گفت‌وگو با حسن صفرخانی:توسعه روابط فرهنگی دو ملت در ساحل امن مولانا

1394/11/28 ۱۱:۵۱

می‌گویند در روابط بین کشورها سخن نهایی را ملت‌ها می‌زنند چرا که مناسبات فرهنگی از اهمیت بیشتری نسبت به مناسبات سیاسی و اقتصادی برخوردار است. پیوند و اشتراکات موجود بین دو ملت ایران و ترکیه آشناترین شاهد مثال برای تصدیق این ادعا است. ارتباطات دوستانه و تبادل فرهنگی این دو ملت آنقدر محکم بوده است که در طول زمان گرچه تحت تأثیر جریاناتی از قبیل درگیری سیاسی و جنگ قرار گرفته اما از هم نگسسته است.

نرگس عاشوری : می‌گویند در روابط بین کشورها سخن نهایی را ملت‌ها می‌زنند چرا که مناسبات فرهنگی از اهمیت بیشتری نسبت به مناسبات سیاسی و اقتصادی برخوردار است. پیوند و اشتراکات موجود بین دو ملت ایران و ترکیه آشناترین شاهد مثال برای تصدیق این ادعا است. ارتباطات دوستانه و تبادل فرهنگی این دو ملت آنقدر محکم بوده است که در طول زمان گرچه تحت تأثیر جریاناتی از قبیل درگیری سیاسی و جنگ قرار گرفته اما از هم نگسسته است. علاوه بر قرابت تاریخی و جغرافیایی بین ایران و ترکیه، اشتراکات فرهنگی مهم‌ترین اسباب قوام یافتگی ارتباطات دوستانه بین دو کشور است هر چند که گاهی همین اشتراکات فرهنگی زیر سایه سهم‌خواهی و نگاه ملی‌گرایانه قرار گرفته است اما اثرگذار نشده است. با وجود اینکه نقش شخصیت‌های فرهنگی در دوران معاصر برجسته شده است و هر کشوری به دنبال بهره‌مندی حداکثری از ظرفیت فرهنگی خود است اما رایزن فرهنگی ایران در ترکیه معتقد است برخی شخصیت‌های فرهنگی را نمی‌توان به تملک مرزهای جغرافیایی درآورد چرا که فرازمان و مکان هستند و به تمام جامعه بشری تعلق دارند؛ او مولانا را نقطه اتصال فرهنگ و ارزش‌های معنوی دو ملت ایران و ترکیه عنوان می‌کند و می‌گوید در برنامه‌های فرهنگی این مؤلفه به شکل جدی مورد توجه قرار می‌گیرد. طبق گفته او، قرار است اثر سینمایی و موسیقایی مشترک با محوریت همین نقطه اتصال فرهنگی یعنی زندگی مولانا ساخته شود. به بهانه برگزاری هفته فرهنگی ایران(17 تا 23 بهمن ماه) در مجموعه فرهنگی- هنری «جرمدرن» آنکارا به سراغ حسن صفرخانی، رایزن فرهنگی ایران رفتیم ؛ او در این گفت‌وگو با اشاره به اهداف و دستاوردهای این رویداد فرهنگی، برایمان از چالش شکل گرفته براساس نگاه ملی‌گرایانه به مولانا، تغییرات فرهنگی متأثر از توریسم و گردشگری و گسترش فرهنگ مهر و دوستی و خرد در دوره اوج‌گیری فعالیت گروه‌های تندرو اسلامی گفت.

***

به عنوان نخستین پرسش نگاهتان به عنوان رایزن فرهنگی ایران، به کشور ترکیه و وضعیت مردم این کشور چیست؟
ترکیه کشوری تاریخی با تمدنی بزرگ است که در درازای تاریخ رویداد‌های بسیاری را به نظاره نشسته است. از دوران باستان تا امپراتوری بیزانس و دوره عثمانی و جمهوری و در نهایت دوران معاصر. جغرافیایی با اقوام مختلف و جمعیتی قریب به 88 میلیون نفر که با ملت بزرگ ایران از گذشته دور دارای روابط فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی بوده است و از فرهنگ و ارزش‌های مشترک در حوزه‌های مختلف دینی، اجتماعی، فرهنگی و زبانی برخوردار است. مردم ترکیه مردمانی خونگرم، میهماندوست و علاقه‌مند به ایران و ایرانیان هستند و در باور و اندیشه فرهیختگان و نخبگان و عموم مردم قرابت‌های زیادی ملت ایران و ترکیه را به هم پیوند می‌زند. حتی این شباهت در فیزیولوژی چهره مردم دو کشور نیز مشاهده می‌شود. وجود ضرب‌المثل‌های مشترک، وجود بیش از 6 هزار واژه مشترک در زبان زنده این دو ملت و آداب و سنت‌های مشترک و... همگی حکایت از همبستگی و ارزش‌های فرهنگی مشترک دارد. ارتباط این دو کشور شاید در شرایط سیاسی امروز دچار سوء‌ تعبیر‌هایی شده باشد اما در حوزه نخبگان، فرهیختگان، هنرمندان و مردم قطعاً چنین نیست و بروز و ظهور این علاقه‌مندی را در توجه مردم ترکیه به هنر هنرمندان ایران در هفته فرهنگی و برنامه‌های فرهنگی شاهد هستیم.
ترکیه کشوری توریستی است و از همه ظرفیت‌های موجود برای گسترش صنعت گردشگری که یکی از منابع اصلی درآمد آن است، استفاده می‌کند. در سال‌های اخیر با توجه به فراگیر شدن سریال‌های ترک و تبلیغاتی که از فضای شهری در این سریال‌ها ارائه می‌شود، تعداد توریست‌های ایرانی در این کشور افزایش یافته است. چقدر این نمایندگان ایرانی معرف فرهنگ کشورشان هستند؟
کشور ترکیه با توجه به مشکلات و فقدان منابع نفت و گاز، برای بهبود اقتصاد در زمینه‌های مختلفی سرمایه‌گذاری کرده است و با توجه به ظرفیت‌های مناسب در حوزه گردشگری با مدیریت یکپارچه و فعال‌سازی بخش غیر دولتی بویژه در یک دهه اخیر اقدامات جدید و مناسبی را در توسعه صنعت گردشگری انجام داده است. از اهداف جدی این کشور توسعه گردشگری و جذب گردشگر است که یکی از بازارهای هدف در این زمینه هم ایران است. سالانه بیش از دو میلیون گردشگر ایرانی به ترکیه سفر می‌کنند و ایران در رتبه هفتمین کشور از لحاظ میزان حضور گردشگر در ترکیه است. بر اساس برخی گزارش‌ها، صنعت ترکیه سالانه بیش از 25 میلیارد دلار درآمد از حوزه گردشگری جذب می‌کند. البته میزان بالای حضور ایرانیان در ترکیه دلایل مختلفی دارد قصد عده‌ای از ایرانیان تفریح و تفرج است چرا که اقامت و پذیرایی در این کشور همسایه گاهی به نسبت سفرهای داخلی کم‌هزینه تر است و قطعاً مردم ترجیح می‌دهند یک سفر برون مرزی را تجربه کنند و در کنار آن به کالاهای مورد نیاز خود با کیفیت و قیمت مناسب دسترسی پیدا کنند. در هر صورت قطعاً حضور هر ایرانی می‌تواند در نگرش مردم ترکیه به فرهنگ و تمدن ایرانی مؤثر باشد. اکثریت گردشگران ایرانی سعی دارند رفتار و منش مناسبی داشته باشند تا کشورشان مورد قضاوت مناسب قرار گیرد اما طبیعتاً این امکان وجود دارد که رفتار و منش برخی به دور از ارزش‌های اخلاقی ما ایرانیان باشد که وجود چنین رفتارهایی نیز در هر جامعه و کشوری ممکن است. اما در جریان شکل گرفته نباید از این نکته غافل شد که برخی درصدد هستند از ظرفیت کشورهای همسایه در راستای تهاجم فرهنگی و براندازی نرم استفاده کنند که باید راهکارهای سیاسی و فرهنگی برای کنترل آن پیش‌بینی کرد. برگزاری برخی کنسرت‌ها، راه‌اندازی شبکه‌های تلویزیونی مثل جم تی‌وی و... از این جمله است. در این خصوص رایزنی مسئولان بلندپایه دو کشور می‌تواند در کنترل آن راهگشا باشد.
برای اصلاح برخی پیامدهایی که ممکن است ناخواسته به واسطه رفتارهای غلط توریست‌های ایرانی ایجاد شود، آیا رایزن فرهنگی ایران در ترکیه مسئولیتی دارد؟
قطعاً برنامه‌های مختلفی که از سوی سفارت و بویژه رایزنی فرهنگی به اجرا درمی‌آید، برای معرفی فرهنگ اصیل و شایسته کشورمان است. برگزاری نمایشگاه هنرهای تجسمی، صنایع دستی، هفته‌های فیلم، تبادل هیأت فرهنگی و هنری، اقدامات رسانه‌ای و اطلاع‌رسانی، فعال کردن فضای مجازی، برگزاری همایش‌های علمی و دینی، چاپ مقالات و گزارش‌ها در رسانه‌های ترکیه، انتشار مجله، کتاب، همکاری با دپارتمان‌های زبان فارسی، برگزاری دوره‌های زبان فارسی، برگزاری برنامه‌های مناسبتی کشورمان، اعطای بورس تحصیلی، فرصت‌های مطالعاتی و گفت‌وگو با فرهیختگان و اندیشمندان و... در راستای ارائه تصویری واقعی از ملت سربلند ایران است و عموم مردم ترکیه نیز به این نکته توجه دارند اما در جبهه مقابل هم قطعاً تبلیغات رسانه‌ای منفی رسانه‌های مخالف داخل ترکیه یا دیگر شبکه‌های خارجی در ارائه تصویری غلط از جامعه ایرانی بی‌تأثیر نیست و باید برای خنثی‌سازی آن تلاش کرد.
در این سال‌ها یکی از چالش‌های جدی بین اهالی فرهنگ مربوط به یکی از همین وجوه مشترک فرهنگی است و بسیاری در داخل کشور به جایگاهی که مولانا در میان ترک‌ها یافته و احساس مالکیتی که ترک‌ها نسبت به او دارند، واکنش‌های منفی نشان داده‌اند، برای ما در ابتدا از جایگاه مولانا در ترکیه بگویید.
در دوران معاصر نقش شخصیت‌ها و نهادهای فرهنگی در عرصه تعاملات بین‌المللی بسیار برجسته شده است و هر کشوری قطعاً به دنبال بهره‌مندی حداکثری از ظرفیت فرهنگی خود است. درخصوص مولانا با توجه به نقش ارزنده این شخصیت برجسته عرفان و تصوف و شعر در جهان بویژه در غرب و امریکا، کشور ترکیه هم درصدد بهره‌مندی حداکثری از وجود مقبره این عارف شوریده حال در قونیه و گذران دوره‌ای از زندگی‌اش در این شهر است اما قطعاً محققان و اندیشمندان نه تنها این کشور بلکه کل کشورها بر این باورند که گرچه این شخصیت در بلخ متولد شده و در قونیه و ترکیه امروز زندگی کرده است اما در حوزه زبان و ادبیات فارسی درخشیده است؛ مثنوی معنوی، کلیات دیوان شمس، مقالات و سایر آثار ارزشمند او به زبان فارسی است و مایه افتخار ایران زمین و زبان و ادبیات فارسی است. البته نکته مهم تعلق شخصیت مولانا به جامعه بشری است، افکار و اندیشه‌ها و شخصیت  مولانا به ایران و ترکیه تعلق ندارد بلکه متعلق به تمام انسان‌هایی است که در پی کمال و معرفت هستند. چهره‌هایی چون مولانا فرا وطن و فرا جغرافیا و فرا زمان هستند و برعکس آنچه برخی می‌اندیشند، مولانا نقطه اتصال فرهنگ و ارزش‌های معنوی دو ملت ایران و ترکیه است و در برنامه‌های فرهنگی و همایش‌ها این موضوع مورد توجه قرار می‌گیرد.
آیا در این کشور جریان‌هایی هستند که نگاه تعصب‌گرایانه به شخصیت مولانا داشته باشند؟
قطعاً وجود نگاه‌های تعصب‌گرایانه در هر کشوری ممکن است اما مهم جریان غالب و عمومی است. همان‌طور که اشاره شد، از نگاه فرهیختگان و نخبگان و صاحبان علم و ادب مولانا شخصیت برجسته حوزه زبان و ادبیات فارسی است و با وجود اینکه در یک جغرافیا و فرهنگ به دنیا آمده و در یک جغرافیا و فرهنگ زیسته و از دنیا رفته، اما شخصیتی فرامکان و فرازمان دارد. نه تنها تمام مسلمانان بلکه غیرمسلمانان نیز از اندیشه و اشعار مولانا بهره می‌برند و ترجمه مثنوی در سال‌های اخیر پیاپی جزو پر فروش‌ترین کتاب‌های منتشره شده در امریکا است.
پس به اعتقاد شما دلیلی ندارد که ما نگران مصادره شخصیت مولانا باشیم؟!
دلیلی ندارد ما نگران باشیم بلکه به جای نگرانی باید با استفاده از تمام ظرفیت‌های قانونی و حقوقی در یونسکو و سازمان‌های فرهنگی جایگاه این شخصیت‌ها را در حوزه زبان و ادبیات فارسی تثبیت کنیم ولی مهم‌تر از همه اینها بهره‌مندی و به‌کارگیری آثار و اندیشه‌های مورد توجه این شخصیت‌ها در قالب‌های علمی و فرهنگی و هنری نظیر همایش‌های علمی، کتاب، فیلم، سریال و سایر ابزار هنری است. باید با محصولات فرهنگی اهمیت وجودی آنها را در معرض دید دیگران قرار دهیم و مهم‌تر از آن به اندیشه‌ها و ارزش‌های فراجغرافیایی و زمانی این شخصیت‌های برجسته توجه کنیم. مولانا میراث بشری و متعلق به جهان بشری است و این شخصیت برجسته نه تنها مورد توجه نخبگان، سیاستمداران و مردم دو کشور ایران و ترکیه بلکه عموم انسان‌های معنویت‌گرا در سطح جهان است.
رایزن فرهنگی ایران در ترکیه به صورت مشخص در برگزاری مراسم بزرگداشت‌ها و نکوداشت مولانا در این کشور همکاری دارد؟
رایزن فرهنگی تا به امروز شخصیت مولانا را به عنوان حلقه اتصال در توسعه روابط فرهنگی مورد توجه قرار داده است. در برنامه‌هایی که هر ساله ترکیه حول محور بزرگداشت مولانا از 7 تا 17 دسامبر برگزار می‌کند و همچنین دیگر همایش‌های علمی و ترجمه آثار مرتبط این همکاری وجود دارد و ارتباط و تعامل خوبی با مرکز فرهنگی مولانا در قونیه و اداره کل فرهنگی این شهر شکل گرفته است. در برنامه‌های بزرگداشت مولانا در ایران نیز از حضور محققان ترکیه بهره‌مند هستیم.
قرار بود دو اثر سینمایی و موسیقایی مشترکی با محوریت زندگی مولانا تولید شود. سرانجام این دو پروژه به کجا رسید؟
درخصوص مولانا دو پروژه از ابتدای سال 94 مورد توجه رایزن فرهنگی قرار گرفت. یکی از آنها پروژه ساخت فیلم سینمایی مشترک حول شخصیت و اندیشه‌های مولانا بود که بنیاد فارابی مقدمات آن را فراهم کرد. در حال حاضر رایزنی فرهنگی در نشست‌های متعدد با طرف ترک و بنیاد فارابی موضوع را پیگیری می‌کند. سناریوی اولیه به دو زبان فارسی و ترکی توسط یکی از کارگردانان ایران نگاشته شده است و حتی از لوکیشن‌های مورد نظر در قونیه بازدید شده است. به دنبال نهایی کردن سناریو و مقدمات اجرایی هستیم و امیدواریم با حمایت بنیاد فارابی و طرف ترک بزودی به نتیجه برسد. دومین پروژه مربوط به سمفونی مولانا است که در این خصوص نیز با بنیاد شمس رایزنی داشتیم و نت این سمفونی با حمایت و سفارش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بنیاد شمس توسط یکی از استادان برجسته نوشته شده و آماده اجراست. با دو مجموعه معتبر در ترکیه صحبت و گفت‌وگو داشتیم تا با همکاری مشترک ایران و ترکیه این سمفونی به اجرا درآید. طبق پیش‌بینی‌ها امیدمان این است که این برنامه نیز اوایل سال 95 اجرایی شود.
چندی پیش هفته فرهنگی ایران در کشور ترکیه برگزار شد. اصولاً برگزاری هفته فرهنگی در یک کشور چه پیام‌هایی به همراه دارد و چه توقع‌ها و انتظارهایی می‌توان از نفس برگزاری هفته فرهنگی در یک کشور داشت؟
رایزنی‌های فرهنگی در سطح جهان با تمرکز بر فعالیت‌های فرهنگی نقش واسط را در توسعه روابط برعهده دارند و حوزه فرهنگی با گستره وسیع آن و تأثیر پایدار و درازمدتش؛ نقش اساسی در پیوند بین ملت‌ها ایفا می‌کند. رایزنی فرهنگی ایران در ترکیه نیز بر این اساس برنامه‌های خود را تنظیم و اجرا می‌کند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایام دهه فجر فرصت مناسبی است تا بر اساس ظرفیت و توان محدود خویش با حضور هنرمندان و آثار فرهنگی و هنری دستاوردهای فرهنگی ملت سربلند ایران را به مردم دوست و برادر ترکیه معرفی کنیم البته برنامه‌های رایزنی فرهنگی معطوف به این هفته نیست بلکه در طول سال و با برنامه‌های مختلف این وظیفه را انجام می‌دهد که از طریق سایت رایزنی فرهنگی به فارسی و ترکی بخشی از این فعالیت‌ها اطلاع‌رسانی می‌شود.
به صورت مشخص چه برنامه‌هایی با چه اهدافی در هفته فرهنگی ایران برگزار شد؟
برنامه‌های هفته فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در ترکیه در چند بخش مورد توجه قرار گرفت. یکی از این برنامه‌ها، برگزاری نمایشگاه هنرهای تجسمی، خوشنویسی و صنایع دستی است. در این نمایشگاه آثار خوشنویسی علیرضا پهلوان‌زاده در معرض دید علاقه‌مندان قرار گرفت. هنر خوشنویسی و تحولات آن در ایران مورد توجه مردم و هنرمندان ترکیه است خصوصاً اشعار مولانا که با قلم زیبای خوشنویسان ایرانی مزین شده است. آثار نقاشی و خصوصاً مینیاتور، همچنین آثار معرق، منبت و مینا و خاتم ایرانی از هنرهای چشمنواز و انحصاری ایران زمین در این کشور طرفدار زیادی دارد. ویژگی مهم این بخش فعالیت چشمگیر بانوان هنرمند ایرانی است؛ خانم‌ها نیره خلیلیان، سمیه قائد امینی و نجمه آهنگران از استان هنر پرور اصفهان در این نمایشگاه حضور داشتند که یکی از دستاوردهای این نمایشگاه و حضور این عزیزان تصحیح برخی از ذهنیت‌های منفی درخصوص بانوان ایرانی است. بخش دیگری از برنامه‌های این هفته فرهنگی نمایش 4 اثر منتخب از سینمای سال 92 یعنی «امروز»، «آذر، شهدخت، پرویز و دیگران»، «شیار 143» و «روزگاری عشق و خیانت» با زیرنویس ترکی استانبولی است. این چهار فیلم در سالن نمایش مجتمع فرهنگی و هنری جر مدرن (cer modern) به نمایش درآمد که با استقبال عموم مردم مواجه شد. یکی از مؤثرترین ارتباط‌های فرهنگی، مربوط به هنر موسیقی است که در این زمینه هم گروه موسیقی همراز از استان همدان با اجرای موسیقی اصیل ایرانی مخاطبان را با سازها و نواها و ترانه‌های ایرانی آشنا کرد. نوازندگان جوان و چیره‌دست روز اول مقام‌ها و دیپلمات‌های خارجی مقیم آنکارا را در حال و هوای موسیقی ایرانی قرار دادند. این برنامه در دو بخش 45 دقیقه‌ای 6 تصنیف به اجرا درآمد. همچنین در ویژه برنامه جشن ایرانیان به مناسبت بزرگداشت سی و هفتمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، ایرانیان مقیم، دانشجویان، بازرگانان، پزشکان، کارکنان سفارت و عده‌ای از مردم آنکارا در حال و هوای ترانه‌های ملی ایران و سروده‌های حافظ و مولانا و باباطاهر قرار گرفتند. برنامه روز ایران در یکی از دانشگاه‌های مهم در شهر قیرک قلعه در 65 کیلومتری آنکارا نیز با سخنرانی رایزن فرهنگی و برگزاری نمایشگاه صنایع دستی، عکس جاذبه‌های ایران و اجرای موسیقی سنتی توسط گروه همراز اجرا شد. ارتباط با دانشگاه و معرفی فرهنگ و تمدن ایران به دانشگاهیان از اولویت‌های رایزنی فرهنگی به شمار می‌آید. حضور در دانشگاه باشکنت و برنامه روز ایران در دوشنبه آتی با برگزاری نمایشگاه آثار آقای مردانی از نقاشان چیره‌دست ایران و از اقوام قشقایی از دیگر برنامه‌های این هفته فرهنگی است.
انتخاب این آثار سینمایی و همچنین برگزاری نمایشگاهی از عکس‌های عباس کیارستمی در گالری «جرمدرن» آنکارا براساس چه ملاک‌ها و معیارهایی بوده است؟
آثار سینمایی منتخب براساس ویژگی‌های آثار و سطح مخاطب‌یابی و پیام آن است. این آثار از سوی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و معاونت فرهنگی آن با همکاری معاونت سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بنیاد فارابی و... انتخاب شده است و کپی‌رایت آن خریداری شد تا با ترجمه به زبان کشور هدف آماده نمایش شود. درخصوص آثار استاد کیارستمی، مجموعه فرهنگی و هنری جر مدرن با توجه به شناختی که از ایشان و آثار عکاسی‌شان داشتند، رأسا با این فیلمساز و عکاس ایرانی ارتباط گرفتند. قرار است این نمایشگاه به مدت سه ماه در این سالن دایر باشد. آثار ایشان با همکاری canon به شکل مناسبی و در قطع بزرگ چاپ شده و جلوه‌های زیبایی به نمایش می‌گذارد.
در میان شاخه‌های مختلف فرهنگی و هنری کدام بخش از آثار فرهنگی و هنری ایرانی در این کشور شناخته شده است و کدام چهره‌های هنری و فرهنگی ایرانی شهرت و مقبولیت بیشتری دارد؟
چهره‌های شاخصی در حوزه‌های مختلف هنری در بین مردم ترکیه شناخته شده و صاحب اعتبار هستند از جمله استادان محمدرضا شجریان و شهرام ناظری در آواز و موسیقی، عباس کیارستمی در حوزه عکس و فیلم، مجید مجیدی در عرصه سینما، استاد شیرازی در حوزه خوشنویسی و نقاشیخط و استاد برجسته مینیاتور محمود فرشچیان.
به اعتقاد شما کدام بخش از اشتراکات فرهنگی ایران و ترکیه به عنوان ظرفیت‌های ناشناخته در این سال‌ها مورد غفلت واقع شده‌ است یا در حد مطلوب مورد توجه مدیران فرهنگی قرار نگرفته است؟
ایران و ترکیه دارای ظرفیت‌های بسیاری در حوزه‌های مختلف هستند. یکی از این حوزه‌ها، همکاری در حوزه دین و مسائل جهان اسلام و وحدت و تقریب دیدگاه مذاهب است که سفر اخیر ریاست سازمان دیانت ترکیه در همین راستا بود. در عرصه همکاری‌های علمی و پژوهشی حوزه علوم انسانی بخصوص ادبیات کلاسیک با توجه به ریشه‌های مشترکی چون مولانا بسیار مورد توجه است. روشنفکران دینی چون دکتر علی شریعتی و آثار ایشان از اقبال خوبی برخوردار است. آثار اندیشمندان و متفکرانی چون شهید مطهری در حوزه نقد و بررسی مسائل جدید در حوزه علوم انسانی و فلسفه و کلام ظرفیت خوبی برای توسعه مناسبات دارد. لازم است در حوزه زبان و ادبیات فارسی، اعطای بورس و فرصت‌های مطالعاتی برای شناخت بیشتر از ظرفیت‌های ادبی دو کشور مورد توجه قرار بگیرد. در حوزه ترجمه منابع و آثار فاخر و ارزشمند دو کشور نیز اهتمام جدی وجود دارد. در ترکیه طرح تدا teda و در ایران طرح تاپ top وجود دارد که قرار است ارتباط مناسبی ایجاد شود و از ظرفیت‌های این دو طرح در ترجمه آثار استفاده شود. در حوزه هنر و بخش‌های مختلف هنرهای تجسمی، سینما، تئاتر، موسیقی، معماری و... ظرفیت‌های مناسبی وجود دارد که می‌تواند منجر به تولید آثار مشترک برای عرضه جهانی شود. حوزه توریسم و گردشگری که در این سال‌ها به ارتباطی یکسویه بدل شده است، باید به شکل جدی مورد توجه قرار بگیرد. ایران اماکن تاریخی و فرهنگی جذابی دارد که شاید در معرفی آن به کشورهای همسایه بخصوص ترکیه دچار کم‌کاری شده‌ایم.
در دو ، سه سال اخیر، ایران گفتمانی براساس تمدن، فرهنگ و سیاست تعاملی را در مناسبات بین‌المللی در پیش گرفته است و این موضوع بخصوص پس از برجام برای ملت‌ها و دولت‌ها بیشتر ملموس و قابل درک شده است؛ سیاست خارجی دولت یازدهم چه تأثیری در تقویت پیوند این دو‌کشور داشته است؟
گفتمان انقلاب اسلامی گفتمان اقناعی و بر محور وحدت، برادری، مودت و دوستی با تمامی کشورها بویژه کشورهای مسلمان بوده است و در میان همسایگان بخصوص ترکیه از دیرباز مورد توجه بوده است. قطعاً با توجه به سیاست‌های دولت یازدهم و انجام مذاکرات سخت و طاقت‌فرسا با کسانی که تا دیروز با زبان زور با ایران رفتار می‌کردند و به نتیجه رسیدن تدابیر رهبر معظم انقلاب و ریاست محترم جمهوری و دولت و وزیر محترم خارجه بر همگان ثابت شد که ایران اسلامی حامل تفکر و اندیشه و گفتمان فرهنگی است و به دنبال جهان عاری از خشونت و پر از مهر است؛ اندیشه‌ای که در جای جای تفکر ناب اسلامی و اندیشه‌های پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) با آن مواجه هستیم. تفکری که در میان مسلمانان برادری و در میان سایر جوامع برابری در خلقت و انسانیت را مطرح می‌کند و این اندیشه و گفتمان قطعاً مورد توجه ملت‌ها، نخبگان و علاقه‌مندان به ساحت انسان و بشریت است. با وجود هجمه رسانه‌ای غرب که اسلام را دین خشونت معرفی می‌کند، ذات و سیره پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) رحمت و مودت را فریاد می‌کند و جمهوری اسلامی ایران منادی این برادری و وحدت و همسانی در انسانیت و ارزش‌های اسلامی و انسانی است. یکی از برنامه‌های جدی و مورد توجه سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و نمایندگان فرهنگی جمهوری اسلامی ایران معرفی این نگاه و تصویر از جمهوری اسلامی به مردم، نخبگان و فرهیختگان سایر کشورهاست. این نگاه در اندیشمندان، متفکران و اساتید دانشگاه‌ها وجود دارد که ایران به دنبال تفاهم است و مردم و نخبگان ترکیه به این مسأله اشاره دارند که در طی این سال‌ها مرز دو کشور مرز برادری و همسایگی و دوستی بوده است.
واکنش ترکیه نسبت به شعار مطرح‌شده توسط آقای دکتر روحانی مبنی بر جهان عاری از خشونت و افراطی‌گری، چه بود؟
خشونت مورد تأکید هیچ کشوری نیست و حتی کسانی که اهل خشونت هستند نیز سعی دارند اقدام‌های خود را منطقی و غیرخشن جلوه دهند بنابراین اکثر کشورها قطعاً از این ایده استقبال می‌کنند و این تفکر و اندیشه در ترکیه نیز مورد توجه است. در ماه‌های اخیر سازمان دیانت ترکیه بیانیه ارزشمندی در محکومیت حرکت‌های تکفیری صادر کرد و در آن به ریشه‌های خشونت اشاره کرد. در این بیانیه آمده بود که هرگز اسلام به خود اجازه نمی‌دهد تروریسم و خشونت را ترویج کند و داعش و گروه‌ها و فرقه‌های تکفیری نسبتی با اسلام ندارند. بنابراین مردم منطقه بویژه ایران و ترکیه قطعاً از جهان عاری از خشونت استقبال و برای آن تلاش خواهند کرد.
رایزنی فرهنگی ایران چه اقدام‌هایی در این‌باره انجام داده است؟
تمام برنامه‌های رایزنی فرهنگی به نوعی در جهت گسترش فرهنگ مهر و دوستی و خرد و دانش است. پیام تمام برنامه‌های ما گسترش نگاه عاقلانه به هستی و حیات و ترویج نگاه زیباشناختی  به جهان است.

منبع: ایران