تاریخ در چنین روزی

عبدالرحمن بن اسماعیل بن ابراهیم ملقب به شهاب‏الدین و معروف به ابوشامه از مشاهیر علمای قرن هفتم هجری است كه در فقه، حدیث، تاریخ، نحو، ادبیات و قرائات متنوعه ‏ی قرآنی، یگانه‏ ی دوران خود بود. وی در ابتدا در دمشق درسن شانزده سالگی قرآن را با تمامی قرائت‏های متداول فرا گرفت و در اسكندریه به تكمیل آن پرداخت.

حاج ملااحمد بن ملامهدی نراقی، از بزرگان علمای دین و مجتهدان عالی قدر شیعه می‏ باشد. وی فقیه اصولی، محدث رجالی و شاعر حاذق و زاهد متقی بوده است. ملااحمد پس از كسب مدارج بالای علمی نزد پدر دانشمندش، حاج ملامهدی نراقی، مشغول تدریس و تالیف شد و شاگردانی همچون شیخ مرتضی انصاری و سید محمد شفیع جابلقی و بسیاری دیگر را پرورش داد.

شیخ محمدتقی بن شیخ محمد باقر تهرانی رازی معروف به آقانجفی از علمای بزرگ شیعه در قرن سیزدهم و اوایل قرن چهاردهم هجری می ‏باشد. وی مرجع خاص و عام و جامع معقول و منقول و حاوی فروع و اصول و تالیفات فراوان بوده است. آداب الصلوة، آداب العارفین، اسرارالاحكام و انیس الزائرین از جمله آنها می‏ باشد. آقانجفی در شعبان 1331 ق در 69 سالگی در اصفهان بدرود حیات گفت و در بقعه ‏ای نزدیك امام‏زاده احمد بن علی بن امام محمد باقر(ع) به خاك سپرده شد.

حاج شیخ محمد علی حائری قمی، یکی از مدرسین و علمای بزرگ قم در قرن اخیر است، فقیهی محقق و مجتهدی اصولی، دانشمندی زاهد و متقی با معاصر با مرحوم حاج شیخ بود. مرحوم حائری قمی در سال 1299 در شهرستان قم متولد شد و پس از پیمودن مقدمات علوم وارد تهران شد و مدتها از محضر آیت الله آشتیانی بزرگ استفاده نمود و سپس عازم نجف اشرف گردید و سالها از محضر آخوند خراسانی، علامه یزدی و اعلام دیگر بهره مند بود و بعد از آنکه به درجه اجتهاد و استادی رسید حدود 25 سال در کربلا و سامرا از مدرسین و مروجین مکتب بود.

محمد بن شاه مرتضی، ملقب به محسن معروف به ملامحسن فیض كاشانی، در چهاردهم صفر سال 1007 هجری قمری در كاشان به دنیا آمد. وی مقدمات را در زادگاه خود فرا گرفت و در جوانی راهی اصفهان گردید. ملامحسن در محضر علمای نامور زمان از قبیل علامه محمدتقی مجلسی، شیخ بهایى، میرداماد، میرفندرسكی و ملاصدرای شیرازی زانوی ادب زد و به كسب علم پرداخت.

شیخ جعفر بن شیخ حسن حلی معروف به محقق حلی در سال 602 هجری در حله واقع در عراق به دنیا آمد. وی از ابتدا دارای هوشی سرشار و استعدادی شگرف بود. در محضر پدر، ابن زهره‏ ی حلی، تاج الدین حسن بن علی دربی و دیگران تحصیلات خود را ادامه داد و خود بر مسند تدریس نشست. نام آورانی مانند علامه ‏ی حلی، ابن‏داود حلی، سید بن طاووس و ابن سعید هَذْلی حلی از جمله دست پروردگان مكتب درس محقق حلی‏ اند.

ملاقربانعلی زنجانی معروف به "حجت ‏الاسلام" از شاگردان شیخ انصاری بود كه پس از تحصیل در نجف اشرف به زنجان بازگشت. او ضمن احراز مقام مرجعیت، با سخت‏كوشی تمام به اجرای احكام اسلام، از جمله اقامه ‏ی حدود و اجرای تعزیرات می‏ پرداخت. ملاقربانعلی از چنان نفوذ و موقعیتی در منطقه برخوردار بود كه عدم همراهی وی با جریان مشروطه‏ ی غیر مشروعه، باعث گردید تا نهضت در آن منطقه تاثیر چندانی نداشته باشد. او هیچ‏گاه به ملاقات حاكمی نرفت و هیچ حاكمی را نیز به حضور نمی ‏پذیرفت.

آیت ‏اللَّه سید مصطفی صفایى خوانساری در سال 1321 ق (1281 ش) در خوانسار به دنیا آمد. پس از فراگیری دروس مقدماتی حوزه، در محضر اساتید بزرگی همچون: شیخ عبدالكریم حائری یزدی، سید ابوالحسن رفیعی قزوینی و میرزا محمدعلی شاه آبادی حاضر شد و در نجف در حلقه‏ ی درس حضرات آیات سیدابوالحسن اصفهانی و میرزای نایینی شركت جُست.

مجله‏ ی هفتگی صور اسرافیل كه به مدیریت میرزا جهانگیر خان شیرازی و با همكاری میرزا قاسم خان تبریزی و علی اکبر دهخدا منتشر می‏ شد یكی از برجسته ‏ترین نشریه ‏های دوران مشروطه بود. در دوره‏ ی انتشار روزنامه‏ ی صور اسرافیل، این روزنامه به مشكلاتی دچار شد. از جمله آن كه چندین بار نویسنده‏ ی او را تكفیر كردند و بساط روزنامه را فروپیچیدند.

عبدالكریم بن هوازن بن عبدالملك از قبیله ‏ی قُشیری و ملقب به زین الاسلام یا شیخ الاسلام، مُكنّی به ابوالقاسم، از بزرگان علمای قرن پنجم هجری می‏ باشد. وی فقیه، محدث، مفسر، عارف، ادیب، اصولی، كاتب، شاعر و در علوم عقلی و نقلی متبحّر بود. التَّیسیر فی التَّفسیر، الرِّسالَة القُشَیریه و مُختَصَرُ المُحَصَّل ازتالیفات اوست. وی هشتاد و نه سال عمر كرد و در نیشابور وفات یافت و در نزد قبر شیخ طریقتِ خود، ابوعلی دقاق، مدفون گردید.