جهان سردرگم / دكتر محمدعلی اسلامی ندوشن - بخش اول

1393/1/31 ۱۰:۳۱

جهان سردرگم / دكتر محمدعلی اسلامی ندوشن - بخش اول

پرسش این است كه: جهان امروز چه پیامی با خود دارد، چه چشم‌اندازی در برابر می‌نهد؟ اكنون كه به اوج اقتدار علمی خود رسیده است، به سوی چه آینده‌ای روان است؟ آنچه در برابر چشم است، در كنار پیشرفت‌ها، یك سلسله تعارضها روی می‌نماید.

 

 

كه می‌بینم كه این دشت مشوش چرا گاهی ندارد خرم و خوش

(حافظ)

پرسش این است كه: جهان امروز چه پیامی با خود دارد، چه چشم‌اندازی در برابر می‌نهد؟ اكنون كه به اوج اقتدار علمی خود رسیده است، به سوی چه آینده‌ای روان است؟ آنچه در برابر چشم است، در كنار پیشرفت‌ها، یك سلسله تعارضها روی می‌نماید.

هر اقدام چاره‌جویانه می‌تواند تأثیر معارض خود را دربر داشته باشد؛ برای مثال: تعدیل جمعیت كه چاره‌ناپذیر است، پیری نسلها را موجب می‌گردد و بر اثر آن جامعه به فرسودگی روی می‌برد، شیوع دستگاههای خودكار (اتوماسیون)، نیاز به كارگر كمتر و افزایش بی‌كاری را پیش می‌آورد. همچنین تكیه بر كاركرد ابزار، پویایی فكر را كاهش می‌دهد. ترك روستاها و روی آوردن به شهرها، نشانه پیشرفت تمدن است، ولی در مقابل، تراكم جمعیت در شهر، دوری از طبیعت را با خود همراه دارد.

تسلط ابزار بر زندگی موجب می‌گردد كه كار به خودفراموشی برسد، و آدمی از «من» خود و انسان‌بودگی خود كمتر مجال یاد بیابد. این وضع در رابطه میان انسانها نیز تأثیر می‌نهد؛ بدین معنا كه یك سلسله آداب خشك جای گرمای اجتماعی را می‌گیرد، و به مرور انسان شهرنشین تبدیل به موجودی می‌گردد كه هم خود هست و هم خود نیست.

نگا‌ه‌ها سرد، لبخندها مصنوعی و سلامها خشك می‌نماید. همه چیز در یك سطح رویه و الزام حركت می‌كند و نه بیشتر. ضرورت زندگی جدید، بشر را «تك‌چاره‌ای» كرده است. او بیشتر از هر چیز سرنوشت خود را به «انرژی» بسته است، واقعیت هم همین است؛ اگر انرژی در كار نباشد، سوئد و كانادا به برهوتی تبدیل خواهند شد.

در اینجا می‌خواهیم از یك كتاب پرمعنا گواه بیاوریم كه به تازگی به ترجمه آن برخورد كرده‌ام و آن كتابی است به نام «جنگ سرد نوین» تألیف یك پژوهشگر آلمانی كه آقای دكتر علی غنضفری ترجمه پاكیزه‌ای از آن ارائه كرده‌اند. در این كتاب حرف بر سر كشمكشی است كه به سر انرژی در گرفته، و جنگ سرد دیگری را موجب گشته كه ممكن است تا آستانه جنگ گرم دیگری جلو رود. می‌نویسد:

 

جنگ سرد نوین

دو چیز دنیای امروز ما و بخصوص دنیای صنعتی را با نگرانی و تشویش روبرو كرده است: یكی كمبود انرژی، یا پایان گرفتن آن، و یا اختلال در بازار آن و دیگر تروریسم. هر یك از اینها دنیا را تا آستانه فلج‌زدگی، یا جنگ فراگیر دیگری پیش می‌برد. اینك چند عبارت كوتاه از كتاب مذكور:

ـ تأمین انرژی محور سیاست خارجی اروپاست.

ـ حمایت آمریكا از حكومتهای فاسد. (ص19)

ـ پشتیبانی آمریكا از وهابیت. (ص23)

ـ بودجه نظامی آمریكا در سال 2007، معادل با بودجه نظامی تمام كشورهای دنیا بوده است. (ص22)

ـ دلیل حمله آمریكا به عراق برای دسترسی به نفت خام بود (ص23)

ـ عربستان ملقب به پمپ بنزین جهان. (ص23)

ـ در عرف كشورهای صنعتی هر عملی برای تأمین انرژی مجاز شناخته شده است. (ص26)

ـ لوله نفتی جیحان، مهمترین لوله نفتی جهان است، با سی میلیارد دلار هزینه، كه از باكو به بندر جیحان در تركیه كشیده شده است. (ص80)

ـ چین بعد از آمریكا تولیدكننده بزرگترین گاز گلخانه‌ای است.

ـ قطر دارنده بیشترین منبع گاز، بعد از روسیه و ایران. (ص279)

ـ قطر در داشتن گاز، چیزی معادل عربستان است در نفت. (ص292)

ـ از گروه تروریست 11سپتامبر، پانزده تن تبعه عربستان سعودی بودند. (ص23)

ـ فساد مالی در كشورهای مواد خام‌فروش. (ص160)

ـ اتحادیه اروپا در امر گاز، به روسیه وابسته است.

ـ نیازاف در تركمنستان 90 % فروش گاز تركمنستان را عاید خود می‌كند. (ص37)

ـ رئیس جمهور گینه استوائی 500 میلیون دلار ثروت دارد. (ص38)

ـ رابطه جنگ آمریكا و عراق با نفت. (ص53)

ـ آمریكا بزرگترین خریدار نفت ونزوئلا. (ص57)

ـ روسیه 500 میلیون دلار روزانه از نفت عاید خود می‌كند. (ص246)

ـ شركت گاز پروم، گونه‌ای نو از امپراتوری ژئوپولیتیك روسیه است. (ص244)

ـ خلیج فارس 50% نفت خام و 40% گاز جهان را در اختیار دارد. (ص67)

ـ عربستان سعودی یگانه ابرقدرت نفتی، 32% كل ذخائر نفتی جهان را از آن خود دارد. (ص67)

ـ خطر تروریسم در عربستان. (ص71)

ـ از نظر سازمان اطلاعاتی عربی، وزیر كشور عربستان مظنون به همكاری با القاعده است. (ص72)

ـ رئیس جدید القاعده، كارمند سازمان اطلاعات عربستان. (ص72)

ـ ملك عبدالله تأمین‌كننده نیاز مالی حماس. (ص73)

ـ مشكل عربستان در دست داشتن همه اهرمهای قدرت خودی و غیرخودی. (ص72)

ـ كاخ مسكونی شاهزاده عبدالعزیز دو میلیارد دلار ارزش دارد؛ اما در این كشور موسیقی و تئاتر و سینما ممنوع است. (ص74)

ـ تعداد دانشجوی دختر از پسر بیشتر است (ص74)

ـ از فوریه 2006 می‌خواستند مركز نفت عربستان را منفجر كنند. (ص76)

ـ فساد مالی صاحبان مواد خام. (ص109)

ـ دریای خزر بزرگترین میدان جدید نفت. (ص128ـ 129)

ـ عصر پایان نفت. (ص134)

ـ سین كیانگ در چین دریای امید نامیده شده است.

ـ 4000 آسمانخراش در شانگهای وجود دارد.

ـ چین پس از آمریكا، بزرگترین تولیدكننده گاز گلخانه‌ای (ص161)

ـ یورش چین به سوی موادّ خام (ص239)

ـ شركت سهامی كرملین ـ مداخله دولت در كار گاز و نفت. (ص235)

ـ در روسیه همه تلویزیونها در اختیار دولت (ص240)

ـ شركت گاز پروم در روسیه 350 هزار كارمند دارد و وابسته به

«كا. گ. ب» است.

ـ گاز پروم 14 میلیارد دلار مالیات در سال می‌پردازد.

ـ روسیه 500 دلار روزانه از فروش نفت عاید خود می‌كند. (ص246)

ـ سی و سه میلیاردر در روسیه وجود دارد كه ده تن آنها ثروتشان را از نفت به دست آورده‌اند. (ص246)

ـ هفتاد درصد مردم روس درآمدی كمتر از 200 یورو در ماه دارند.

ـ درآمد ماهانه 27 درصد كمتر از 100 یورو است. (ص 246-247)

ـ درآمد سرانه مردم قطر 53 هزار دلار در سال است، بیشتر از سوئیس و آمریكا. (ص281)

ـ تلویزیون الجزایر، ناشر اندیشه‌های بن‌لادن و حمایت از حماس. (ص282)

ـ گزند سوختهای كربنی ـ افزایش گرمای زمینی

ـ برای جلوگیری از گرم شدن زمین، طی 20 سال آینده 250 ترلیون دلار بودجه لازم است. (ص27)

ـ طوفان كاترینا 200 میلیارد دلار خسارت وارد كرد. (ص19)

ـ آنچه آینده را تهدید می‌كند: فرسایش زمین، كمبود آب، تبدیل شدن چراگاهها به بیابان، آب شدن یخها.

ـ با این روش اقتصاد جهان در كار فرو ریختن است. (ص30)

ـ 5 درصد جمعیت جهان، یك سوم منابع جهان را مصرف می‌كنند.

ـ سالیانه هفتاد میلیون بر جمعیت جهان افزوده می‌شود.

ـ یك میلیارد جمعیت جهان جزو ثروتمندترین و یك میلیارد جزو فقیرترین هستند. (ص646)

ـ خطرهای موجود: آلودگی هوا، گرسنگی (به علت كمبود گندم)، رها كردن آبادیها (ص67ـ173ـ 188)

ـ رودخانه‌های زرد در چین، كلرادو در آمریكا و دریاچه آرال در آسیای مركزی در حال خشك شدن‌اند. (ص90ـ97)

ـ ادامه تغییر آب و هوا می‌تواند تا یك چهارم گیاه و حیوان را نابود كند. (ص116)

ـ زمین به معنای واقعی كلمه در حال ذوب شدن است. (ص121)

ـ آب دریا در بنگلادش یك متر بالا آمده است. (ص125)

ـ حوادث جوی هر سال 10% افزایش یافته.

منبع: روزنامه اطلاعات

 

 

 

نظر دهید
نظرات کاربران

کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.

گزارش

اخبار مرتبط

ورود به سایت

مرا به خاطر بسپار.

کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما

کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور

کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:

ثبت نام

عضویت در خبرنامه.

قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید

کد تایید را وارد نمایید

ارسال مجدد کد

زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.: