کرد، اما قصد بزرگ‌تری کردن بر انجمن‌های ادبی را نداریم. ما در حقیقت، کاری نخواهیم کرد که این انجمن‌های ادبی دولتی شوند. با این انجمن‌ها غیردستوری رفتار خواهیم کرد. حتی پیشنهادهای خود برای بارورسازی انجمن‌های ادبی را بدون قید «حتماً باید انجام شود» ارایه خواهیم کرد.
منبع: مهر
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید