بررسی تأثیرات شاهنامه بر حملۀ حیدری باذل مشهدی

1395/2/8 ۱۰:۰۴

حملۀ حیدری باذل مشهدی یکی از نخستین و مشهورترین حمله هایی است که در قرن دوازدهم سروده شده است. باذل این اثر را در بحر متقارب و قالب مثنوی به سبک و سیاق شاهنامه نوشته است، تعداد ابیات آن بین 20 تا 30 هزار بیت‌ است و شاعر در آن پس از مناجات و نعت‌ رسول (ص) و ولی (ع)، داستان تاریخ اسلام را از بعثت‌ پیامبر (ص) تا کشته شدن عثمان به نظم می‌کشد و داستان در همین جا با مرگ او ناتمام می‌ماند. پس از باذل، چندین نفر کارش را ادامه دادند و تکمله هایی بر اثر او سرودند، شاعری ‌به ‌نام ‌نجف ‌‌در سال 1135ق.‌ با سرودن ‌ابیاتى‌، از میان این‌تکمله‌ها منظومة میرابوطالب ‌فندرسکى ‌را به‌ حملة حیدری ‌باذل‌ ملحق ‌ساخت‌ و آن را به ‌شکل‌ مجموعه‌ای واحد درآورد.

حملۀ حیدری باذل مشهدی یکی از نخستین و مشهورترین حمله هایی است که در قرن دوازدهم سروده شده است.

باذل این اثر را در بحر متقارب و قالب مثنوی به سبک و سیاق شاهنامه نوشته است، تعداد ابیات آن بین 20 تا 30 هزار بیت‌ است و شاعر در آن پس از مناجات و نعت‌ رسول (ص) و ولی (ع)، داستان تاریخ اسلام را از بعثت‌ پیامبر (ص) تا کشته شدن عثمان به نظم می‌کشد و داستان در همین جا با مرگ او ناتمام می‌ماند. پس از باذل، چندین نفر کارش را ادامه دادند و تکمله هایی بر اثر او سرودند، شاعری ‌به ‌نام ‌نجف ‌‌در سال 1135ق.‌ با سرودن ‌ابیاتى‌، از میان این‌تکمله‌ها منظومة میرابوطالب ‌فندرسکى ‌را به‌ حملة حیدری ‌باذل‌ ملحق ‌ساخت‌ و آن را به ‌شکل‌ مجموعه‌ای واحد درآورد. این اثر همانند سایر حماسه های پس از شاهنامه بسیار متأثر از سبک و زبان فردوسی است و گاه این تأثیر در برخی داستان ها چنان پیش می رود که به مرحلۀ تقلید می رسد. نویسنده قصد دارد در این مقاله با بررسی تطبیقی و جزء به جزء دو اثر، میزان تأثیرپذیری باذل از فردوسی را در بخش های مختلف حملۀ حیدری نشان دهد.

متن کامل این مقاله نوشتۀ وحید رویانی و منيره فرضی شوب که در شمارۀ جدید جستارهای ادبی سال ۴۸، شماره ۱۸۹، (۱۳۹۴) منتشر شده است اینجا بخوانید. 

منبع: میراث مکتوب