«مثنوی» بعد از قرآن حامل پیام صلح جهانی است

1393/2/20 ۱۰:۴۳

حمدحسین ساکت پژوهشگر و مدرس دانشگاه گفت: بعد از قرآن مجید، کتاب مثنوی معنوی نخستین کتاب فارسی حامل پیام صلح و دوستی است. نشست «بزرگداشت استاد حسن لاهوتی و رونمایی از کتاب تصحیح مثنوی معنوی» جمعه (19 اردیبهشت) با حضور محمدحسین ساکت، نویسنده، مترجم و استاد دانشگاه در رشته‌های حقوق، تاریخ، فرهنگ و تمدن اسلامی، اکبر ایرانی، مدیر عامل موسسه پژوهشی میراث مکتوب و کریم زمانی، مولوی‌شناس ایرانی و مترجم و مفسر قرآن در سرای اصلی اهل قلم بیست و هفتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.

محمدحسین ساکت پژوهشگر و مدرس دانشگاه گفت: بعد از قرآن مجید، کتاب مثنوی معنوی نخستین کتاب فارسی حامل پیام صلح و دوستی است.

نشست «بزرگداشت استاد حسن لاهوتی و رونمایی از کتاب تصحیح مثنوی معنوی» جمعه (19 اردیبهشت) با حضور محمدحسین ساکت، نویسنده، مترجم و استاد دانشگاه در رشته‌های حقوق، تاریخ، فرهنگ و تمدن اسلامی، اکبر ایرانی، مدیر عامل موسسه پژوهشی میراث مکتوب و کریم زمانی، مولوی‌شناس ایرانی و مترجم و مفسر قرآن در سرای اصلی اهل قلم بیست و هفتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.

معجزه مثنوی معنوی مولانا

محمدحسین ساکت در آغاز سخنان خود با بیان این‌که این‌کتاب باید بسیار زودتر به چاپ می‌رسید، گفت: متاسفانه به دلیل مشکلاتی که مرکز پژوهشی میراث مکتوب با آن مواجه بود و مشکلات مالی زیادی که در این زمینه وجود داشت، چاپ آن به درازا کشید اما جای بسی خوشحالی است که مرحوم لاهوتی در دیباچه دفتر اول این کتاب نوشته، این کتاب در حال حاضر صحیح‌ترین نسخه مصصح مثنوی مولاناست.

وی افزود: مولانا به اندازه‌ای در آفرینش مثنوی سهم سترگی داشت که امروزه هر آن‌که اسمی از مولانا و مثنوی می‌شنود، ناخودآگاه نام سیدجلال‌الدین بلخی و کتاب مثنوی معنوی مولانا به اذهانشان خطور می‌کند و این یکی از معجزاتی است که وی در خلق آثارش داشته است.

این نویسنده ادامه داد: اگر چه ما در تاریخ ادبیات ایران از نظر شعر و سبک، قوی‌تر از آثار مولانا داریم، اما هیچکس به اندازه وی زبانزذ نشده و این در حالی است که در طول سالیان ستیزها و مخالفت‌های بسیاری بر مثنوی معنوی شد.

وی با تاکید بر این‌که این کتاب در حال حاضر صحیح‌ترین و بهترین(اما نه کامل‌ترین) کاری است که در زمینه مثنوی معنوی نوشته شده است، گفت: بعد از کتاب قرآن کریم، این کتاب مثنوی معنوی است که نخستین پیام صلح جهانی را در ادبیات فارسی در بردارد و این موضوع مهمی است که کمتر به آن پرداخته شده است.

راز جاودانگی مثنوی معنوی مولانا

کریم زمانی در ادامه این نشست در بیان مقام مولانا و بزرگداشت استاد لاهوتی گفت: آثار مکتوبی که وجود دارد از دو حالت خارج نیست. دسته اول؛ آثاری هستند که از کاغذ به کاغذ منتقل و از محفوظات پیشینیان استفاده می‌کنند و دسته دوم آثاری هستند که به جای این‌که از کاغذ به کاغذ منتقل شوند از دل به کاغذ جاری می‌شوند و این است راز جاودانگی مثنوی معنوی مولانا.

وی با بیان این‌که، مثنوی معنوی از سنخ دوم آثار مکتوب است، ‌ادامه داد: این کتاب جزو آثاری است که از شدت سواد و اقیانوس‌العلم بودن مولانا نوشته نشده است، بلکه از تجربه‌های مستقیم و سیر و سلوک‌ها و البته از تحصیلات وی نوشته شده است.

زمانی در ادامه سخنان خود با بیان این‌که مولانا دارای شخصیتی چند وجهی بوده است که در دامن فرهنگ‌‌های متفاوت پرورش یافته، گفت: فرهنگ یونانی(غربی)، فرهنگ عربی و فرهنگ فارسی از جمله فرهنگ‌‌های متفاوتی است که وی در آن پرورش یافته و در هم تلاقی پیدا کرده است و همین موضوع باعث شده است که در آثار خود چنان نکته‌های بارزی را در افق فراخ خود بیان کند که هیچ ‌گونه تبعیض یا نزاع مذهبی در آن وجود نداشته باشد.

وی ادامه داد: جوهر اصلی ادیان از نظر مولانا یکی است، ‌او در سلوک خود همواره به اصل وحدت ادیان اعتقاد دارد و این اصل را در تمامی آثار خود رعایت کرده است.

این مولوی‌شناس افزود: یکی از دلایل بقای آثار مولانا، یکی بودن شخصیت وی با چیزهایی است که گفته، و این نکته​ای است که در آثار دیگر نویسندگان کمتر یافت می‌شود. معمولا شخصیت نویسندگان چیزی متفاوت از چیزی که می‌گویند و یا می‌نویسند، است اما در سراسر آثار مولانا حتی یک بیت هم یافت نمی‌شود که در مدح امیر یا سالاری باشد.

وی در پایان سخنان خود درباره لاهوتی و کتابی که وی بر تصحیح مثنوی مولانا نوشته است، گفت: استاد حسن لاهوتی با ترجمه‌های بسیار عالی و درست خود خدمت بزرگی به مثنوی ‌پژوهی و مولانا پژوهی انجام دادند.

نیازمند حمایت‌های جدی‌تری هستیم

اکبر ایرانی،‌ مدیر عامل مرکز پژوهشی میراث مکتوب نیز در این نشست سخنان خود را درباره موسسه میراث مکتوب و خدماتی که این موسسه در طول فعالیتش داشته است، اختصاص داد و گفت: در طول 20 سالی که از تولد این موسسه می‌گذرد، آثار بسیار بزرگی از سوی این مرکز به چاپ رسیده است و استادان بزرگی در این زمینه کار کرده‌اند. از این رو، ‌این موسسه تصمیم گرفت کتاب ارزشمند مثنوی معنوی مولانا که به رغم این‌که از سوی ناشری دیگر قبلا به چاپ رسیده بود، منتشر کند‌ چراکه این کتاب، از جمله کتاب‌های معروف درجه یک زبان فارسی محسوب می‌شود.

وی عنوان کرد: آثاری که استاد حسن لاهوتی ترجمه و تالیف کرده‌، آثاری بسیار ارزشمند در حوزه مولوی‌شناسی است. لاهوتی با دلسوزی تمام، چنان دلبستگی خاصی به آثار مولانا داشت که ‌حتی با آثاری از مولوی که برخی افراد با تفسیرهای به رای خود در آمریکا و یا در جاهای دیگر توسعه داده بودند، مقابله می‌کرد.

وی با بیان این‌که باید توجه همگانی بیشتری نسبت به روز میراث مکتوب صورت بگیرد، گفت: نباید ارزش این میراث و آثار بزرگانی چون مثنوی معنوی، تنها به نامگذاری این روز به روز میراث مکتوب محدود شود بلکه ما نیازمند کمک و حمایت‌های جدی‌تری نسبت به میراث مکتوب هستیم تا فعالیت‌‌های این موسسه در تولید این آثار ارزشمند همچنان تداوم یابد.

وی در ادامه سخنان خود اشاره آماری به فعالیت‌های این موسسه که به شکل رسمی از سال 1372 آغاز شده است، داشت و اظهار کرد: موسسه میراث مکتوب در طول این سال‌ها تا کنون ‌عنوان کتاب 311 جلدی منتشر، 52 شماره مجله علمی- پژوهشی، 32 شماره ضمیمه(شامل مقالات طولانی)، 92 نشست پژوهشی در حوزه نقد و بررسی کتاب، بیش از 20 همایش بین‌المللی و تخصصی، حدود 92 جایزه و در طول این سال‌ها با موسسه‌های داخل و خارج بسیاری همکاری داشته است.

خبرگزاری ایبنا