1395/3/25 ۰۹:۳۸
شهرستان پارسیان در استان هرمزگان شاهد برگزاری یك همایش علمی فرهنگی با عنوان نقش سازمان‌های مردم نهاد در توسعه پایدار بود. این همایش به ابتكار انجمن تازه‌تاسیس «اندیشه پویا و همگامان راه توسعه» با حضور محمدامین قانعی‌راد، رییس انجمن جامعه‌شناسی ایران برگزار شد.
گزارشی از همایش توسعه پایدار با سخنرانی محمدامین قانعی‌راد
شهرستان پارسیان در استان هرمزگان شاهد برگزاری یك همایش علمی فرهنگی با عنوان نقش سازمان‌های مردم نهاد در توسعه پایدار بود. این همایش به ابتكار انجمن تازه‌تاسیس «اندیشه پویا و همگامان راه توسعه» با حضور محمدامین قانعی‌راد، رییس انجمن جامعه‌شناسی ایران برگزار شد. ابتدا یكی از فعالان اجتماعی و عضو این انجمن ضمن خوشامدگویی به مهمانان و حاضران به معرفی و تشریح اهداف انجمن پرداخت. سپس یكی از دانش‌آموختگان جامعه‌شناسی و دیگر اعضای انجمن در سخنانی به تاریخ توسعه در كشور و شكست توسعه آمرانه اشاره و همچنین از نقش مركز مطالعات استراتژیك در تدوین سیاست‌های توسعه یاد كرد اما سخنران اصلی این همایش علمی، سید محمدامین قانعی‌راد رییس انجمن جامعه‌شناسی ایران بود.
قانعی راد در ابتدای سخنرانی خود با استناد به تحقیقات علمی در استان هرمزگان گفت: هرمزگان از نظر شاخص امیدواری در بین استان‌های كشور رتبه اول را دارد و به تفكیك رتبه استان را كه از نظر پاسخ به بهبود وضعیت فقر، بیكاری، نابرابری، فساد مالی و ارتشا، گرانی، تورم و اعتیاد پرداخت و نشان داد در این شاخص‌ها در رتبه‌های بالایی قرار دارد. همچنین استان هرمزگان از نظر حرمت افراد به یكدیگر، حفظ آبروی همدیگر، انصاف و خیر خواهی در رتبه‌های بالا قرار دارد. ایشان اشاره كرد اینها بر خلاف تصور اولیه ما بود كه فكر می‌كردیم اینجا یك منطقه محروم هست كه میزان سرمایه اجتماعی پایین و میزان آسیب‌های اجتماعی بالاست. من در ٢٤ ساعتی كه اینجا بودم و با افرادی گفت‌وگو می‌كرد، این فرضیات و آمارها تایید شد. قانعی راد از سویی دیگر نشان داد كه استان هرمزگان در مواردی همچون استفاده از فرصت‌ها، حقوق مالكیت، امید به بهبود ناامنی، بهبود وضعیت مراقبت از محیط زیست وضعیت خوبی در آمارها ندارد.
فواید و مضرات گسترش آموزش عالی
استاد جامعه‌شناسی دانشگاه تهران در بخش دیگری از اظهاراتش با بیان اینكه برایش جالب است كه ٥٥ درصد این سالن را در این وقت شب خانم‌ها تشكیل می‌دهند، افزود: این نشان می‌دهد كه خانم‌های اینجا چقدر مسائل اجتماعی برای‌شان اهمیت دارد و ممكن است یكی از عواملش گسترش آموزش عالی باشد كه این یك فوایدی دارد كه میل به مشاركت را زیاد می‌كند و یك مشكلاتی هم دارد كه توقع و انتظار ایجاد می‌كند.
امكان برگزاری همایش‌ها
میراث سیاسی امروز ما است
وی ابتدا چنین همایش‌هایی را بیشتر فرصتی برای یادگیری خود دانست و با اشاره به محدودیت‌هایی كه در سال‌های قبل از ٩٢ برای برگزاری چنین همایش‌هایی وجود داشت، افزود: در سال‌های گذشته به علت شرایط سیاسی حاكم بر كشور و امنیتی بودن فضا اجازه برپایی چنین جلساتی داده نمی‌شد. ولی اكنون فضا تا حدودی تغییر كرده است و توصیه كرد قدر این دستاورد را بدانیم و از آن محافظت كنیم و به عنوان یك میراث سیاسی آن را پاس بداریم چرا كه این وضعیت هنوز پایدار نشده و در حالت لرزانی قرار دارد.
مثلث طلایی توسعه پایدار
رییس انجمن جامعه‌شناسی ایران در بخش دیگر سخنان خود گفت: من اینجا آمده‌ام كه به شما بگویم توسعه نیاز به یك مثلث طلایی دارد كه شامل ١- بخش عمومی، ٢- بخش خصوصی و ٣- نهاد‌های مدنی است. امروزه بدون مشاركت، ارتباط و تعامل این ٣ اصل به نوعی اداره جوامع امكان‌پذیر نیست اما اینجا من می‌بینم كه شما این مثلث طلایی را تشكیل داده‌اید. در همین جلسه می‌بینم كه از مسوولان، بخش خصوصی و فعالان اجتماعی، هنرمندان همه هستند و من این را به شما تبریك می‌گویم.
شكاف‌های سیاسی فرصت است؛ مشروط بر اینكه به هم پشت پا نزنیم
وی با اشاره به همزیستی مسالمت‌آمیز شیعیان و اهل تسنن در این استان افزود: یكی از موضوعاتی كه رشك‌برانگیز است رابطه شیعه و سنی در این منطقه است و سعی كنید این اتحاد را حفظ كنید و اجازه ندهید تا افرادی با مقاصدی خاص این وحدت را از شما بگیرند. دیدن چنین شهرهایی با توجه به اینكه ما در مناطق اطراف كشورمان شاهدیم كه كسانی به نام عقاید یا سیاست همدیگر را سر می‌برند، برای ما خوشحال‌كننده است. قانعی‌راد همچنین گفت: پرس و جوهای من حاكی از این است كه در منطقه شما شكاف‌های طبقاتی چندان زیاد نیست همچنین شكاف‌های زبانی و قومی وجود ندارد. در مورد شكاف‌های سیاسی نیز توضیح داد كه این شكاف‌ها برای جامعه خیلی خوب است به شرطی كه قاعده را رعایت كنیم و به هم پشت پا نزنیم.
اصلاح‌طلبی و اصولگرایی ستون‌های سیاست و فرهنگ ما هستند
وجود اصولگرایی و اصلاح‌طلبی برای كشور یك سرمایه است. من خودم یك اصلاح‌طلبم اما هیچگاه دعا نمی‌كنم اصولگرایی بمیرد. چه كسی حاضر است دعا كند سرمایه‌های كشورش بمیرند؟! اینها هر كدام ستونی در سیاست و فرهنگ كشور هستند اما نه كسانی كه به نام اصولگرایی سه هزار دانشجو را بدون آزمون وارد دوره دكترا می‌كنند. قانعی‌راد ویژگی انتخابات را ایجاد شور و انرژی اجتماعی دانست و اضافه كرد: انسان‌ها ٤ سال دچار ركود می‌شوند بعد یك باره به تحرك می‌افتند و یك احساس تعلق مشترك درون‌شان پیدا می‌شود. حتی دعوای‌شان برای كشور ارزشمند است تا جایی كه این مبارزه سالم باشد و باید جهت آن داد تا
سالم باشد.
سیاست، عرصه تجدید حیات انسان ها
وی با اشاره به اهمیت انتخابات برای كشور و مردم افزود: بنابراین سیاست یك عرصه مهم است كه انسان‌ها می‌توانند درونش تجدید حیات كنند. این را هم عرض كنم كه در بسیاری از كشورهای دنیا به هزار و یك وسیله تلاش می‌كنند تا شرایط انتخاباتی را داغ كنند.
قانعی راد در ادامه با تمركز بیشتر بر بحث توسعه پایدار گفت: در موضوع توسعه پایدار من نكته‌ای را عرض كنم. یك كتابی هست «جزیره خارك در یتیم خلیج فارس» نوشته جلال آل احمد. آل‌احمد در این كتاب مساله‌ای را طرح كرده است. حال ببینیم این مساله چقدر در كشور ما هنوز باقی مانده است. او می‌گوید كه خارك به عنوان یك واحد فرهنگی دارد مضمحل می‌شود و این چیزی است كه نگرانش است. می‌گوید حرفی نیست كه جزیره خارك روبه ثروت و آبادی می‌رود و قدم به عصر جدیدی می‌گذارد كه عصر نفت و ارقام نجومی است. این جزیره كه تاكنون گمنام بوده است كه آخرین گذشته قابل ذكرش پناه دادن به زندانیان سیاسی بود به عنوان نقطه‌ای پرت و بد آب و هوا شناخته می‌شد. بعد جلال اضافه می‌كند كه الان ٢، ٣ سالی است این منطقه مركز جنب و جوش شده است تا در آن صدور نفت خام را در حوالی راس خلیج بنیان نهد؛ بندری كه قادر خواهد بود خمره شكم هیولای كشتی‌های صد هزار تنی را در یك نیمه روز بی‌انبارد. باز اینجا می‌گوید كه خارك می‌شود بندر بین‌المللی، بندر گناوه و بعد هم یك رونقی پیدا می‌كند و كارگران به یك رفاه نسبی می‌رسند و گشایشی در زندگی و ذهن مردم پیدا می‌شود. رفاه اقتصادی می‌آید. ذهن آدم‌ها یك مقدار گشوده‌تر می‌شود. بالاخره نفت، رفت و آمد، ارتباطات اتفاق می‌افتد و ناچار مصرف بیشتری و دستی آسان‌تر به دهان رسنده و عاقبت در هر خانه‌ای پنكه‌ای، یخچالی و گهواره چرخ داری پیدا می‌شود.
نگرانی آل احمد در دهه ٤٠
اینها را آل احمد در سال ١٣٣٧ نوشته است. می‌گوید اینها قدم بزرگی هم هست اما آل احمد نگران است. می‌گوید كه در این بین یك چیزی دارد از بین می‌رود، یك واحد اقتصادی فرهنگی كه خارك باشد در دل این تحول از بین می‌رود. تعبیر جالبی كه به كار می‌برد می‌گوید كه وقتی من آنجا بودم می‌دیدم كه خارك چگونه از دم جارو به بلدیزرهای بزرگ روفته می‌شود. از خانه‌ها و نخل‌های‌شان گرفته كه مزاحم باندهای فرودگاه‌ها و باراندازها بودند تا بزهای‌شان كه دست و پاگیر شده بودند و حتی ساكنان‌شان كه در چنان گرم بازار مهندسان و مقاطعه كاران هیچ كاره بودند و گیج و گول مانده بودند. نخل‌ها را می‌انداختند و خانه‌ها را خراب می‌كردند و صاحبان آنها را به پولی راضی می‌كردند تا به جای آن همه مهمان سرا یا زمین تنیس بسازند.
تحول ماشینی به مثابه بلای نازل
اینجا مطرح می‌كند كه تغییر باید اتفاق بیفتد ولی آنچه به عنوان تحولی معقول و حساب شده است هم خارك و هم تمامی نقاط دور افتاده مملكت را به راه تمدن جدید بیفكند به صورت استحاله‌ای درآمده است كه همچون دیوی خارك را در كام خود فرو می‌برد. به تعبیر آل احمد این تحول ماشینی دارد به صورت یك بلایی نازل می‌شود. در حالی كه می‌شود این تحول ماشینی گشایش در ذهن و زندگی انسان‌ها ایجاد كند و این عوارض هم نداشته باشد. ولی به این دلیل كه این تحول معقول و حساب شده نیست در آینده عوارض و پیامدهایی را ایجاد می‌كند.
حال بعد از ٦٠ سال ما در چه موقعیتی قرار گرفته‌ایم؟ من می‌بینم كه هنوز دغدغه آل احمد وجود دارد. وقتی می‌بینم در منطقه یك فضایی به طول صد كیلومتر تبدیل به یك كارگاه صنعتی بزرگ شده است كه از آن دود و آلودگی هوا خارج می‌شود و اینجا با این فاصله نسبتا زیادی كه وجود دارد این بوی گاز دارد استشمام می‌شود، آدم نگران می‌شود كه این تحولی كه دارد در پارس جنوبی ایجاد می‌شود با بزها و نخل‌های مردم چه خواهد كرد. قانعی راد سپس در ادامه سخنان خود افزود: واقعا این یك صد كیلومتر شده یك كارگاه دهاتی‌وار. در بعضی كشورها كه من رفته‌ام، شما وقتی وارد كارگاه‌های آنها می‌شوید لذت می‌برید. كار روی استاندارد انجام می‌شود. مساله فقط پول درآوردن نیست. من نمی‌دانم ٢٥ فاز پارس جنوبی از حداكثر ظرفیت‌هایش استفاده می‌شود
یا نه؟
بخشی از معضلات اجتماعی
نتیجه توسعه مشكلات زیست‌محیطی
اینكه شما مرتب تاسیسات جدید بسازید بدون اینكه از تاسیسات قبلی بهره وری كافی كنید، ممكن است برای خیلی‌ها این طرح‌های عمرانی نان و آب باشد. همین طور فقط بسازیم و بعد اسمش را بگذاریم توسعه! این كارها باید حساب‌شده‌تر باشد. اكنون زمان دولت روحانی است كه خودشان می‌گویند بیایید مرا نقد بكنید. این كارگاه بزرگ با این درآمد عظیمی كه دارد چند درصد از این درآمد صرف مطالعات زیست‌محیطی، فرهنگی و اجتماعی می‌شود؟ آیا پیامدهای اجتماعی این را در زندگی مردم بررسی كرده‌اید؟ چه تاثیری این اقدامات روی محیط زیست و جسم مردم دارد؟ سونامی سرطان ایجاد خواهد شد. بعد شما چگونه می‌خواهید محاسبه كنید هزینه‌هایی كه وقتی یك نفر مریض می‌شود؟ یك نفر خودكشی كند، یك خانواده‌ای طلاق می‌گیرد، اینها همه نتیجه تحول ماشینی نسنجیده است. اینها را چگونه می‌شود محاسبه كرد؟ یعنی یك طلاق را شما چند تومان محاسبه می‌كنید؟ اصلا نمی‌شود محاسبه كرد، یك انسانی اگر ناامید شد، اگر فروپاشید، اگر مهاجرت كرد؟
یادگیری و یاد دادن، تنها راه تغییر است
من به عنوان رییس انجمن جامعه‌شناسی ایران عرض می‌كنم كه هیچ خبری ندارم از اینكه وزارت نفت دارد یك ریال صرف ارزیابی پیامدهای اجتماعی خودش می‌كند. اگر هم دارد این كار را می‌كند در یك جمع بسته و محدودی است كه روی میز اجتماع علمی نیست. اجتماع علمی یعنی جایی كه ما بیاییم روی این طرح‌ها صحبت بكنیم و تلاش كنیم و در عین حال به مسوولان كمك كنیم كه بتوانند كاری انجام دهند كه توسعه پایدار باشد. ما به جز یادگیری و یاد دادن هیچ راهی برای تغییر نداریم. توسعه پایدار یعنی اینكه از هم یاد بگیریم. نیاز به هیچ های و هویی هم ندارد. ما یك ظرفیتی داریم. ادارات محیط زیست، «ان.جی.او»ها، مراكز تحقیقاتی همه یك ظرفیتی دارند. از آن طرف فعالان اجتماعی، پژوهشگران علوم اجتماعی، انجمن‌های جامعه‌شناسی همه یك ظرفیتی دارند كه در فرآیند یادگیری باید از آنها استفاده شود تا بتوانیم زمینه‌های توسعه را پایدار كنیم و با همدیگر حرف بزنیم. اصلا همین گفت‌وگو‌ها عین پایداری و عین توسعه است.
قانعی راد در پایان با اشاره به وضعیت شهرسازی پارسیان افزود: شهر شما را خیلی بد قواره دیدم و از یك الگوی مشخصی پیروی نشده است. ظرفیت‌های فرهنگی و گردشگری می‌توانند پولساز باشند و منطقه شما از ظرفیت‌های گردشگری خوبی برخوردار است. برای استفاده از این ظرفیت‌ها و اعتلای شهر و استان‌تان وارد گفت‌وگو، تعامل و یادگیری شوید.
منبع: اعتماد
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید