دينانی: سهروردی مسلط‌ترين فيلسوف و متكلم به قرآن، در طول 14 قرن جهان اسلام است

1386/9/24 ۰۳:۳۰

بدون هيچ اغراقی بايد بگوييم كه هيچ فيلسوف و متكلمی را نمی‌توان در طول 14 قرن جهان اسلام يافت كه به اندازه سهروردی به قرآن تسط داشته باشد.

بدون هيچ اغراقی بايد بگوييم كه هيچ فيلسوف و متكلمی را نمی‌توان در طول 14 قرن جهان اسلام يافت كه به اندازه سهروردی به قرآن تسط داشته باشد.
متن فوق بخشی از مقاله «از عقل به شهود» نوشته دكتر «غلام‌حسين ابراهيمی‌دينانی»، عضو هيئت علمی دانشگاه تهران است كه در آخرين شماره از ماه‌نامه خردنامه همشهری (شماره 20 آبان‌ماه 1386) آمده است.
نويسنده در اين مقاله در سه بخش به بررسی دو تن از بزرگ‌ترين فيلسوفان اسلامی می‌پردازد. وی در بررسی ملاصدرا، بنيان‌گذار حكمت متعاليه می‌نويسد: حكمت ملاصدرا، نظام فلسفی منسجمی است كه پس از او رشد چندانی نكرده و در حد تعليقه‌نويسی باقی مانده است. فلسفه صدرايی را افراد بسياری نقد كرده‌اند. برای مثال، برخی متكلمان از لحاظ دينی آن‌را نقد كرده‌اند يا حكيم «جلوه» ـ كه از حكمای پس از ملاصدرا است ـ نقدهای بسياری بر ملاصدرا دارد.
همچنين علامه طباطبايی (ره) ـ كه حكيم صدرايی است ـ تعليقه‌ای بر آثار او نوشته است؛ اما اين نقدها، مكتب فلسفی تازه‌ای را به وجود نياورده است و آن‌چه درباره حيات فلسفه گفته‌ام، به مطرح شدن پرسش‌هايی از اساسی‌ترين مسائل هستی مربوط می شود كه تضمين كننده بقای فلسفه در جامعه پرسش‌گر است.
عضو هيئت علمی دانشگاه تهران در بررسی شخصيت علمی سهروردی، بنيان‌گذار حكمت اشراق می‌نويسد: سهروردی فيلسوف غريبی است. وی چه در زمان حيات و چه در زمان شهادتش مظلوم واقع شد. در حقيقت، سهروردی در وطن خود و حتی در جهان غريب بوده است.
وی می‌افزايد: سهروردی شخصيتی است كه انديشه‌اش محل تلاقی انديشه‌های يونان، ايران و اسلام بوده است. تلاقی ايران و اسلام مسأله‌ای ندارد و حتی می‌شود گفت: ديگر ايران، اسلامی شده است و ما در اين زمينه مشكلی نداريم؛ اما تلاقی ايران و يونان هنوز هم مسأله‌ساز است.
وی در ادامه اين مطلب در بررسی تلاقی ايران و يونان و مسأله‌ساز بودن آن می‌نويسد: امروزه به‌خصوص غربی‌ها تمايل دارند اين تلاقی را بيش از پيش زنده كنند و به همين خاطر فيلم 300 را می‌سازند و مرتب روی اختلافات و جنگ‌ها انگشت می‌گذارند و متأسفانه هم برخی خودی‌ها و هم دشمنان اسلام، سعی در از بين بردن تاريخ ايران قبل از اسلام داشته‌اند كه قصه غم‌انگيزی است.
نويسنده كتاب « اسماء و صفات حق تعالی» در ادامه مقاله‌اش به ويژگی‌های علمی سهروردی بعه اين نكته؛ سهروردی به اسلام و معارف اسلامی تسلط كامل داشت اشاره می‌كند و معتقد است هيچ فيلسوف و متكلمی را نمی‌توان در طول 14 قرن جهان اسلام يافت كه به اندازه سهروردی به قرآن تسط داشته باشد. وی از قرآن در آثار خود بسيار استفاده كرده است.
نويسنده كتاب «شعاع انديشه و شهود در فلسفه سهروردی» در ادامه مقاله‌اش در مورد قرآن در انديشه سهروردی می‌نويسد: سهروردی در مورد خواندن و تدبر در قرآن می‌گويد: «قرآن را به گونه‌ای بخوان كه گويی فقط بر تو نازل شده است.» اين جمله خيلی معنا دارد و اگر كسی به آن عمل كند، می‌تواند خيلی آثار داشته باشد.

ماه‌نامه خردنامه همشهری به صاحب امتيازی مؤسسه همشهری و مديرمسئولی «حسين انتظامی» و سردبيری دكتر «سيد‌باقر ميرعبداللهی» هر ماه منتشر می‌شود و به بهای 4000 ريال در اختيار علاقه‌مندان قرار می‌گيرد.
در اين شماره (20، آبان‌ماه 1386) مقالات «چيستی و هستی علم» نوشته دكتر «سيد‌مصطفی محقق‌داماد»، «از عقل به شهود» نوشته دكتر «غلام‌حسين ابراهيمی‌دينانی»، «سهروردی در ايران» نوشته «حسن سيد‌عرب» و ... نيز قرار دارد.


منبع: به گزارش خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا)