1392/12/11 ۰۸:۴۱
استان مركزي با مناظر و چشم‌اندازهاي زيبايي همانند كوير ميقان، ارتفاعات شازند، آستانه، سربند، هندودر، كميجان، منطقه حفاظت‌شده هفتاد قله، دامنه‌ها، بيابان‌هاي استپي با پوشش گياهي متنوع، معادن سنگ‌هاي ساختماني، چشمه‌ها و سراب‌ها امكانات طبيعي بسياري را در اختيار علاقه‌مندان به طبيعت گذاشته است.شهرستان زرنديه با مركزيت شهر مأمونيه يكي از شهرستان‌هاي استان مركزي است. اين شهر در فاصله 80 كيلومتري تهران، 40 كيلومتري شهر پرند و 30 كيلومتري ساوه قرار دارد.
الهام كشميري: استان مركزي با مناظر و چشم‌اندازهاي زيبايي همانند كوير ميقان، ارتفاعات شازند، آستانه، سربند، هندودر، كميجان، منطقه حفاظت‌شده هفتاد قله، دامنه‌ها، بيابان‌هاي استپي با پوشش گياهي متنوع، معادن سنگ‌هاي ساختماني، چشمه‌ها و سراب‌ها امكانات طبيعي بسياري را در اختيار علاقه‌مندان به طبيعت گذاشته است.شهرستان زرنديه با مركزيت شهر مأمونيه يكي از شهرستان‌هاي استان مركزي است. اين شهر در فاصله 80 كيلومتري تهران، 40 كيلومتري شهر پرند و 30 كيلومتري ساوه قرار دارد.
زرنديه با 4150 كيلومتر مربع وسعت و حدود 85هزار نفر جمعيت سومين شهرستان استان مركزي از نظر وسعت و پنجمين شهرستان از نظر جمعيت است و داراي دو بخش به نام‌هاي مركزي و خرقان و شش دهستان به نام‌هاي رودشور، حكيم‌آباد، خشكرود، الوير، دوزج و عليشار است.
از نقاط ديدني زرنديه مي‌توان به امامزاده سيدمنصور(ع)، آبشار چناقچي عليا، كليساي حضرت مريم چناقچي، يخچال مهدي‌آباد، مسجد چلسبان، تپه قلعه باش عليشار، مقبره اشموئيل نبي(ع)، كاروانسراي خشكرود، كبوترخانه خورآباد، امامزاده عبدالمطلب(ع) پرندك، امامزاده قاسم(ع) ويدر، امامزاده پنج‌تن(ع) زرند كهنه، امامزادگان اهلعلي و سهلعلي، سيدباوقار (سدباقار طبق گويش محلي(ع))، سرقلعه، حمام كلبعلي خان ويدر، حمام آسيابك، حمام چال مامونيه، مسجد چال مامونيه، قلعه قارقالوخ بند امير، قلعه تپه حسن‌آباد بربر، سد بند امير، امامزاده بند امير، سد ورامه، سد لار، كاروانسراي شاه‌عباس در ورده، كاروانسراي شاه‌عباس در غرب خشكه رود، كاروانسراي سرقلعه در مامونيه و همچنين از روستاهاي ديدني اين مناطق مي‌توان روستاي بربر، حكيم‌آباد و حسين‌آباد را نام برد.
شهرستان زرنديه بخشي از قلمرو ماد بود و اولين حكومت ايراني در اين شهرستان و چند شهرستان اطراف شكل گرفت. بعد از مادها، هخامنشيان به اين سرزمين حكومت مي‌كردند، اما اين سرزمين همچنان محل سكونت قوم ماد باقي ماند. اين شهرستان شاهد فراز و فرودهاي بسياري بوده است. در سال 1382 هجري شمسي شهرستان زرنديه از شهرستان ساوه مستقل شد.
زبان مردم زرنديه فارسي با لهجه محلي است و روستائيان اغلب به گويش الويري و تاتي سخن مي‌گويند.تنوع و گوناگوني طبيعت اين منطقه و وجود جاذبه‌هاي طبيعي مختلف از قبيل مناطق كويري، كوهستاني، جنگل، رودخانه و آبشار گردشگران بسياري را با سليقه‌هاي مختلف به اين منطقه جذب مي‌كند.
آداب و رسوم
از مراسم رايج مذهبي و فرهنگي زرنديه مي‌توان از تعزيه‌خواني، سيزده‌بدر، مراسم عيد نوروز، چهارشنبه سوري، پاتختي، حنابندان، عروس‌بران، جشن كوسه ناقالي (ناقلدي)، مراسم بيل گردان، مراسم انگور (جشن انگور) و ... نام برد.
وجه تسميه زرنديه
زرنديه، از واژه‌هاي باقيمانده در زبان فارسي كنوني زرنگ كه معرب زرنج است با نام زرند از يك رشته بوده كه زرنگ به زرند تبديل شده است. واژه زرند در نسخ قديمي به خرده ريز طلا و زر معني شده است. بنابر پژوهش باستان‌شناسان، راه دوم اكباتان (همدان امروزي) به نام راگا (ري) از زرند مي‌گذشته كه حدود 2700 سال سابقه تاريخي دارد و محل دريافت عوارض پول و طلا بوده كه واژه زرند از همين موضوع اقتباس شده است.
آثار تاريخي
شهرستان زرنديه با توجه به قرار گرفتن در مسير جاده ابريشم داراي آثار و ابنيه تاريخي بسيار با قدمت است كه به تعدادي از اين آثار اشاره مي‌كنيم:
مشكويه
مشكويه يك شهر تاريخي واقع در شهرستان زرنديه در 80 كيلومتري جنوب ري و 50 كيلومتري شمال‌شرق ساوه است كه در سده‌هاي هفتم و هشتم هجري حرفه اصلي ساكنان اين شهر، ساخت سفال و فروش آن به بازرگانان مسير جاده ابريشم بود.
تپه خورآباد
تپه خورآباد مربوط به دوره اشكانيان ـ سده‌هاي ميانه دوران‌هاي تاريخي پس از اسلام بوده و در شهرستان زرنديه، بخش مركزي، دهستان رودشور، روستاي خورآباد واقع است. اين اثر در سال 1387 به عنوان يكي از آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.
پيك زرنديه
پيك روستايي است از توابع بخش مركزي شهرستان زرنديه. اين روستا در دهستان رودشور قرار دارد و بر اساس سرشماري مركز آمار ايران در سال 1385، جمعيت آن 214 نفر (61 خانوار) است. از سال 85 به بعد جمعيت اين روستا به شدت كاهش يافته است. وجود امامزاده عبدالمطلب(ع) از فرزندان امام موسي كاظم عليه‌السلام از نكات قابل ذكر است.
منطقه گزنگ صدرآباد
منطقه گزنگ صدرآباد مربوط به هزاره پنجم قبل از ميلاد تا دوره ساسانيان بوده و در شهرستان زرنديه، بين روستاهاي صدرآباد و خان‌آباد واقع است. اين اثر در سال 1356 به عنوان يكي از آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.
تپه‌هاي روستاي آجان
تپه‌هاي روستاي آجان (قلعه گبري) مربوط به دوران‌هاي تاريخي پس از اسلام بوده و در شهرستان زرنديه، روستاي آجان واقع است. اين اثر در سال 1354 به عنوان يكي از آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.
تپه قلعه‌باش عليشار
تپه قلعه باش عليشار مربوط به دوران‌هاي تاريخي پس از اسلام بوده و در شهرستان زرنديه، بخش خرقان، روستاي عليشار واقع است. اين اثر در سال 1380 به عنوان يكي از آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.
تپه سرقلعه
تپه سرقلعه مربوط به سده‌هاي ميانه دوران‌هاي تاريخي پس از اسلام بوده و در شهرستان زرنديه، شمال شهر مأمونيه واقع است. اين اثر در سال 1386 به عنوان يكي از آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.
آب‌انبار محمودآباد
آب انبار محمودآباد مربوط به اواخر دوره قاجار بوده و در شهرستان زرنديه، بخش مركزي، دهستان رودشور، روستاي محمودآباد واقع است. اين اثر در سال 1387 به عنوان يكي از آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.
آب‌انبار نوروزآباد
آب انبار نوروزآباد مربوط به دوره قاجار بوده و در شهرستان زرنديه، بخش مركزي، دهستان رودشور، روستاي نوروزآباد واقع است. اين اثر در سال 1387 به عنوان يكي از آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.
امامزاده پنج تن(ع)
امامزاده پنج تن(ع) مربوط به دوره ايلخاني ـ دوره صفوي ـ دوره قاجار بوده و در شهرستان زرنديه، بخش مركزي، شهر مأمونيه، محله زرند كهنه واقع است. اين اثر در سال 1387 به عنوان يكي از آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.
آرامگاه امامزاده سيد منصوربن موسي بن جعفر(ع)
بقعه امامزاده سيدمنصوربن موسي(ع) مربوط به دوره صفوي بوده و در شهرستان زرنديه، شهر مأمونيه واقع است. اين اثر در سال 1354 به عنوان يكي از آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.
كاروانسراي خشكه رود
كاروانسراي خشكه رود مربوط به دوره صفوي بوده و در شهرستان زرنديه، بخش خرقان، روستاي خشك رود واقع است. اين اثر در سال 1354 به عنوان يكي از آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.
يخچال مهدي‌آباد
يخچال مهدي‌آباد مربوط به دوره قاجار بوده و در شهرستان زرنديه، روستاي خورشيدآباد واقع است. اين اثر در سال 1381 به عنوان يكي از آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.
مسجد چاله
مسجد چاله مربوط به دوره قاجار بوده و در زرنديه، بخش مركزي، شهر مأمونيه، خيابان امام حسين(ع)، كوچه نوراني واقع است. اين اثر در سال 1387 به عنوان يكي از آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.
حمام آسيابك
حمام آسيابك مربوط به دوره قاجار بوده و در زرنديه، بخش مركزي، شهر مأمونيه، محله آسيابك واقع است. اين اثر در سال 1387 به عنوان يكي از آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.
حمام الوير
حمام الوير مربوط به دوره قاجار بوده و در زرنديه، بخش خرقان، دهستان عليشار، روستاي الوير واقع است. اين اثر در سال 1386 به عنوان يكي از آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.
حمام مأمونيه
حمام مأمونيه مربوط به دوره قاجار بوده و در شهرستان زرنديه، بخش مركزي، شهر مأمونيه، كوچه امامزاده منصور(ع) واقع است. اين اثر در سال 1387 به عنوان يكي از آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.
برج كبوترخانه خورآباد
برج كبوترخانه خورآباد مربوط به دوره پهلوي اول بوده و در زرنديه، بخش مركزي، دهستان رودشور، روستاي خورآباد واقع است. اين اثر در سال 1387 به عنوان يكي از آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.
تپه خورشيدآباد
تپه خورشيدآباد مربوط به دوره‌هاي تاريخي پس از اسلام بوده و در زرنديه، روستاي خورشيدآباد واقع است. اين اثر در سال 1380 به عنوان يكي از آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.
تپه دوزج
تپه دوزج مربوط به دوران‌هاي تاريخي پس از اسلام بوده و در زرنديه، بخش خرقان، روستاي دوزج واقع است. اين اثر در سال 1380 به عنوان يكي از آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.
تپه سنگرمرد تپه سي
تپه سنگرمرد تپه سي در زرنديه، بخش خرقان، روستاي آجان واقع شده و در سال 1380 به عنوان يكي از آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.
كاروانسراي خشكرود
يكي از آثار تاريخي زرنديه است كه در قرون متمادي، هنوز استوار و پابرجاست و چون نگيني از هنر و معماري اصيل ايراني در دل اين منطقه مي‌درخشد. اين كاروانسرا متعلق به دوره صفويه و در مسير جاده ابريشم كه شرق و غرب و جنوب آسيا را به شمال آفريقا و شرق اروپا متصل مي‌كرد، بنا نهاده شده است.از ديگر آثار تاريخي زرنديه مي‌توان به تپه‌هاي باستاني قلاع‌لو، كهك، چهل دختر، سرقلعه مأمونيه، قلعه سنگي، ويس‌آباد، كيقباد، قبور قلعه سي و يان‌بلاغي كه مربوط به دوره‌هاي تاريخي مس و سنگ، عصر مفرغ، ساساني، اشكاني، ايلخاني و سلجوقي و محوطه‌هاي باستاني حسن‌آباد، عبدالله آباد و سولا چمن مربوط به دوران صدر اسلام، سلجوقي و صفويه اشاره كرد. بناي تاريخي قلعه‌خان مربوط به دوره متاخر اسلامي، برج كبوترخانه، مجموعه خشتي محوطه گرمانا، آب انبارهاي صدرآباد و پيك متعلق به دوره پهلوي اول و قاجار، مجموعه خشتي قلعه كهنه متعلق به دوره سلجوقي و آثار تاريخي زيادي از قبيل مساجد و امامزاده‌ها، حمام، يخچال، گورستان‌هاي باستاني و قلعه و برج كه متعلق به دوره‌هاي مختلف تاريخي هستند، زرنديه را از حيث آثار تاريخي و جاذبه‌هاي گردشگري ممتاز كرده است.
جاذبه‌هاي طبيعي زرنديه
طبيعت زرنديه به دو بخش كلي تقسيم مي‌شود.
1ـ بخش مركزي كه از اراضي مسطح حاشيه كوير و بيابان تشكيل شده و براي كشاورزي و باغداري به خصوص پسته بسيار مستعد است و اين شهرستان را به يكي از قطب‌هاي كشاورزي كشور مبدل ساخته به‌طوري كه كيفيت پسته ارگانيك زرنديه رتبه نخست جهان را به خود اختصاص داده است.
2ـ بخش دوم بخش خرقان است كه يك منطقه نيمه كوهستاني با جاذبه‌هاي طبيعي فراوان و چشم‌اندازهاي بديع بوده به ويژه در فصل بهار رونق خاصي به گردشگري در اين منطقه داده است.
روستاي چناقچي عليا
روستاي چناقچي عليا از روستاهاي ييلاقي استان مركزي است كه در ارتقاع 2400 متري از سطح دريا قرار دارد.
روستاي چليسبان
چليسبان نام روستايي خوش آب و هوا و كوهستاني از توابع زرنديه است و از آثار باستاني آن مسجد اعظم است. اين روستا داراي مردمي خونگرم و ميهمانواز است و اكثر مردم به دامداري و كشاورزي مشغول هستند.
چليسبان در 80 كيلومتري ساوه واقع در بخش خرقان (به تركي قاراقان) از توابع شهرستان زرنديه است. زبان مردم روستا تركي است و شباهت زيادي به زبان آذري دارد. خانه‌هاي روستا به دليل شيب زياد تپه‌اي كه روستا بر آن واقع شده به صورت پله‌پله است.
كاروانسراي شاه عباسي دانك
كاروانسراي شاه عباسي دانك يكي از 999 كاروانسرايي كه شاه عباس بنا كرد و در جنوب غرب مامونيه قرار دارد.
مقبره اشموئيل نبي (ع)
اشموئيل نبي«ع» از پيامبران بزرگ بني‌اسرائيل و بارگاه وي در 11 كيلومتري جاده بوئين زهرا در حدفاصل شهر مأمونيه و رازقان در منطقه كوهستاني وييلاقي شاه‌پسند واقع است.
روستاي لاله‌كان
روستاي تاريخي لاله‌كان در 25 كيلومتري مامونيه قرار دارد از شمال به روستاي ورده، از غرب به روستاي امانيه (خان‌آباد) و از جنوب به روستاي ينگي‌كهريز مشرف است، اين روستا قدمتي 2500 ساله دارد.
آبياري باغ‌ها توسط آب چشمه
چشمه تاريخي روستا هزاران سال است كه از اعماق زمين به ياري كشاورزان مي‌شتابد. اين چشمه داراي ماهيان معروف و منحصر به فردي در جهان است كه جز در اين روستا نمونه آن در جايي ثبت نشده است.
منطقه خرقان زرنديه
بخش خرقان در شرق شهرستان زرنديه و شمال‌غرب شهر ساوه و جنوب استان قزوين قرار دارد.دهستان خرقان در قسمت جنوب‌غرب قزوين قرار دارد و محدود است. با توجه به آثار چشم‌گير و ارزنده معماري مربوط به قرن در ناحيه خرقان مي‌توان گفت كه در زمان سلجوقيان نيز منطقه مزبور داراي موقعيت ممتازي بوده است.
از اهميت اين منطقه با توجه به موقعيت خاص آن كه در مسير راه قزوين به همدان قرار داشته، در دوران‌هاي بعد نيز كاسته نشد. چنانچه وجود كاروانسراي شاه‌عباسي در آوه معروف موقعيت حساس منطقه از نظر ارتباطي به شمار مي‌رود. از جالب‌ترين بنا‌هاي دهستان خرقان دو برج آرامگاه است كه تا چندسال پيش به طور كلي ناشناخته باقي مانده بود.
در فاصله 500 متري برجهاي خرقاني تپه عظيمي به چشم مي‌خورد كه از جمله تپه‌هاي باستاني اين ناحيه به شمار مي‌رود و معرف آن است كه از دير باز به عنوان يكي از محل‌هاي عمده سكونت مورد توجه بوده است.
برجهاي دوگانه خرقان در محوطه مسطحي در فاصله 29 متر از يكديگر قرار گرفته‌اند. بناي برج‌شرقي قديمي‌تر از بناي برج‌غربي است و بنا بركتيبه‌هاي موجود، اختلاف زمان ساخت آن دو 26 سال است. ارتش‌آباد يكي از روستاهاي زيبا و سرسبز ناحيه خرقان‌شرقي است كه در 24 كيلومتري آبگرم قرار دارد.بخش ارامنه‌نشين خرقان در شمال‌غرب استان مركزي قرار گرفته و يكي از بخش‌هاي شهرستان زرنديه است اين بخش كوهستاني و كوهپايه‌اي مابين شهرستان ساوه، قزوين و همدان قرار گرفته است و داراي آب و هواي زمستاني و خنك تابستاني است.
كليساي سركيس مقدس
در روستاي چاناقچي بالا قرار دارد كه به ارمني به اين روستا وري‌گيوق به انگليسي vri giugh به معناي ده‌بالا يا بالا‌ده است. در اطراف كليسا، اتاق‌هاي زيادي وجود دارد. اين كليسا در سال 1735 ميلادي ساخته شده است.
آثار تاريخي خرقان
1ـ منطقه كهك بين روستاهاي بلوبند و رازقان متعلق به قرن ششم قمري
2ـ قلعه و تپه‌هاي باستاني الوير متعلق به دورة ساسانيان
3ـ غار شاه‌پسند واقع در كوهي به همين نام در زرآب روستاي بندامير
4ـ قلعه قارقالوخ در كوه بزكش زرآب بندامير
5 ـ تپه باستاني و قلعه عليشار مربوط به دوره پارت‌هاي
6ـ حمام كلبعلي‌خان‌خلج در روستاي ويدر مربوط به دوران زنديه
7ـ تپه دوزج كه قدمت آن به دوره اسلامي مي‌رسد.
8ـ مسجد روستاي چلسبان مربوط به دوره زنديه
9ـ كليساي سركيس مقدس در روستاي چاناقچي عليا مربوط به 1735 ميلادي
10ـ قلعه ضيا در روستاي ويسمق كه بازسازي آن مربوط به دوره قاجاريه است.
11ـ حمام روستاي بندامير مربوط به دوره زنديه
12ـ برجهاي دوقلوي خرقان
مناطق گردشگري خرقان
1ـ روستاي ويدر در 10 كيلومتري شرق مركز خرقان واقع است.
2ـ روستاي بندامير در 15 كيلومتري جنوب‌شرق مركز خرقان است كه از نقاط ديدني آن سدخاكي، زيارتگاه قره دده و امامزاده محمدباقر (ع) است.
3ـ روستاي عليشار كه در 20 كيلومتري غرب‌مركز خرقان واقع است و از مناطق ديدني آن تپه و قلعه باستاني و مزار 41 شهيد انقلاب است.
4ـ روستاي ورامه كه در 20 كيلومتري شمال‌غرب خرقان واقع است و از نقاط ديدني اين روستا سد خاكي آن است.
5ـ روستاي لاردر 32 كيلومتري غرب‌مركز خرقان واقع است، اين روستا بسيار خوش آب و هوا با كوه‌ها و دره‌هاي سرسبز است.
کاربر گرامی برای ثبت نظر لطفا ثبت نام کنید.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید