تشریح جزئیات طرح «عیدانه کتاب» در گفت‌و‌گو با مدیرعامل خانه کتاب

1394/12/25 ۰۷:۴۸

فراخوان هنرمندان ونویسندگان برای جایگزینی کتاب با سایرکالاها به عنوان عیدی، خیلی زود در فضای فرهنگی کشور جای خود را باز کرده است و هر روز شاهد حمایت گروهی از هنرمندان و مسئولان دولتی از این طرح هستیم. با توجه به فراخوان‌های مردمی مختلفی که در همین راستا شاهد راه‌اندازی آنها در فضای مجازی هم در کنار فضای واقعی هستیم، مسئولان دولتی هم دست‌به کار شده‌اند تا به اهالی فرهنگ و مردم در نهادینه کردن این سنت پسندیده یاری رسانند. از جمله این اقدامات هم می‌توان به طرح « عیدانه کتاب» اشاره کرد.

سال نو را با کتاب تحویل کنیم

 مریم شهبازی: فراخوان هنرمندان ونویسندگان برای جایگزینی کتاب با سایرکالاها به عنوان عیدی، خیلی زود در فضای فرهنگی کشور جای خود را باز کرده است و هر روز شاهد حمایت گروهی از هنرمندان و مسئولان دولتی از این طرح هستیم. با توجه به فراخوان‌های مردمی مختلفی که در همین راستا شاهد راه‌اندازی آنها در فضای مجازی هم در کنار فضای واقعی هستیم، مسئولان دولتی هم دست‌به کار شده‌اند تا به  اهالی فرهنگ و مردم در نهادینه کردن این سنت پسندیده یاری رسانند. از جمله این اقدامات هم می‌توان به طرح « عیدانه کتاب» اشاره کرد. طرحی که مجری برگزاری آن مؤسسه خانه کتاب(یکی از زیر مجموعه‌های معاونت فرهنگی وزارت ارشاد) است و بر اساس آن تلاش شده تا با حمایت کتابفروشان، کتاب‌ها  با قیمتی مناسب‌تر به دست مردم برسد. البته این طرح دوره زمانی کوتاهی دارد و تنها تا پانزدهم فروردین 59 ادامه دارد و بر اساس آن مردم می‌توانند با خرید کتاب‌های مورد نظر خود از تخفیفی 02  درصدی بهره‌مند شوند. برای اطلاع بیشتر از جزئیات این طرح به گفت‌و‌گو با «مجید غلامی جلیسه» مدیر عامل خانه کتاب پرداختیم که می‌خوانید.

***

با آنکه چند روزی‌است از آغاز طرح «عیدانه کتاب» می‌گذرد اما هنوز همه مردم اطلاع چندانی از جزئیات آن ندارند. این طرح تا چه زمانی ادامه دارد و بازه زمانی آن چند روزه خواهد بود؟
 طرح عیدانه کتاب برای نخستین بار از پانزدهم اسفند آغاز شده و تا پایان پانزدهم فروردین سال 1395 نیز ادامه دارد. برای این طرح به لحاظ جغرافیایی هیچ محدودیتی در نظر گرفته نشده به طوری‌که هم‌اکنون شاهد برگزاری آن در سراسر کشور هستیم.
چند کتابفروشی تا به امروز به این طرح پیوسته‌اند؟
با اینکه نخستین بار است که به این شکل شاهد اجرایی شدن چنین طرحی هستیم اما استقبال کتابفروشان بسیار خوب بوده است. به گونه‌ای که تا امروز بیش از 215 کتابفروشی از استان‌ها و شهرهای مختلف سراسر کشور به طرح « عیدانه کتاب» پیوسته‌اند. نزدیک به 400 کتابفروشی هم درخواست خود را مطرح کرده‌اند که برای حضور آنان به این فراخوان حمایتی در تلاش هستیم.  برای اطلاع از جزئیات چگونگی حضور کتابفروشان در این طرح می‌توانید به سامانه اینترنتی «عیدانه کتاب» سری بزنید و از آمار و ارقام مرتبط با آن مطلع شوید. در حال حاضر به غیر از یکی- دو استان، این طرح در سراسر کشور فعال شده است. البته کتابفروشان این دو استان هم درخواست خود را مطرح کرده‌اند و به زودی به عیدانه کتاب می‌پیوندند.
فراخوان عیدانه کتاب چه زمانی به اعلام عمومی رسید؟
 حدود 22 بهمن ماه سال جاری دست به انتشار فراخوان برای کتابفروشان علاقه‌مند زدیم. برای اعلام فراخوان ثبت‌نام علاوه بر اطلاع‌رسانی از طریق پیامک و تماس تلفنی، فراخوان را برای کتابفروشی‌های سراسر کشور ارسال نیز کردیم.  
از همکاری تشکل‌های نشر و بخش مردمی چقدر بهره‌مند شدید؟
با توجه به تأثیری که حضور تشکل‌های مردم نهاد در رونق هر چه بیشتر فعالیت‌های اینچنینی دارد، عیدانه کتاب را به اطلاع این گروه‌ها نیز رساندیم. از همین رو باید بگویم که خوشبختانه این نهادها نیز نهایت همکاری را با مؤسسه خانه کتاب داشتند و آنها نیز به شیوه خود از طریق اطلاع‌‌رسانی‌هایشان به ما  یاری رساندند. بخش نخست اقدامی که در راستای حمایت از کتابفروشی‌ها انجام دادیم «کتابفروشی به وسعت ایران» بود که در هفته کتاب(آبان ماه سال جاری) شاهد برپایی آن بودیم. تمام تلاش ما در مؤسسه خانه کتاب این است بخشی از یارانه‌ای که قرار است به حوزه کتاب تزریق شود از طریق کتابفروشی‌ها به دست مردم برسد. شاید جالب باشد که بدانید که زمان اجرایی شدن طرح «کتابفروشی به وسعت ایران» تنها 103 کتابفروشی از آن استقبال کردند اما در شرایط فعلی با توجه به رقمی که ابتدای گفت‌و‌گو ذکر شد میزان این مشارکت تقریباً تا حدود دو برابر افزایش یافت.  
 برای حضور کتابفروشان شرایط خاصی درنظر گرفته بودید؟ بویژه که گفتید عده‌ای از آنان هنوز موفق به استفاده از این طرح نشده‌اند و همچنان در انتظار هستند!
مهم‌ترین شرط ما این بود که کتابفروشان متقاضی باید به معنای واقعی کتابفروش باشند نه اینکه مانند برخی از مغازه‌ها که در اصل لوازم‌التحریری هستند، چند کتاب هم بفروشند و اسم خود را کتابفروش بگذارند! به عبارتی ملاک‌مان این بود که مغازه‌داران متقاضی شرکت در این طرح مجوز کتابفروشی داشته باشند. نکته دیگری که برایمان از اهمیت بسیاری برخوردار بود این است که این افراد بتوانند در طول یک ماه مذکور به صورت آنلاین به مرکز ما متصل شوند.
 در شرایطی که بسیاری از کتابفروشی‌های ما بویژه در شهرها و استان‌های کوچک‌تر به شکل سنتی اداره می‌شوند گمان نمی‌کنید که شرط «دسترسی به اینترنت» چندان معقول نباشد!  
از آنجایی که تا به امروز بیش از 215 کتابفروش در این طرح ثبت‌نام کرده‌ و تعداد قابل توجهی نیز در انتظار تأیید برای حضور در « عیدانه کتاب» هستند؛ می‌توان به این نتیجه رسید که به طور حتم همه این متقاضیان از  شرایط این شرط برخوردار بوده‌اند.  البته هنوز تمام کتابفروشان با این طرح آشنایی پیدا نکرده‌اند درغیر این صورت به شما اطمینان می‌دهم که تعداد متقاضیان حضور در آن به مراتب خیلی بیشتر از تعدادی بود که اشاره شد. شاید جالب باشد که بدانید بر اساس آمار و ارقام منتشر شده ضریب نفوذ اینترنت در کشور 85 درصد است. با توجه به این رقم می‌توان مدعی شد که بخش قابل توجهی از مردم به اینترنت دسترسی دارند و این شرط مشکل چندانی ایجاد نمی‌کند.
 در دومین دوره این طرح استقبال کدام‌یک از استان‌ها بیش از سایرین بود؟
آن‌طور که در آخرین بازدیدم از سامانه این طرح مطلع شدم؛ میزان استقبال اصفهانی‌ها از  « عیدانه کتاب»  بیش از سایر استان‌ها بوده است. رتبه‌های بعدی هم اگر اشتباه نکنم به تهران و خراسان رضوی تعلق دارد. اما از جهت پرفروش‌ترین کتابفروشی‌ها، کتابفروشی‌های شهرستان‌ها در صدر قرار دارند. جالب اینجاست که استقبال مردم حتی در استان‌ها و شهرهای محروم به لحاظ اقتصادی هم قابل توجه است.
 هر دو موردی که اشاره کردید در ظاهر یکی هستند!
 اجازه بدهید با یک مثال برایتان توضیح بدهم. به عنوان نمونه اصفهان 50 کتابفروشی دارد. جمع میزان فروش این کتابفروشی‌ها در نهایت برابر با عددی‌است که گویای این است مردم کدام استان بیشترین میزان خرید کتاب را انجام داده‌اند. آنکه گفتم اصفهانی‌ها تا جایی که من اطلاع دارم رکورددار هستند از این منظر است، اما اینکه گفتم در رکورد فروش کتابفروشی‌ها شهرستان‌ها جلوتر هستند از نظر این است که کدام کتابفروشی در کدام شهر بیشترین میزان فروش را داشته‌اند.
عیدانه کتاب تنها به کتاب‌های حوزه عمومی اختصاص دارد یا اینکه کتاب‌های دانشگاهی و حتی نفیس هم شامل آن می‌شوند؟
خوشبختانه محدودیتی در این زمینه وجود ندارد. علاقه‌مندان می‌توانند علاوه بر خرید کتاب‌های حوزه عمومی، کتاب‌های دانشگاهی مورد نیاز خود و همچنین کتاب‌های نفیس را هم با استفاده از این تخفیف خریداری کنند. البته در این بین تنها یک استثنا قائل شده‌ایم و آن هم این است که در طرح مذکور امکان خرید کتاب‌های کمک‌آموزشی فراهم نیست.
 تا به امروز بیشترین استقبال مردم مرتبط با کدام عنوان کتاب‌هاست؟
این طرح هنوز به پایان نرسیده و امکان پاسخگویی دقیق به سؤال شما برایم فراهم نیست اما تا همین امروز که با شما صحبت می‌کنم کتاب‌های عمومی در حوزه بزرگسال با بیشترین استقبال روبه‌رو بوده‌اند. گرچه به گمانم تا پایان پانزدهم فروردین ماه هم باز اوضاع به همین منوال خواهد بود.
میزان بودجه‌ای که برای این طرح در اختیار خانه کتاب قرار گرفته چقدر است؟
مبلغی که برای اجرایی شدن دومین طرح حمایتی از کتابفروشان در نظر گرفته شد برابر با 900 میلیون تومان است. امیدوارم که در سال آینده و در برهه‌های زمانی مختلف این مقدار با افزایش قابل توجهی روبه‌رو شود.
برای کتابفروشی‌های شرکت کننده در این طرح، سقف معینی از فروش درنظر گرفته شده؟
حداقل میزان فروشی که برای هر کتابفروش در نظر گرفته شده برابر با دو  میلیون تومان و حداکثر آن نیز برابر با چهار میلیون تومان است، البته منظورم از ذکر این دو مبلغ میزان تخفیفی است که هر کتابفروش قادر به ارائه آن است.
برای خرید مردم چطور؟
هر یک از افرادی که به کتابفروشی‌ها مراجعه کنند می‌توانند با ارائه کارت ملی تا سقف 100هزار تومان کتاب خریداری کنند. برای اطلاع عموم علاقه‌مندان باید بگویم که نیازی به ثبت‌نام در هیچ سایتی نیست و تنها در دست داشتن همان کارت ملی کافی‌است. تلاش ما این است که حمایت از کتابفروشان تنها به این دو طرح ختم نشود و در طول سال به بهانه‌هایی همچون برگزاری نمایشگاه‌های استانی کتاب شاهد اعمال آنها باشیم.
با این تفاسیر به دنبال طرح گلایه‌های کتابفروشان استان‌ها دست به برگزاری این طرح زده‌اید؟
نه! تنها هدف ما برطرف کردن عامل این گلایه‌ها نبود و همان‌گونه که قبل‌تر هم اشاره کردم « کتابفروشی به وسعت ایران» و «عیدانه کتاب» را برای حمایت از کتابفروشان و در ابعاد کلان‌تر، برای حمایت از  مردم به‌عنوان مخاطبان نهایی کتاب اجرایی کردیم. از همین رو به مردم قول می‌دهیم که تا حد توان دست به اجرای چنین طرح‌هایی در سال آینده بزنیم.
سیستم آنلاینی که برای به روز شدن اطلاعات فروش کتاب‌ها راه‌اندازی شده تنها به این برهه‌های زمانی محدود می‌شود یا در تمام سال برقرار خواهد بود؟
سعی ما بر این است که ارتباط آنلاین کتابفروشی‌ها با مؤسسه خانه کتاب در طول سال نیز حفظ شود. بر همین اساس سامانه جامعی طراحی خواهد شد که به واسطه آن بتوان به اطلاعات فروش کتاب‌ها در سراسر کشور به صورت روزانه دسترسی پیدا کرد.
حالا که برای ارتباط مداوم با کتابفروشان سراسر کشور اصرار دارید بهتر نیست تعاملی با مسئولان مخابرات داشته باشید تا حداقل برای اشتراک ماهانه اینترنت آنان تسهیلاتی درنظر گرفته شود؟
از پیشنهاد خوب شما حتماً استقبال خواهیم کرد و در سال آینده گفت‌و‌گویی با مدیران شرکت مخابرات خواهیم داشت. اگر خیال کتابفروشان از هزینه‌های این اقدام راحت شود به طور حتم از تعامل مداوم هم استقبال خواهند کرد که این در نهایت به نفع ما و سایر دست‌اندرکاران کتاب خواهد بود. از این طریق می‌توان اطلاعات به دست آمده را در اختیار محققان، دست‌اندرکاران حوزه کتاب و مدیران فرهنگی گذاشت تا بر اساس مخاطب شناسی دست به برنامه‌ریزی بزنند. بنابراین در این زمینه نیز حتماً برنامه‌ریزی خواهیم کرد.

منبع: ایران