فتح الله مجتبایی ؛ راوی شهر زیبای ادبیات و عرفان

1386/5/30 ۰۳:۳۰

عصر امروز کتاب تازه فتح الله مجتبایی با نام "شرح شکن زلف" در شهرکتاب نقد می شود. دکتر فتح الله مجتبایی از جمله اندیشمندان ایرانی است که با تحصیل، مطالعه و تحقیق در حوزه های مختلف به ویژه فرهنگ و تاریخ ادیان و ادبیات کهن آثار بسیاری را مکتوب و در اختیار علاقمندان قرار داده است.

عصر امروز کتاب تازه فتح الله مجتبایی با نام "شرح شکن زلف" در شهرکتاب نقد می شود. دکتر فتح الله مجتبایی از جمله اندیشمندان ایرانی است که با تحصیل، مطالعه و تحقیق در حوزه های مختلف به ویژه فرهنگ و تاریخ ادیان و ادبیات کهن آثار بسیاری را مکتوب و در اختیار علاقمندان قرار داده است.
دکتر سید فتح ‌الله مجتبایی آذر ماه 1306 در تهران ولادت یافت. مقدمات ادبیات و علوم رسمی را در فراهان فرا گرفت و تحصیلات متوسطه را در دبیرستانهای اراک به پایان رساند.
در سال 1332 از دانشکده ادبیات دانشگاه تهران و دانشسرای عالی درجه لیسانس گرفت و از آن سال تا 1338 در دبیرستانهای اراک و تهران و دانشسرای عالی به تدریس ادبیات و زبانهای خارجی اشتغال داشت. در 1339 از طرف وزارت فرهنگ برای آشنایی با روشهای جدید تألیف کتابهای درسی به خارج از کشور اعزام شد و پس از یک دوره مطالعه و تحقیق در این زمینه در آمریکا (دانشگاه کلمبیا، نیویورک) به کشور بازگشت و مأمور تهیه و تدوین کتابهای درسی در ادبیات برای دبیرستانها شد.
در 1341 به وابستگی فرهنگی ایران در پاکستان و مدیریت خانه‌های فرهنگی ایران در شهر لاهور منصوب شد، و تا سال 1344 در آنجا به خدمات فرهنگی و تحقیق در فرهنگ اسلامی ایرانی شبه قاره مشغول بود.
در پائیز 1344 به دعوت دانشگاه هاروارد به آمریکا سفر کرد و تا سال 1350 در آن دانشگاه به تحصیل در فرهنگ و تاریخ ادیان و زبانهای باستانی ایران و هند اشتغال داشت و به اخذ درجه فوق لیسانس در تاریخ تطبیقی ادیان و دکتری در تاریخ ادیان و فلسفه‌های ایران و هند نائل گردید و چون زمینه اصلی تحقیقات و تحصیلات او موضوعات مربوط به تاریخ و فرهنگ ایران و هند بود، در این مدت دوبار به کشور هند سفر کرد و برای آشنایی با روشهای سنتی تفسیر متون هندوئی و نیز مشاهده احوال و سازمانهای دینی زرتشتیان هند مدتی در بنارس و دهلی و بمبئی به مطالعه و بررسی پرداخت.
در 1350 به ایران بازگشت. مدتی در کالج دماوند به تدریس ادبیات فارسی و در گروه فلسفه دانشکده ادبیات دانشگاه تهران به تدریس حکمت شرق مشغول بود و سال بعد به دانشکده الهیات و معارف اسلامی انتقال یافت و در گروه ادیان و عرفان تطبیقی به خدمت پرداخت.
در 1353 به رایزنی فرهنگی ایران در هند مأمور شد و تا پائیز 1356 در آن کشور علاوه بر خدمات مربوط به مطالعه و تحقیق در روابط فکری و فرهنگی مسلمانان و هندوان در شبه ‌قاره اشتغال داشت و در این زمینه تألیفاتی نیز به صورت کتاب و مقاله منتشر کرد.
پس از پایان مأموریت و بازگشت به کشور همچنان در دانشکده الهیات و معارف اسلامی به تدریس ادامه داد و چند دوره مدیریت گروه ادیان و عرفان آن دانشکده را برعهده داشت. اکنون نیز در همان گروه به تدریس تاریخ ادیان، روش‌شناسی و عرفان تطبیقی اشتغال دارد.
در طول دوران خدمات فرهنگی خود نزدیک به 200 عنوان کتاب، مقاله، شعر و نقد کتاب به صورت تألیف و ترجمه و تصحیح به زبانهای فارسی و انگلیسی در ایران و خارج از ایران از وی منتشر شده است.
مجموعه ای از بزرگداشت نامه ها و تاریخ بزرگداشت از جمله آثار وی است. حاج شیخ هادی نجم آبادی، احمد بیرشک، محمد حسن لطفی، محمود نجم آبادی، محمد قزوینی و عبدالحسین نوابی از جمله شخصیتهایی هستند که زندگینامه آنها از سوی مجتبایی نگاشته شده است.
شعر جدید فارسی، چیترا و گزیده اشعار، اشعار رابرت فراست، تاریخ ادبیات ایران از فردوسی تا سعدی، شهر زیبای افلاطون و شاهی آرمانی در ایران باستان، رای و برهمن براساس کلیله و دمنه بهرامشاهی و روضه ‌العقول یا مرزبان ‌نامه بزرگ نیز عناوین برخی از کتابها و ترجمه های وی هستند.
نظامی و هفت ‌پیکر، ذکر چند سنه از تاریخ کبیر جعفری دربار تاریخ وفات فردوسی و خیام و ناصرخسرو، افلاطون و آئین داریوش، افلاطون و نظام طبقاتی هند و ایرانی، زرتشت و ایران ‌شناسان این روزگار، بیرونی و هند، بررسی‌هایی درباره ابوریحان بیرونی به مناسبت هزار ولادت او، بیرونی و علم ادیان، یادنامه بیرونی، داستانهای بودایی در ادبیات فارسی، ایندو ایرانیکا، چند نکته درباره رستم و سهراب بنیاد شاهنامه، داستانهای بودایی در ادبیات فارسی، ایران و هند در دور ساسانی، عرفان پیر هرات، حافظ و امیرخسرو، آدم در یهود و مسیحیت، ابلیس در عرفان و ادب، ابن ‌سینا ـ ادب و عرفان و زبان‌شناسی نیز نمونه هایی از 48 عنوان مقاله برگزیده مجتبایی است.

منبع: مهر