رسایل طغرای مشهدی

افزودن به علاقه‌مندی‌ها

از ملا طغرای مشهدی، كه به شیفته و طغرا تخلص كرده است. سراینده و نویسنده، كه به هند آمده به دستگاه مرادبخش (د 1068ﻫ/8-1657م) راه یافته، در كشمیر جای گزیده و همانجا درگذشته است. در بارۀ مرگش (اته، 868/1 و ریو، 842/2 تاریخ پس از 1078ﻫ/1668م) که تاریخ نگارش «مرآت العالم»  است را گفته‌اند. پدرم در (ذریعه، 649/9)، سال 1100ﻫ/9-1688م را به نقل از چند منبع آورده ‏اند.
ویژگی كار ادبی او در نثر رنگین اوست كه سال‏های بسیار سرمشق نویسندگی در شبه‌قارۀ هند بوده و برخی از كارهایش كتاب درسی شده، شرح‏‏ها بر نوشته‏ هایش نگاشته‏ اند.
چاپ شدۀ آن در نولكشور 1885م دارای هفده رساله و مجموعه رقعات اوست. نسخه‏ های خطی آن به گونۀ دیگری است. «كلیات طغرا» نسخۀ بانكیپور: 1333 دارای این بخش‏هاست: 1. ساقینامه، مثنوی، 2. دیوان (غزل، قصیده، فرد، مثنوی‏های كوتاه، ترجیع و تركیب‏بند، مخمس)، 3. رسایل نثری شامل: 1. فردوسیه، 2. تاج المدایح، 3. الهامیه، 4. مرآت الفتوح، 5. مرتفعات، 6. تجلیات، 7. مشابهات ربیعی (بدیعی)، 8. كنزالمعانی، 9. تعداد النوادر، 10. مجمع‌الغرایب، 11. تحقیقات، 12. آهنگ بلبل، 13. نمونۀ انشاء، 14. دردناك؛ گریۀ قلم، 15. معراج الفصاحت، 16. انوارالمشارق، 17. پریخانه، 18. وجدیه، 19. كلمة الحق، 20. آشوب‌نامه، 21. ثمرۀ طبی، 22. جلوسیه، 23. چشمۀ فیض، 24. عنبرنامه؛ عبرت‌نامه، 25. تذكرة الاحبا؛ تذكرة الاخیار؛ تذكرۀ الاتقیا، 26. رقعات، 27. خمسۀ ناقصه، 28. مرآت العیوب، 29. ضیافت معنوی.
نسخۀ در دست (ش 258)، دارای: 
1. فردوسیه.
آغاز:   بسمله. ای در طلب تو خانه بر دوش سحاب. (گ 1-12).
2. تاج المدایح.
آغاز:   بسمله. چون این نسخه زیب لوایح شد. (گ 12-20).
3. الهامیه.
آغاز:   بسمله. الهامیۀ طغرا سماوی كلامی است از پردۀ. (گ 20-28).
4. استعارات؛ مشابهات.
آغاز:   موسم آن شد كه مینا راك هندی سركند.(گ 28-31).
5. تجلیات.
آغاز:   بسمله. طغرا آثار تجلیات معنویش هوش. (گ 31-37).
6. جوش بلبل؛ دیباچۀ معیارالادراك.
آغاز:   ز طغرا چو این حرف شد صورت یاب. (گ 37-39).
7. مرتفعات.
آغاز:   از مرتعفات طغرا سپهر فصاحت كوكبه. (گ 39-42).
8. كنزالمعانی.
آغاز:   بسمله. کنزالمعانی طغرا گنج زری است. (گ 42-45).
9. مجمع الغرایب.
آغاز:   بسمله. زین نسخه كه پادشاه کلکنده شنید. (گ 45-48).
10. تعداد النوادر.
آغاز:   تعداد النوادر طغرا كه عبارت است از مقالات رنگین. (گ 48-59).
11. تحقیقات.
آغاز:   بسمله. تحقیقات طغرا چون به آسمان تازگی. (گ 59-61).
12. وجدیه.
آغاز:   رباعی. این نامه كه آواز در انشا دارد. (گ 61-75).
13. ثمرۀ طبی.
آغاز:   بسمله. ثمرۀ طبی طغرا كه این تازه میوۀ كاغذی. (گ 75-88).
14. جلوسیه.
آغاز:  [جلوسیه]طغرا عبارت است از این رقم كه چون. (گ 88-100).
15. انوار المشارق.
آغاز:   بسمله. انوارالمشارق طغرا كه به آسمان فصاحت. (گ 100-110).
16. نامۀ طغرا؛ آشوب نامه.
آغاز:   بسمله. نظم و نثر چو پرشور بود این انشا. (گ 110-133).
17. خطبۀ بیاض؛ دیباچۀ بیاض.
آغاز:   خطبۀ بیاض پرنگین... سبحان‌الله هر چند دیده قلم. (گ 133-135).
258،   نستعلیق پخته، سدۀ 12ق. 
اصل نسخه:   كتابخانۀ شخصی میردادخان افغان كه در پاكستان به خرید و فروش كتاب می‏پرازد. (عکس).    شمث‍ 317471
200،   نستعلیق تحریری، سدۀ 12ق، دارای 22 رساله: 1. فردوسیه (گ 2-11)، 2. منشآت (گ 11-49)، 3. تاج المدایح (ص 50-68)، 4. تجلیات (ص 69-82)، 5. جوش بلبل (ص83-89)، 6. مجمع الغرایب(ص89-94)، 7. تعداد النوادر (ص 94-97)، 8. تذكرۀ الاتقیا (97-101)، 9. تحقیقات (ص 102-107)، 10. مشابهات (ص 107-112)، 11. مرتفعات (ص 112-118)، 12. كنزالمعانی (ص 118-124)، 13. آشوب نامه (127-144)، 14. مرآت الفتوح (ص 144-158)، 15. وجدیه (ص 158-182)، 16. ثمرۀ طبی (ص 182-207)، 17. انوارالمشارق(ص206-216)، 18. تسویلات (ص 217-226)، 19. خمسۀ ناقصه (226-235)، 20. رقعات طغرا (235-273)، 21. جلوسیه (273-295)، 22. سیمین ورق (295-302)، 23. معراج فصاحت (304-311)، 24. چشمۀ فیض (ص 312-386)، 25. پریخانه (ص 387-403). (عکس).     شمث‍ 316477
 
اصل نسخه:   گنج‌بخش، ش 2086 (گنج، 1274/3). 
 

خرید فایل اسکن