1395/2/29 ۰۸:۰۸
این هفته مراسمی جهت تجلیل و بزرگداشت مهدی گلشنی موسس فلسفه علم در ایران برگزار شد که ما به این بهانه و انتشار آخرین اثرش به سراغ او رفتیم. مهدی گلشنی، مدیرگروه فلسفه علم دانشگاه صنعتی شریف و عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در تکاپوی انتشار کتاب تازه خود با عنوان خداشناسی است. او معتقد است این کتاب یکی از مرجع‌های بحث خداشناسی است. گلشنی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» ضمن اشاره به شبهات مطرح شده درباره خداشناسی در جامعه ایرانی استدلال خود را در این باب تشریح می‌کند.
سیرانوش موسوی: این هفته مراسمی جهت تجلیل و بزرگداشت مهدی گلشنی موسس فلسفه علم در ایران برگزار شد که ما به این بهانه و انتشار آخرین اثرش به سراغ او رفتیم. مهدی گلشنی، مدیرگروه فلسفه علم دانشگاه صنعتی شریف و عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در تکاپوی انتشار کتاب تازه خود با عنوان خداشناسی است. او معتقد است این کتاب یکی از مرجع‌های بحث خداشناسی است. گلشنی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» ضمن اشاره به شبهات مطرح شده درباره خداشناسی در جامعه ایرانی استدلال خود را در این باب تشریح می‌کند.
ابتـــدا بگــــویید بن‌مایه اصــلی کتاب خداشناسی چگونه در ذهن شما شکل‌گرفت؟ در دو سه دهه اخیر حملات زیادی از سوی تعداد بسیار معدودی از دانشمندان فیزیک و زیست‌شناسی به مبحث خداشناسی وارد شده است. البته در مقابل، اندیشمندان الهی نیز در‌صدد پاسخ به آنها برآمده‌اند. هدف اصلی من از تالیف کتاب خداشناسی این است که به مجموعه شبهاتی که برای عدم‌اثبات وجود خداوند مطرح می‌شود، پاسخ بدهم. سعی من بیشتر پاسخ به شبهاتی است که در حوزه فیزیک، کیهان‌شناسی و زیست‌شناسی مطرح شده است و به صورت خلاصه این شبهات را بررسی می‌کنم. به نظرم بحث خداشناسی، یکی از درگیری‌های اصلی جامعه امروزی ماست. در جامعه ما این مباحث به کرات تکرار می‌شود. در ضمن کتاب‌هایی که ترجمه می‌شوند دائما برای دانشجویان ما ایجاد شبهه می‌کنند. آنها در پی یافتن پاسخی برای پرسش‌های خود هستند. زمانی که ما دانشجو بودیم این مسائل کمتر طرح می‌شد، اما در 20 سال اخیر این موارد بیشتر عنوان می‌شود. البته بعضی عوامل بیرونی به این شبهات بیشتر دامن می‌زند؛ از جمله ظهور گروه‌های تکفیری چون طالبان و داعش و گروه‌های مشابه در غرب. این گروه‌ها وسیله‌ای شده‌اند تا ملحدین در این باره بهانه‌های خوبی داشته باشند و با استدلال‌های فیزیکی و فلسفی عدم وجود خداوند را اثبات کند.
آیا عموم پاسخ‌های شما به شبهات مطرح شده فلسفی است؟ خیر، هم فیزیکی و زیست‌شناسی است و هم فلسفی. نمی‌توان گفت تنها پاسخ فلسفی می‌دهم؛ یعنی بسیاری از شبهات مطرح شده در این زمینه را می‌توان به زبان فیزیکی پاسخ داد و نیازی نیست سراغ بحث‌های فلسفی برویم، اما چیزی که بیش از همه آزاردهنده است این است که در سال‌های اخیر در ایران کتاب‌های ملحدین غرب بیشتر ترجمه شده و در مقابل کتاب‌های که از طرف دانشمندان برجسته غربی در پاسخ به آنها ارائه شده است کمتر منعکس می‌شوند. هدف من از تالیف این کتاب در واقع پر کردن این خلأ است.
پس می‌توان گفت دغدغه شما در این کتاب اثبات وجود خداوند است؟ می‌خواهم بگویم شبهاتی که مطرح می‌شود و اثبات‌های فلسفی‌ای که برای اثبات وجود نداشتن خداوند بیان می‌شوند سست بنیاد هستند. به نظر من، عالم ماوراءالطبیعه و سوالات انسانی را نمی‌توان بدون وجود خداوند توضیح داد. به‌عنوان نمونه در حال حاضر فیزیکدان‌ها معتقدند برای اینکه عالم به وجود بیاید باید بین ستارگان قدیمی، برخی فلزات و نیروهای طبیعی، نیروهای مغناطیسی و نیروهای هسته‌ای توازن برقرار شود؛ وگرنه عالم به این مرحله نمی‌رسد و زمینه‌های مادی برای خلق انسان فراهم نمی‌شود. از دیگر بحث‌های زیست‌شناسی استدلال‌هایی است که روح را مادی در نظر می‌گیرند یا موجودات غیر‌مادی را در چرخه عالم حذف می‌کنند. اینها بحث‌هایی است که بین فیزیکدان‌ها و زیست‌شناسان امروزی بسیار رایج است و جزء بحث‌های اساسی به حساب می‌آید.
به نظر شما بحث خداشناسی فلسفی که در ایران صورت می‌گیرد بیشتر به خاطر صبغه دینی در ایران است؟ خیر، در گذشته در غرب خداشناسی فلسفی بسیار تضعیف شده بود و متفکران غرب بیشتر دنبال بحث‌های فیزیکی و زیست‌شناسی می‌رفتند، اما در دو سه دهه اخیر در غرب به‌شدت خداشناسی فلسفی تقویت شده است به‌طوری که خود ملحدین اعتراف می‌کنند یک‌سری فلاسفه خداباور هستند، پس این قضیه در خود غرب هم تغییر کرده است و استدلال‌های متعددی در آنجا مطرح می‌شود که فرض بر وجود خداوند را راحت‌تر می‌کند تا انکار آن را. روی هم رفته به‌طور مستقیم و غیر‌مستقیم از براهین فلسفی برای اثبات خدا بهره گرفته می‌شود.
به نظر شما چاپ کتاب تا چه میزان می‌تواند در این راستا راهگشا باشد؟ فضای فکر‌ی ایران در حال حاضر بسیار متاثر از مطالبی است که در غرب منتشر می‌شود. متاسفانه مترجمان ما بیشتر به سمت مطالبی که شبهه‌پراکنی می‌کند، می‌روند. به همین خاطر من کتابی را تالیف می‌کنم که در جهت خداباوری باشد، البته نباید از این مساله غافل شد که این روشنگری‌ها هم در غرب صورت‌می‌گیرد.
منبع:فرهیختگان
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید