1395/6/24 ۰۹:۱۳
به یاد ندارد نخستین شعر زندگیاش را کی سروده، اما بواسطه 20 سال فعالیت جدی در عرصه ادبیات، انتشار 12 مجموعه شعر در کارنامه کاریاش ثبت شده. «مریم جعفری آذرمانی» از آن دسته شاعرانی است که امید چندانی به اینکه شعر گفتن به شغل و حرفهاش تبدیل شود ندارد اما از انتخاب خود هم چندان پشیمان نیست.
نازنین نکویی: به یاد ندارد نخستین شعر زندگیاش را کی سروده، اما بواسطه 20 سال فعالیت جدی در عرصه ادبیات، انتشار 12 مجموعه شعر در کارنامه کاریاش ثبت شده. «مریم جعفری آذرمانی» از آن دسته شاعرانی است که امید چندانی به اینکه شعر گفتن به شغل و حرفهاش تبدیل شود ندارد اما از انتخاب خود هم چندان پشیمان نیست. او مدرک کارشناسی را در رشته مترجمی زبان فرانسه گرفته، حتی چند سالی هم کار ترجمه برخی از اشعار بزرگان ادبیات فرانسه را انجام داده اما بعد از آن برای ادامه تحصیل به سراغ زبان و ادبیات فارسی رفته، به گونهای که هماکنون در حال تحصیل در مقطع دکترای ادبیات دانشگاه الزهرا(س) است. سرودههای آذرمانی که اغلب در قالب غزل جای میگیرند در برخی از جوایز ادبی کاندیدای اثر برگزیده شدهاند به گونهای که حتی چندی قبل مجموعه شعر «دایره» او عنوان برگزیده بخش شعر جایزه پروین اعتصامی را در هفتمین دوره برگزاریاش از آن خود کرده؛ البته این دومین جایزهای است که در شعر پروین نصیب این شاعر جوان شده است.
***
فارغ از اینکه مجموعه شعر شما بتازگی در بخش شعر جایزه پروین انتخاب شده، برای جایزههای ادبی چه میزان از اثرگذاری و حتی جریانسازی را قائل هستید؟ در شرایط فعلی برگزاری جایزههای ادبی، نمیتوان از آنها انتظار جریانسازی داشت. جریان ادبی که با یک یا دو برگزیده در یک جایزه به پا نمیشود! شاید اگر مبنای برگزاری جایزههای ادبی اینگونه بود که بانیان آنها اعلام میکردند که هر سال به چند نفر از شاعران نوآور در قالب مشخصی جایزه اعطا میشود آن وقت میتوانستیم انتظار جریانسازی از آنها داشته باشیم. اما طبق روال فعلی جایزهها که حتی برخی از آنها با داوریهای چندان منصفانهای برگزار میشوند، نمیتوان جز تأثیری مقطعی انتظار دیگری از آنها داشت.
با این تفاسیر خروجی چندانی برای جایزههایی که حداقل در حوزه شعر برگزار میشوند قائل نیستید؟ تقریباً همین طور است. البته این مسأله هم مشکلی نیست که بگویم تنها به فلان جایزه دولتی یا خصوصی اختصاص دارد؛ مسألهای است که اغلب جایزههای ادبی ما به آن دچار هستند. متأسفانه بسیاری از جایزهها در شرایطی برگزار میشوند که برگزیدگان آنها بعد از اعلام نتایج به حال خود رها میشوند و از آنان حمایت چندانی نمیشود. حتی در برخی از جایزهها متولیان به وعده هایشان هم عمل نمیکنند و این مسائل منجر به دلسردی اهالی ادبیات میشود.
در ارتباط با جایزه پروین هم به وعدههایی که قول داده بودند عمل نشده؟ هنوز برای صحبت در این رابطه زود است؛ باید قدری زمان بگذرد. اما به عنوان نمونه در برخی از جایزهها قول میدهند تا به عنوان نمونه 500 نسخه از کتاب شاعر برگزیده را برای حمایت از او بخرند که اغلب چنین اتفاقی رخ نمیدهد. خود جایزه دادن اقدام خوبی است و موجب دلگرمی فعالان عرصه ادبیات میشود اما مسأله اینجاست که مهمتر از خود جایزه این است که این افراد به حال خود رها نشوند. تنها خواسته ما شاعران این است که به دیده شدن آثارمان کمک شود و از متولیان میخواهیم که به ما در این زمینه یاری برسانند.
برخی از اهالی ادبیات اعتقاد چندانی به اثرگذاری و حتی معتبر بودن جایزههای دولتی که پروین هم یکی از آنهاست ندارند؛ شما هم گویا نقد بسیاری به جایزههایی از این دست دارید! مواردی که در ارتباط با جایزههای ادبی گفتم تنها به جایزههای دولتی ختم نمیشود. این مسألهای است که اغلب جایزههای ما به آن دچار شدهاند. مسألهای زیرساختی است که به امروز و دیروز هم محدود نمیشود و حتی سایر جایزهها در دیگر بخشهای ادبیات را هم در برمی گیرد. برخی از دوستان شرکت نکردن پیشکسوت ادبیات در جایزهها را دلیل بیاعتبار بودن این جایزهها میدانند؛ این در صورتی است که حداقل در حوزه شعر برگزاری جایزهها نباید همراه با اعلام فراخوان باشد! طبیعی است که آنانی که در این عرصه موهایشان سپید شده و صاحبنام شدهاند ارسال آثار خود را کاری شایسته ندانند.
پس معتقدید که بهتر است به جای اعلام فراخوان، مسئولان دبیرخانه جوایز، آثار موجود در هر شاخه را بررسی و از آثار برتر تجلیل کنند؟ به عقیده من اینکه برای جایزههای ادبی فراخوان اعلام شود کار اشتباهی است؛ شاعران پیشکسوت که حاضر به ارسال آثار خود به این جایزهها نمیشوند! از سوی دیگر شاید بهتر باشد که جایزهها در دو بخش برگزار شوند؛ در بخش نخست از بزرگان و استادان هر رشته بدون نیاز به ارسال آثارشان تجلیل شود و در بخش دوم هم برترین شاعران جوان تشویق شوند. یکی دیگر از نقدهایی که به جایزههای ادبی وارد میشود این است که آثار یک شاعر 70 ساله را نباید در کنار سرودههای شاعری 30 ساله بررسی کرد! این قیاس صحیحی نیست و در نهایت موجب دلخوری هم میشود. از برگزارکنندگان جایزههای ادبی میخواهم که حواسشان به رعایت این مسائل باشد و جایزهها را با تناسب بیشتری برگزار کنند. متولیان ادبی باید قدر پیشکسوتان را بدانند و شاعرانی را که شرایط یکسانی ندارند کنار هم نگذارند. با وجود این برخی از جایزهها هم استثنا هستند و با شرایط نرمال تری برگزار میشوند؛ اما آن جایزهها هم بواسطه آنکه بودجهای ندارند با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم میکنند.
فکر میکنید چه ویژگی خاصی منجر به انتخاب مجموعه شعرتان در جایزه پروین شده؟ شاید بهتر باشد که این سؤال را از داوران جایزه پروین بپرسید؛ با وجود این انتخاب مجموعه شعر «دایره» به سبب نگاه خاصی بود که در آن به زنان داشتم. همه غزلهایی که در این مجموعه جای گرفتند در یک فضای جدی اجتماعی شکل گرفتهاند. در این غزلها انتقادی به وضعیت زنان در جامعه امروز داشتهام و شاید دلیل انتخاب مجموعه من همین مسأله باشد.
بعد از 20 سال فعالیت جدی در عرصه شعر هماکنون به شاعری به عنوان یک شغل نگاه میکنید یا شما هم مانند دیگر همکارانتان معتقدید که به شاعری باید در کنار یک شغل دیگر پرداخت؟ نمی دانم پاسخ این سؤال را چگونه بدهم اما نکتهای که میدانم این است که شعر هماکنون بخش مهمی از زندگیام را تشکیل میدهد. شاید شعر و شاعری منفعت مادی برایم نداشته باشد اما با وجود این هیچ گاه از آن دست نمیکشم. متأسفم که بگویم که اگر به جای شاعر هماکنون یک موسیقیدان بودم حداقل امیدی به مباحث مادی حاصل از آن داشتم، اما برای شعر این گونه نیست. با وجود این نمیتوانم منکر این شوم که خودم با میل شخصی قدم به این عرصه گذاشتهام و از همین رو باید سختیهای آن را هم بپذیرم. شعر برای افرادی که قدم به این عرصه میگذارند مسئولیتهایی ایجاد میکند که مهمترین آن انتقال داشتههای امروز ادبیات به نسلهای آینده و تلاش برای حفظ میراث گذشتگان است.
منبع: ایران
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید