"تحقيقاتي در تاريخ ايران عصر صفوي" بررسي شد

1385/5/22 ۰۳:۳۰

كتاب "تحقيقاتي در تاريخ ايران عصر صفوي" (مجموعه‌ي مقالات) تأليف راجر مروين سيوري و ترجمه‌ي عباسقلي غفاري فرد و محمدباقر آرام بررسي شد.

كتاب "تحقيقاتي در تاريخ ايران عصر صفوي" (مجموعه‌ي مقالات )تأليف راجر مروين سيوري و ترجمه‌ي عباسقلي غفاري فرد و محمدباقر آرام بررسي شد.
در ابتداي اين جلسه، پرويز فتح‌الله‌پور - استاد دانشگاه - با اشاره به بيوگرافي نويسنده‌ي كتاب، اظهار داشت: راجر سيوري سال 1925 در پتربورو انگلستان متولد شده و پس از تحصيل در رشته‌ي شرق‌شناسي و ايران‌شناسي به‌عنوان استاد مطالعات اسلامي و خاور نزديك به تحقيق در مراكز آموزشي مختلف پرداخته است.
او با بيان اين‌كه راجر سيوري آثار و مجموعه‌ي مقالات متعددي از خود بر جاي گذاشته است، تصريح كرد: كتاب حاضر شامل 16 مقاله است كه هيچ‌يك از آن‌ها ارتباط سلسله‌واري با ديگري ندارند و هر كدام از مقالات مربوط به وجوه گوناگون سلسله‌ي صفوي هستند، كه در سال‌هاي متفاوتي نوشته شده‌اند.
فتح‌الله‌پور به اهميت دوران صفويه در طول تاريخ ايران پرداخت و يادآور شد: از دلايل اهميت دولت صفويه، احياي مرزهاي سنتي، تشكيل نخستين دولت مستقل در ايران و تثبيت آيين شيعه و كسب مشروعيت بي‌سابقه و پيوند تصوف، تشيع و سياست در ايران است.
در ادامه‌ي اين جلسه، مريم فتحي - مدرس دانشگاه - نيز با اشاره به اين‌كه كتاب حاضر شامل 16 مقاله است كه مؤلف در طول دوره‌ي تحقيق و مطالعات خود آن‌ها را فراهم كرده و در كنفرانس‌هاي علمي ارايه داده است، اظهار داشت: تسلط علمي نويسنده در منابع عصر صفويه از نقاط مثبت اين كتاب است كه با دقت نظر و موشكافي محققانه مسائل مختلف بيان شده است.
او همچنين گفت: در اين كتاب مقالات با عناوين مختلفي تدوين شده‌اند؛ اما از نظم كرونولوژيكي خاصي برخوردارند و نويسنده در مقالات گردآمده، خود به خوبي توانسته ساختار حكومت، دولت و همچنين چگونگي تشكيلات اداري و سياسي عصر صفوي را به تصوير بكشد.
اين مدرس تاريخ يادآور شد: مطالب اين كتاب با يك مقدمه در دو بخش جداگانه تنظيم شده، كه بخش اول به قدرت صفويان و بخش دوم بيش‌تر به نظام اداري از جمله مناصب اصلي دولت صفوي در خلال سلطنت شاه اسماعيل و شاه طهماسب و همچنين ظهور دولت نوين ايران در دوره‌ي صفوي پرداخته است.
وي در ادامه افزود: نويسنده با كنكاش در اسناد و منابع دست اول و متعدد، شرايط تاريخي ايران تا فاصله‌ي مرگ تيمور و ظهور صفويان را به خوبي به تصوير كشيده است؛ به طوري كه خوانند در عين قرار گرفتن در جزييات وقايع تاريخي، روند تلاش فرقه‌ي صفويه از طريقت به سلطنت را به خوبي درمي‌يابد.
مسؤول انجمن زنان پژوهشگر تاريخ در زنجان با بيان اين‌كه نويسنده‌ي كتاب در مطالعات مربوط به صفويه با اتكا به منابع اصلي، به اسلوب و سبك خاصي از نگاه علمي دست يافته است، تصريح كرد: راجر سيوري عناصري از حيات سياسي صفويه را درك كرده و حتا در مقالاتي كه با عناوين مختلف آورده، ردپاي اين دريافت را به خوبي مشاهده مي‌كنيم.
فتحي نتيجه‌گيري نويسنده را در اين كتاب درباره‌ي شكست صفويه و شاه اسماعيل از جنگ چالدران بسيار جالب توجه و عالمانه دانست و اظهار داشت: نويسنده نتيجه‌ي آني جنگ را از دست رفتن ديار كبر و تسلط عثماني‌ها بر اين منطقه مي‌داند.
او يكي ديگر از نقاط قوت اين كتاب را شرح و توضيح موضوع مورد بحث در متن اصلي مقاله و نتيجه‌گيري آن را در پايان هر مقاله دانست و افزود: از ديگر نكات مثبت اين كتاب، وفاداري مؤلف به مستندات وقايع تاريخي قبل از تكيه بر نظريه‌پردازي‌هاي جامعه‌شناسانه‌اي است كه توسط برخي از نظريه‌پردازان همچون نرمن جاكوبن ارايه شده است.
اين کارشناس تاريخ در ادامه‌ي مباحث خود به نقاط ضعف اين كتاب نيز اشاره و خاطرنشان كرد: پانويس و مراجع مقالات به شكل منسجم نوشته نشده و در اين كتاب فهرست اعلام مشاهده نمي‌شود.
فتحي در پايان تأکيد کرد: در برخي از موارد تاريخي به دليل اين‌كه نويسنده هر مقاله را به شكلي مستقل مطرح كرده، مباحث اغلب به صورت تكراري بيان شده‌اند.

منبع: ايسنا