تاریخ در چنین روزی

مروان بن حكم بن ابی العاص، در سال دوم هجری متولد شد. پدرش لعن شده‏ی پیامبر اسلام بود كه او را از مدینه اخراج كرد. در زمان عثمان به دربار راه یافت و به خلیفه بسیار نزدیك گردید. او پس از مرگ معاویه‏ ی دوم به خلافت رسید و دولت اموی در خاندان آل مروان جریان یافت. مروان، آدمی منافق، مزوَّر، مكار و خبیث بود.

عبدالرحمن بن اسحاق زجاجی نهاوندی ،ادیب، لغت شناس و فقیه سرشناس قرن چهارم هجری، در اواخر قرن سوم هجری در نهاوند به دنیا آمد. وی در نوجوانی راهی بغداد شد و نزد اساتید برجسته‏ ی زمان خود، همچون ابن دُرَید، ابراهیم بن محمد زجاج، اخفَش صغیر و محمد یزیدی به تحصیل فقه و لغت پرداخت تا این كه خود در این علوم استاد شد. از تالیفات این عالم فاضل می‏توان به كتاب الایضاحُ الكافی، الاَمالی و شرحُ الاَلِف و اللام لالمازنی اشاره كرد.

برخی از مورخان، وقوع غزوه‏ی الفتح و فتح مكه به دست پیامبر(ص) و اصحاب و یاران آن حضرت را دوم و برخی دیگر سیزدهم و نیز بیستم رمضان دانسته‏ اند. ممكن است در دوم رمضان آماده برای جنگ شده و در روز سیزدهم مكه را فتح كرده باشند. منشأ فتح مكه و درگیری مسلمین با كفار قریش، نقض شرایط صلح حدیبیه از سوی كفار قریش بود كه فردی از بنی‏بكر كه از طرفداران قریش بودند شعری در هجو پیامبر(ص) خواند

ابوزید عبدالرحمن بن محمد بن خَلدون از اندیشمندان بلند پایه‏ ی دنیای اسلام است كه به دلیل نگارش كتاب معروف "مقدمه" به عنوان بنیانگذار جامعه‏ شناسی علمی شناخته شده است. وی در 16 سالگی به سبب پایگاه اجتماعی خانواده ‏اش و آمادگی علمی خود، توانست از دانشمندان برجسته‏ ی دربار سلطانِ مغرب بهره گیرد.

حسین ابن عبداللَّه بن سینا ملقب به شَرفُ المُلك و معروف به شیخ الرئیس، ابن سینا و حَجَّةُالحَق ،از بزرگ‏ترین اطبای نامی و اعاظم فلاسفه و حكمای اسلامی اوایل قرن پنجم هجری است. وی در سوم صفر سال 370 ق در بلخ به دنیا آمد. قبل از ده سالگی قرآن را حفظ كرد و در اندك زمانی، ادبیات، علوم دینی، حساب، هندسه، منطق، جبر، هیئت و علوم عقلی و نقلی را فرا گرفت و قبل از 20 سالگی بر تمام معلّمین و اساتید خود برتری یافت. مهارت فوق العاده ‏ی ابن سینا در طب و معالجات شگفت ‏آوری كه از وی ذكر شده، بسیار تعجب برانگیز است.

آیت‏ اللَّه میرزا محمدحسن شیرازی در نیمه‏ ی جمادی الاولی سال 1230 ق در شیراز به دنیا آمد. از چهار سالگی شروع به تحصیل نمود و در 8 سالگی مقدمات را به پایان برد. وی در پانزده سالگی شرح لمعه را تدریس كرد و سپس عازم اصفهان گردید.

نورالدین عبدالرحمن بن احمد جامی در خراسان به دنیا آمد. تحصیلات او در هرات و سمرقند در علوم ادبی و دینی و عرفانی، با سیر و سلوك در مراحل تصوف صورت گرفت تا به مرتبه‏ ی ارشاد رسید. بعدها در سلك رؤسای طریقه‏ ی نقشبندیه درآمد و بعد از وفات سعدالدین كاشغری، خلافت نقشبندیان به او تعلق گرفت.

حسن بن علی بن حسن از نوادگان امام سجاد(ع)، مَكَنّی به ابومحمد، ملقب به ناصرالحق، ناصرالدین و ناصر كبیر و موصوف به اطرواش ازفضلا و زُهّاد زمان خود بوده است. وی جد مادری سید مرتضی و سیدرضی است. گویندكه مدتی بر طبرستان حكومت داشت ولی در پایان عمر، از آن كناره ‏گیری كرد و به تدریس و تالیف و عبادت پرداخت. اصول الدین، اَمالی، تَفسیر القُرآن، ایمان و النُّذور از جمله كتب اوست. روز وفات ایشان را، 25 شعبان نیز گفته ‏اند. ناصر كبیر در طبرستان مدفون است.

شاه شجاع در نه سالگی قرآن را حفظ كرد. وی مردی شجاع و دیندار و پادشاهی فاضل، شاعر دوست و ادیب پرور بود. خواجه حافظ شیرازی و عماد فقیه كرمانی از شعرای عصر این پادشاه هستند. شاه شجاع در شیراز مدفون است.

محمد بن علی بن شهرآشوب مازندرانی معروف به "ابن شهرآشوب" ملقب به "زین‏ الدین و رشیدالدین" متكلم، واعظ، ادیب و قاضی معروف شیعی مذهب، در مازندران متولد شد. بنا به دلایل مذهبی ناچار به ترك ایران در دوره سلجوقیان شد و به حلب رفت.