پروفسور ووتر هنکلمن: بزودی خوانش جدیدی از کتیبه بیستون منتشر می‌شود

1394/12/11 ۰۹:۴۰

پایگاه میراث جهانی بیستون سال‌هاست که میزبان محققان زبان‌شناس و کتیبه شناسی از سراسر دنیاست. تیم پژوهشی حاضر از تیم‌های زبان‌شناس و کتیبه‌شناسی است که دو سال به صورت پیوسته بر کتیبه جهانی داریوش به منظور تهیه نسخه ویرایش شده جدیدی با کمترین شبهات و نواقص کار کرده ‌است.

 پروفسور! شما استاد زبان‌های باستانی (هخامنشی و عیلامی) و استادیار مدرسه مطالعات عالی سوربن(اکول پراتیک) و عضو مؤسسه باستان شناسی آلمان هستید. به طور مشخص، نقش شما در سازمان باستان شناسی آلمان در ارتباط با اقدام‌های علمی در پایگاه میراث جهانی بیستون چیست؟
پایگاه میراث جهانی بیستون سال‌هاست که میزبان محققان زبان‌شناس و کتیبه شناسی از سراسر دنیاست. تیم پژوهشی حاضر از تیم‌های زبان‌شناس و کتیبه‌شناسی است که دو سال به صورت پیوسته بر کتیبه جهانی داریوش به منظور تهیه نسخه ویرایش شده جدیدی با کمترین شبهات و نواقص کار کرده ‌است. این تیم متشکل از یک گروه 12 نفره برای بازخوانی، ترجمه و تحلیل 4 بخش کتیبه عیلامی، پارسی باستان، آرامی و اکدی به همراه نقش برجسته مربوط به آنها است. نتیجه این پژوهش‌ها و بازخوانی‌های میدانی احتمالاً در سال میلادی آتی به دو زبان انگلیسی و فارسی منتشر خواهد شد.
 می دانیم که کتیبه بیستون در طول سالیان مختلف مورد خوانش قرار گرفت، هدف از بازخوانی مجدد چیست و تاکنون به چه نتایجی رسیده است؟
 همه نسخه‌های تهیه شده از کتیبه داریوش به صورت جداگانه در اتاق‌های دانشمندان اروپایی، آن هم به صورت دور از کتیبه و جزئیات آن تهیه شده بود. همین امر لزوم تهیه نسخه‌ای ویرایشی را ضروری می‌ساخت که نه تنها به ترجمه متن نگاره داریوش بپردازد بلکه تمامی جوانب آن را تفسیر و تحلیل کند؛ بخصوص در مشاهده نزدیک، مطابقت دادن خط به خط و حرف به حرف با اصل نگاشته‌های داریوش اول ضروری است.
 خوانش کتیبه به چه صورت انجام می‌شود؟
در متون میخی سنگ نوشته‌هایی که به مرور اضافه شده از سه زبان عیلامی، فارسی باستان یا زبان‌های ایرانی و زبان بابلی استفاده شده است. در گذشته در قسمت عیلامی مطالعات جامعی انجام نشده بود و اینک مطالعات بهتر و مفیدتری در حال پیگیری است. در قسمتی از سنگ نوشته مقداری تخریب ایجاد شده بود، در مطالعات جدید سعی شده است تا میزان خسارت را بفهمیم و به صورت مطمئن‌تر متن موجود را مورد بازبینی قراردهیم. در خوانش سنگ نوشته‌های کتیبه، جاهایی از متن که قابل خواندن نبوده‌اند، در کتاب ثبت شده‌اند تا در آینده خوانده شوند. در مورد الفبا ما مطمئنیم که درست است؛ زیرا مدتی طولانی است که دانشمندان مختلف درباره آن تحقیق می‌کنند و درخصوص الفبا شک نیست. منتها یک سری علائم و نشانه‌ها هستند که فقط یک معنی نمی‌توانند داشته باشند. بنابراین خواندن یک کتیبه فقط برای الفبا نیست، گاهی اوقات براساس برداشت کسی است که در حال خواندن کتیبه است. همچنین لازم به ذکر است که مستندنگاری کتیبه به روش اسکن نوری که پیشرفته‌ترین روش مستندسازی آثار تاریخی است، این امکان را به ما داده که برخی از کلماتی که با چشم غیر مسلح قابل تشخیص نیست، خوانا شود.
 برنامه‌های آتی برای حفاظت از کتیبه چیست؟
مهم‌ترین اقدام بعدی در سایت بیستون، رسیدگی به وضعیت کتیبه و نقش برجسته داریوش است که بنا به شرایط کتیبه در سال‌های اخیر، بیش از پیش در معرض آلودگی‌های محیطی و آسیب‌های جنبی واقع شده است و بیش از هر زمان دیگر نیازمند برنامه حفاظتی و مرمتی و تجهیز آزمایشگاه تخصصی مرمت آثار صخره‌ای و سنگی است که می‌تواند موضوع همکاری‌های جدید را با پایگاه جهانی بیستون پایه‌ریزی کند. همچنین برای حفاظت این یادمان بی‌نظیر قبل از هر چیز تهیه یک نمایه دقیق باید پیش از تدوین هرگونه سیاست یا استراتژی مرمتی در دستور کار قرار گیرد. از طرف دیگر به دلیل دسترسی دشوار به کتیبه باید مسیر دسترسی جدیدی برای اقدام‌های بعدی طراحی کرد.

منبع: ایران