تدوين تاريخ جامع حکمت و فلسفه

1386/2/8 ۰۳:۳۰

«بنياد حکمت اسلامي صدرا» ، به تاسيس مرکزي با عنوان «مرکز تدوين تاريخ جامع حکمت و فلسفه» اقدام کرده و با دعوت از استادان برجسته فلسفه ، اين طرح سترگ را که مشتمل بر مجموعه اي حدود 30 تا 40 جلد است به آستانه نگارش رسانده است.

«بنياد حکمت اسلامي صدرا» ، به تاسيس مرکزي با عنوان «مرکز تدوين تاريخ جامع حکمت و فلسفه» اقدام کرده و با دعوت از استادان برجسته فلسفه ، اين طرح سترگ را که مشتمل بر مجموعه اي حدود 30 تا 40 جلد است به آستانه نگارش رسانده است.
«بنياد حکمت اسلامي صدرا» که سال 1378و در پي برگزاري کنگره جهاني ملاصدرا تاسيس شد و اينک يکي از مراکز عمده پژوهشي فلسفي به طور عام و پژوهش هاي مرتبط با فلسفه اسلامي به طور خاص در سطح جهان است ، به تاسيس مرکزي با عنوان «مرکز تدوين تاريخ جامع حکمت و فلسفه» اقدام کرده است و با دعوت از استادان برجسته فلسفه و رشته هاي مرتبط و تشکيل جلسات پيگير و منظم و براساس برنامه ريزي و زمان بندي دقيق ، اين طرح سترگ را که مشتمل بر مجموعه اي حدود 30 تا 40 جلد است به آستانه نگارش رسانده است.
اين طرح با سرپرستي علمي سيدمحمد خامنه اي و با مشارکت استاداني چون رضا داوري اردکاني ، غلامحسين ابراهيمي ديناني ، کريم مجتهدي ، غلامرضا اعواني ، محمد ايلخاني و عده ديگري از استادان حوزه و دانشگاه در حال انجام است. همچنين اين مرکز، با اعلام فراخوان به استادان فلسفه در داخل و خارج از کشور و نيز گروههاي فلسفه سراسر جهان ، از همه فيلسوفان ، انديشمندان و پژوهشگران براي مشارکت در اين طرح دعوت کرده است و اين فراخوان در داخل و خارج از کشور، با استقبال خوبي روبه رو شده است.
گروههاي علمي اين طرح عبارتند از:
1- تاريخ انديشه و فلسفه باستان
2- تاريخ فلسفه اسلامي
3- تاريخ فلسفه در قرون وسطي
4- فلسفه هاي جديد و معاصر
هدف از انجام اين طرح عبارت است از فراهم آوردن روايتي منصفانه ، منتقدانه و در عين حال علمي و تحليلي از سير فلسفه و حکمت در ايران و جهان و تبيين و تشخيص خاستگاه و زادگاه جريان هاي شاخص انديشه ، بويژه جريان هاي مغفول و مجهول و چگونگي تغييرات و تطورات و نحوه تاثيرات و تاثرات و تبيين مباني فلسفي بسترها و حوزه هاي اجتماعي ، سياسي و فرهنگي و مشخص کردن سهم واقعي هر يک از فرهنگ ها و تمدن ها در جريان مداوم انديشه بشر. علاوه بر اين ، اطلاع و توجه به گذشته تاريخي فلسفه و انديشه بشري از جهات ديگري نيز ضروري و لازم به نظر مي رسد؛ نخست آن که درک درست و دقيق هر مساله فلسفي بدون توجه به سابقه تاريخي و سير تحولاتي که از سر گذرانده است ، ميسر نيست ؛ دوم آن که تاريخ فلسفه که تاريخ تفکر و خلاقيت بشر است ، در واقع تاريخ تمدن و فرهنگ بشري و آينه تمام نماي سير تکاملي بشر و پله ها و پلهايي است که در راه کمال و رفاه سعادت بشر، بنا و طي شده است و بي اطلاعي از آن ، در واقع بي اطلاعي از پيشينه خود و توجه به آن ، آموختن راه زندگي و تعيين نقش و سهم هر فرد، فرهنگ و تمدن در اين سير تکاملي و سريان انديشه است ؛ سوم آن که براي ملتهايي که از فجر تاريخ تاکنون در اين تلاش و تکاپو، سهمي داشته اند، بويژه ملت ايران که مهد تمدن و چشمه جوشان حکمت بوده ، بي اطلاعي از تاريخ تفکر فلسفي و علمي ، در واقع بي اطلاعي از هويت تاريخي و ملي خود و در نهايت از خودبيگانگي فکري و فرهنگي و غفلت از خودآگاهي تاريخي است و درختي که بي ريشه باشد، با هر تندباد، سرنگون خواهد شد و کيان و هويت تاريخي ، آزادي ، استقلال و کرامت خود را از دست خواهد داد.
اما متاسفانه با وجود اين اهميت و ضرورت تاريخي ، جهت تبارشناسي انديشه و نگارش تاريخ فکر و فرهنگ ، تاريخ نويسي فلسفه ، به دست ملتها و انديشه هايي افتاده که از دريچه و زاويه تنگ و تاريک انديشه و بينش خود که آميخته با تعصبات نژادي يا مذهبي يا آميخته با اغراض سياسي است به تاريخ فلسفه ، فرهنگ و تمدن و سير حکمت و انديشه در جهان نگريسته اند و تصادفي نيست که در اين ميان ، عمدا يا از روي تغافل و تجاهل ، سهم سهمگين و تاريخي ملت ايران و بسياري تمدن هاي ديگر را پنهان نگه داشته اند، کوچک شمرده اند يا با اغراض گوناگون آلوده کرده اند.

اما باوجود تمام اينها، نگارش تاريخ فلسفه در کشور ما به صورت متفرق و مقطعي انجام مي شود و تاريخ کامل و جامعي وجود ندارد و بخش عمده تاريخ فلسفه هاي موجود، منحصر به ترجمه هايي است که در بيشتر موارد از کتب همان مورخان متعصب و جهت دار و بر مبنايي غيرعلمي و جانب دارانه بوده و تکرار همان پنهان کاري ها، تغافل ها، تجاهل ها و کوچک انگاري ها است.
همه اين حقايق و دقايق ، سبب شد که بنياد حکمت اسلامي صدرا که يکي از اهداف و سياست هاي راهبردي آن پر کردن خلائهاي تحقيقاتي و فلسفي و برداشتن موانع و کمبودهاي محققان و پژوهشگران است ، اين طرح شجاعانه و ابتکاري را براي تدوين تاريخي جامع و جهاني در سير تحولات حکمت و انديشه فلسفي در ايران و جهان تهيه کند و مرکزي را براي رفع اين نقيصه بزرگ و نياز فوري و فوتي پايه گذاري و تامين کند.همچنين بنياد حکمت اسلامي صدرا قصد دارد در آينده اي نزديک سلسله همايش هايي را در موضوع هاي تخصصي فلسفه و تاريخ فلسفه برگزار کند و در اين همايش ها به آسيب شناسي اين مباحث و ترسيم دورنماي فلسفه در ايران و جهان و تبيين موضوع ها و مسائل مهم در اين زمينه و بهره گيري از افکار و تجربه هاي استادان مبرز داخلي بپردازد. از ديگر طرحهاي در دست اقدام اين بنياد، راه اندازي کتابخانه تخصصي فلسفه و 2 مجله تخصصي و علمي پژوهشي به زبانهاي فارسي و انگليسي در حيطه فلسفه و تاريخ فلسفه است. بنياد حکمت اسلامي صدرا از همه انديشمندان ، پژوهشگران و دوستداران و ساکنان اقليم انديشه ، فلسفه و فرهنگ دعوت کرده است تا با ارائه پيشنهادهاي خود و مشارکت علمي در اين طرح عظيم ، بر غنا و قوت آن بيفزايند؛ به اين منظور، شماره تلفن هاي 88153220 و 88153495 و دورنگار 88831817 و پست الکترونيکي Mullasadra@dpimail.net از سوي بنياد حکمت اسلامي صدرا اعلام شده است. منبع: ايکنا



سعیده خان احمدی