عبدالحسین زرین کوب سلسله جنبان جریان جدید مولوی پژوهی بود

1386/6/24 ۰۳:۳۰

در آستانه هشتمین سالگرد درگذشت دکتر عبدالحسین زرین کوب و همزمان با سال جهانی مولوی، نشست عصر دیروز شهرکتاب به بررسی آثار مولوی پژوهی زرین کوب اختصاص داشت که با حضور سیدعلی‌محمد سجادی، کریم زمانی، مهدی محبتی و مصطفی گرجی برگزار شد.

در شهرکتاب عنوان شد: عبدالحسین زرین کوب سلسله جنبان جریان جدید مولوی پژوهی بود

در آستانه هشتمین سالگرد درگذشت دکتر عبدالحسین زرین کوب و همزمان با سال جهانی مولوی، نشست عصر دیروز شهرکتاب به بررسی آثار مولوی پژوهی زرین کوب اختصاص داشت که با حضور سیدعلی‌محمد سجادی، کریم زمانی، مهدی محبتی و مصطفی گرجی برگزار شد.
به گزارش خبرنگار مهر، در ابتدای این نشست سیدعلی محمد سجادی مدرس ادبیات دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به شیوه تربیت خانوادگی عبدالحسین زرین کوب، گفت: نوعی آمادگی ذهنی برای جستجوی علم و رفتن در طریقت تصوف و عرفان از دوران کودکی و نوجوانی در زرین کوب وجود داشت. دانایی و توانایی به اضافه تقوا و پرهیزکاری در خانواده زرین کوب نهادینه شده است.
وی افزود: معتقدم تغذیه خانوادگی که پدر و مادر دارند در طرز تربیت و ساختار وجودی فرزند بسیار موثر است. زرین کوب بابد دارای پدر و مادری فرهیخته و اهل علم و ادب بوده باشد که توانسته در 20 سالگی با پیوستن به دیانت و سلوک عرفا روی خوش نشان دهد.
سجادی اضافه کرد: یکی از علل موفقیت زرین کوب خلوص نیت او بود و نیز این نکته که او هیچ وقت به دنبال ریاست نبود و هرگز رئیس نشد مگر در مقعطی کوتاه که مدیریت دانشکده ادبیات دانشگاه تهران را برعهده گرفت.
کریم زمانی شارح مثنوی نیز در سخنانی گفت: اهداف و مقاصد همه عارفان واحد بوده است و همه می خواستند انسان را به کمال برسانند اما در روش ها اختلاف بوده و همیشه هم هست. گروهی در عرفان گرایش به مسائل ذهنی پیدا می کنند که از آن عرفان نظری در می آید و قله شاخص آن ابن عربی است؛ گروهی به کرامت سازی و کرامت گرایی گرایش پیدا می کنند که احمد جام قله شاخص آنهاست و گروهی نیز کرامت گرا نیستند و هیچ کس را هم دعوت نمی کنند که در سیر و سلوک به جایی برسد که اگر به خاک گفت طلا شو، طلا شود.
وی تصریح کرد: هدف مولانا از عرفان جا انداختن مقصودی بالاتر از کرامت است. عرفان مولانا عرفان اخلاقی است نه فلسفی یا کرامت گرا.
زمانی درباره روند مثنوی پژوهی نیز گفت: شارحان پس از مولوی به دشوارگویی و دشوارنویسی روی آوردند و چندین قرن مردم فرهنگ دوست را از استفاده از آبشخور پر برکت مثنوی محروم کرده بودند.
این مولوی شناس با اشاره به کارهایی که عبدالحسین زرین کوب درباره مولانا انجام داده است، گفت: زرین کوب که در ابتدای دهه 60 "سر نی" را منتشر کرد، سلسله جنبان جریان جدیدی در مثنوی پژوهی و مولاناشناسی شد. او مولانا را به 750 سال قبل بازگرداند و واقعیات را منعکس کرد و با این کار از شروع های پرپیچ و خم و دشوار دوری کرد. زرین کوب در کتاب دیگرش "پله پله تا ملاقات خدا" نیز با وجودی که به منبع و ماخذ قابل اعتمادی دسترسی نداشته، اما با ذهن درخشان خودش چیزی در حد اعجاز آفریده است و مهمتر از همه اینکه او قلم عاشقانه ای هم دارد.
مهدی محبتی منتقد ادبی نیز در سخنانی کوشش مداوم، جوشش جان و روش بصیرت مدار را سه شرط موفقیت زرین کوب در کارهایش دانست و گفت: روش او در تمام کارهایش اعم از تاریخی، ادبی و یا فلسفی روش تاریخی بوده است و سر نی دایره المعارف مثنوی شناسی در سطح جهان است اما به روش تاریخی.
مصطفی گرجی - که در تز دکتری اش به بررسی مقاله های نوشته شده درباره مولوی از سال 1370 تا 80 پرداخته است - نیز گفت: در این مدت حدود 700 مقاله نوشته شده و چهار جریان اصلی در 100 سال اخیر در تولید مقاله ها پیرامون مولانا کار کرده اند؛ یکی جریان مربوط به سال 1330، دومی سال های 50 تا 54 که 72 مقاله در این مدت نوشته شده، سومی بعد از انقلاب اسلامی که 80 مقاله در این باره نوشته شده و چهارمی نیز سال 86 (سال جهانی مولانا) که 80 مقاله هم در این سال نوشته شده است.
وی اضافه کرد: از میان 700 مقاله نوشته شده درباره مولوی 10 مقاله از آن زرین کوب بوده است و با بررسی آنها درمی یابیم که او در موضوعاتی قلم می زده که قبل از آن کمتر به آنها پرداخته شده است. از سوی دیگر می توان گفت که دو مقاله زرین کوب ویژگی یک مقاله علمی (artikle) را ندارد چرا که تک موضوع نیستند.


منبع: مهر