مجمع التواریخ؛ زبدة التواریخ؛ تاریخ شاهرخ

افزودن به علاقه‌مندی‌ها

از حافظ ابرو، شهاب‌الدین عبدالله بن لطف ‏الله خوافی هروی (763-834 ق/1362-1430م). در 4 «ربع». ربع 3 و 4 را به دستور غیاث‌الحق و الدین بایسنغر بهادر نگاشته است. [دیباچه] و ربع 4 آن را «زبدة التواریخ» نامیده است، و «مجمع التواریخ السلطانیه» نامی است كه برای هر 4 ربع بكار برده است. اما بكار بردن «زبدة التواریخ» به هر 4 ربع كه در برخی از منابع بكار رفته است درست نیست.
منابع دیگر:   پیشگفتار چ «زبدة التواریخ» از حاج سید جوادی، 1372 خ؛ ذریعه، 49/10 «ذیل جامع التواریخ رشیدی»، همانجا، 25/20 «مجمع التواریخ السلطانیه»، همانجا 23/12 «زبدة ‏التواریخ»؛ نسخه ‏ها، 410/6 «مجمع التواریخ؛ ذیل جامع التواریخ رشیدی؛ زبدة التواریخ» (37 نسخه)؛ فهرستواره، 647/1 «مجمع التواریخ السلطانیه»، 688 نمایه، همانجا 1398/2 نمایه؛ استوری، 86/1، 88 «تاریخ شاهرخ» مجموعۀ حافظ ابرو؛ حاجی خلیفه، 951/2«زبدة ‏التواریخ»؛ مشترك، 1397/11 «مجمع التواریخ السلطانیه؛ تاریخ حافظ ابرو، زبدة التواریخ» برای منابع و نسخه‏ های بیشتر، 1398 برای ترجمۀ انگلیسی آن.
364،   نسخ نستعلیق نما، سدۀ 9ق. آغاز: حمدله. حمدالشاكرین و الصلاۀ و السلام... اما بعد، این ربع رابع است از ارباع كتابی كه به فرمان حضرت امیر و امیرزادۀ جوانبخت زیبندۀ تاج و تخت... غیاث الاسلام و المسلمین بایسنقر بهادر... جمع كرده می‎آید. انجام: طایفۀ چهارم از ملوك اسلام دیالمه‏ اند..  نسبت ایشان به دیالمه جهت طول مقام است در میان آن طایفه و شجره انساب ایشان این است، 393 گ، 29 س. در 3 مجلد، 1- (گ 1-100)، 2- (گ 101-200)، 3- (گ 201-300)، 4- (گ 301-493) (عكس).     شمث‍ 16-320715؛ 320713
اصل نسخه:   ملك، 4166 (ملك، 730/4).
48،   نستعلیق ریز خوش، تاریخ یاد نشده، بایستی از سدۀ 9ق به آن سو باشد. با وفقنامۀ شاه عباس بر آستانۀ شیخ صفی‏الدین مورخ 1017ق. در 14/4/1314 خ جزء اموال كتابخانۀ دولت علیۀ ایران به شمارۀ 116 بوده است. هر چهار ربع است در چهار مجلد. عكس: 1- (ص 1-100)، 2- (ص 101-200)، 3- (ص 201-300)، 4- (ص 301-373). (عكس).
شمث‍ 317539؛ 317515؛ 45-318144
اصل نسخه:   موزۀ ایران باستان ش 3723 و فیلم آن دانشگاه، ش 1845 (فیلمها، 1/184).
39،   نستعلیق خوش، سدۀ 10ق. موجودی نسخه در 2 مجلد است. یکم (ص 601-800) آغاز: و به خود مباشر حرب شد، و ابوعلی نیز لشكر خود را...، انجام: چنگیز خان پادشاه ممالك. جلد دوم (ص 801-1014). آغاز (دنباله جلد یكم است): ایران زمین بعد از برادر خود هولاكو. انجام: فما یؤتی الصابرون اجرهم بغیر حساب. چنین است رسم سپهر بلند / گهی شاد ازو گهی مستمند. بر این گونه خواهد كژ سپهر / نخواهد شدن رام با مهر]...[. الحكم لله العلی الكبیر، انا لله و انا الیه لراجعون... جدولبندی چند راه، 25 س. (عكس).    شمث‍ 141405؛ 141406
اصل نسخه:   موزۀ بریتانیا، or.9316 (نشریه، 4/65) فیلم آن دانشگاه، ش 1118 .
43،   نستعلیق تحریری ریز، سدۀ 10ق. هر چهار ربع است و می‏رسد به داستان بودا، آغاز: آغاز كلام داستانها مجموع فذلك بیانها. انجام: و آن در شهر كنیمت ساكن باشد. در 7 مجلد عكسی تجلید شده است: 1- (ص 1-180)، 2- (ص 181-360)، 3- (ص 361-535)، 4- (ص 536-710)، 5- (ص 711-885)، 6- (ص 886-1062)، 7- (ص 1063-1227).
شمث‍ 141414 تا 141420
اصل نسخه:   كتابخانۀ ملی، ش 92 ف و فیلم آن دانشگاه، ش 1921 (ملی، 78/1؛ فیلم‏ها، 184/1).
12،   نستعلیق ریز خوش، تاریخ یاد نشدۀ سدۀ 10ق، آغاز: حمد و سپاس مبدعی را كه به یك اشارت كن ابداع موجودات و اختراع مصنوعات كرد، و علویات و سفلیات (18 صفحه پس از این). بسمله. پیش از ذكر واقعات و حالات بندگی حضرت سلطنت شعاری خلدالله تعالی ملكه... در پیشگفتار 18 صفحه ای آن. از خود نام برده و اینكه شاهرخ به من دستور داد كه این تاریخ را بنگارم. پس از این پیشگفتار می‏گوید پیش از پرداختن حالات بندگی خلدالله ملكه (شاهرخ) به صاحبقران امیر تیموری می‏پردازم. این نسخه در «استوری، 87» و اته، 76 ش 171 به نام «تاریخ شاهرخ» نامیده شده است در 2 مجلد، (ص 1-200 و 201-372)، 19 س، 5/29×21 سم‍‌ (عكس).     شمث‍ 71-130870
اصل نسخه:   اندیا افیس، ش 71 (اته 76/1).
109،   نسخ خوش، بی‌تاریخ، آغاز و انجام افتاده، با «زبدة التواریخ» چاپ حاج سیدجوادی مقابله شده همان بود، نسخه از «ذكر آمدن ایلچی شاهان بدخشان» دارد تا «ذكر واقعه ‏ای كه حضرت سلطنت شعاری خلدالله سلطانه افتاد در سال هشتصد و سی». آغاز: ... كامله آدم(ع) را بیافرید و بعضی فرزندان او را پیغمبر و رسول گردانید (32 سطر بعد: ذكر آمدن ایلچی...)، 233 گ، در 3 مجلد: 1- (گ 1 ب ـ 75)، 2- (گ 76-150)، 3- (گ 151-233). (عکس).     شمث‍ 81-141579
اصل نسخه:   ؟
(1)13،   نستعلیق ریز پخته، تاریخ یاد نشده، بایستی تازه‌تر از سدۀ 10ق نباشد. «زبدة التواریخ» است، آغاز را ندارد. برگ 348 ر آن برابر صفحۀ 458 چ حاج سید جوادی است: «ذكر ایلچیان چین و ماچین به خدمت…» جدایی‏هایی نیز با آن چاپ دارد، (گ 1 ر ـ 362 ر). جدولبندی 7 راه. (عکس).     شمث‍ 130872
اصل نسخه:   دانشگاه، ش 3923.
487،   نسخ خوش، ابن ملا محمد مهدی آقا بابا شهمیرزادی، 21 رمضان 1272ق، ربع 3 و 4 است، آغاز افتاده: گفت و گوی می‏شد و عهد یكدیگر را می‏شكستند... 42 برگ پس از این، الحمدلله خالق كل مخلوق و رازق كل مرزوق… اما بعد، از كتب اخبار و تواریخ چنان معلوم می‏شود كه ملوك آل سلجوق، 500 گ، 41 س. در 4 مجلد: 1- (گ 1-125)، 2- (گ 126-250)، 3- (گ 251-375)، 4- (گ 376-500).
شمث‍ 46-320745؛ 320717؛ 320712
اصل نسخه:   ملك، 4163 (ملك، 730/10).

خرید فایل اسکن