بازگرداننده متون ادبی کهن باید خود شاعر و نویسنده باشد

1386/5/30 ۰۳:۳۰

ما ملتی هستیم که وجود ، احساس و عقاید خود را با شعر بیان می کنیم و با شعر و احساس زنده ایم. تفاوت فرهنگ ما با غرب (مثلا یونان) را همین موضوع رقم می زند.

ما ملتی هستیم که وجود ، احساس و عقاید خود را با شعر بیان می کنیم و با شعر و احساس زنده ایم. تفاوت فرهنگ ما با غرب (مثلا یونان) را همین موضوع رقم می زند.
عنیات سمیعی - شاعر و منتقد ادبی - در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان این مطلب افزود: در زندگی امروز ما تاثیر عقاید و افکار ابوعلی سینا، ملاصدرا، فارابی و میرداماد بسیار کمرنگ تر و ناچیزتر از تفکرات حافظ ، سعدی و فردوسی است.
سمیعی درخصوص بازنویسی و بازگردانی متون کهن ادبی خاطرنشان کرد: از نظر من باید بین عناصر فرهنگی قدیم و امروز تطبیقی صورت گیرد و متون کهن ادبی - به خصوص متون منثور - را به زبان معاصر بازآفرینی کرد. این امر مانع نمی شود که خود آثار در متن گنجانده نشوند. می توان اصل متن را هم در بازنویسی گنجاند تا مخاطب با نثر گذشته هم آشنا شود.
این منتقد ادبی با اشاره به مهم بودن انتخاب اثر، گفت: انتخاب هایی باید برای بازنویسی صورت گیرد که علاوه بر داشتن ملاک های ادبی با وضعیت فرهنگی امروز هم تطابق داشته باشند. این متون یا باید برای مخاطبان جذاب و یا مورد نیاز جامعه امروز باشد.
سمیعی با اشاره به تحقیقی بودن مسئله بازنویسی اضافه کرد: شخص بازگرداننده علاوه بر محقق بودن باید شاعر یا نویسنده هم باشد تا دریافت مناسبی از شم زبانی داشته باشد و بتواند به نحو احسن مطلب را به زبان امروزی بازگرداند. عمدتا در عمل برای پژوهشگر شیوه های بیانی مختلفی پیش می آید. از آنجا که محققان هر کدام برخوردها و بازخوردهای مختلفی دارند از پیش نمی توان هیچ چیزی را به آنها دیکته کرد.
وی ادامه داد: از نظر من اصل کار بازگردانی و بازنویسی شرح و تفصیل و ترجمه است و ویراست های فنی اعم از نشانه گذاری و نقطه گذاری تاثیر چشمگیری در کار نخواهند داشت.
عنایت سمیعی گفت: بازنویسان و محققان باید راه و روش های مختلفی را در عمل آزمایش کنند تا در نهایت راهکارهای متفاوتی عرضه شود. این تحقیق ها برای فرهنگ ما حیاتی و ضروری است.
وی با اشاره به بازنویسی شعر خاطرنشان کرد: در بازنویسی آثار منظوم خواه ناخواه از شکوه و عظمت آثار کم می شود. حتی وقتی ما فقط آثار کلاسیک را برای خودمان می خوانیم تعبیرها و تاویل هایی به دست می دهیم که در مخیله خالق آثار هم نمی گنجیده است. می توان گفت در هر دوره که اثری خوانده می شود به نحوی آن اثر باز تولید شده است.
سمیعی در پایان گفت: برای مثال ما وقتی شاهنامه و حافظ و سعدی را به نثر بازگردانیم خواه ناخواه کار نازلی انجام داده ایم. ما باید درباره ساختار شعر از لحاظ ادبی و فنی توضیح دهیم؛ مثل اینکه غزل حافظ و سعدی و مولوی متضمن چه معانی هستند و چه جایگاهی در فرهنگ گذشته و چه گره خوردگی با فرهنگ امروز دارند.

منبع: مهر