افشای راز سنگ‌مزارهای سرونشان اصفهان

1393/2/9 ۱۳:۴۵

«در سایه سرو» کتابی است که در آن درباره سنگ‌قبرهای تاریخی شهر اصفهان که منقوش به نشان سرو هستند، پژوهش شده و عکس برخی از این آرامگاه‌ها نیز همراه با مطالب کتاب آورده شده. این اثر به کوشش مهدی تمیزی منتشر شده است. اهمیت شهر اصفهان در تاریخ تمدن ایرانی – اسلامی بر کسی پوشیده نیست. گورستان عظیم تخت فولاد، کلیساهای وانک و هاکوپ یا مریم مقدس، گورستان تاریخی ارامنه، آرامگاه تاریخی نظامیه، مقابر موجود در امامزاده‌ها و همچنین مسجد جمعه یا جامع، از اماکن مهم تاریخی، عبادی در شهر اصفهان است. سنگ گورهای موجود در این مکان مقدس از وجوه گوناگون، اهمیت بسیاری دارند.

اهمیت شهر اصفهان در تاریخ تمدن ایرانی – اسلامی بر کسی پوشیده نیست. گورستان عظیم تخت فولاد، کلیساهای وانک و هاکوپ یا مریم مقدس، گورستان تاریخی ارامنه، آرامگاه تاریخی نظامیه، مقابر موجود در امامزاده‌ها و همچنین مسجد جمعه یا جامع، از اماکن مهم تاریخی، عبادی در شهر اصفهان است. سنگ گورهای موجود در این مکان مقدس از وجوه گوناگون، اهمیت بسیاری دارند.

مهدی تمیزی، محقق، عکاس و طراح گرافیک در کتاب «در سایه سرو»‌ به معرفی و همچنین شرح و تحلیل سنگ‌هایی در این آرامگاه‌ها پرداخته که منقوش به نشان درخت سرو هستند. همچنین عکس مهم‌ترین این سنگ‌ها به صورت رنگی در کتاب درج شده است.

این کتاب به دو بخش کلی تقسیم می‌شود؛ تعریف مفاهیم و چرایی پژوهش و تحلیل سنگ‌نگاره‌ها. نویسنده در بخش‌ ابتدایی کتاب ضمن تعریف مفاهیم «نماد»، «نشانه» و «درخت» به ریشه شناسی واژه «سرو» می‌پردازد و در ادامه جایگاه درخت سرو را در ادبیات اهالی اصفهان بررسی می‌کند.

«سنگ‌تراشی در اصفهان از نگاه ارنست هولتسر» محقق و گردشگر آلمانی که در زمان قاجار از اصفهان بازدید کرد و معرفی مهم‌ترین سنگ‌تراشان اصفهان، مطالب پایانی بخش نخست کتاب است.

همچنین نام مهم‌ترین سنگ‌مزارهایی که در این کتاب معرفی و تحلیل شده به این شرح است: سنگ آرامگاه خواجه نظام‌الملک، سنگ‌آرامگاه استاد فولاد حلوایی (بابافولاد)، سنگ آرامگاه عبدالله زرگر، سنگ‌آرامگاه ملاحسن گیلانی لنبانی، سنگ‌آرامگاه اسماعیل خان قشقایی، سنگ‌آرامگاه سیدمحمد جعفر الحسینی و سنگ‌آرامگاه آقاسید اسماعیل.

مقدمه‌های این کتاب به ترتیب به قلم ناصر نوروززاده چگینی، عضو هیات علمی گروه باستان‌شناسی دانشگاه تهران، مهرداد قیومی بیدهندی، محقق تاریخ هنر و معماری و عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی، زاون قوکاسیان، مدرس و محقق حوزه‌های سینما و تاریخ هنر ایران و مهدی صادقی، مدیر انتشارات رسم و پژوهشگر هستند.

تمیزی، کتاب را به خاطره زنده‌یاد استاد جلال‌الدین همایی، فیلسوف و ادیب معاصر اصفهانی، مدفون در تکیه «لسان الارض» مجموعه تخت فولاد تقدیم کرده است. «در سایه سرو؛ سنگ آرامگاه‌های مردم اصفهان» با شمارگان دو هزار نسخه، 200 صفحه و بهای 15 هزار تومان از سوی نشر رسم روانه کتابفروشی‌ها شده است.