خلاصة السیر

افزودن به علاقه‌مندی‌ها

از محمد معصوم بن میرزا خواجگی اصفهانی، میر اصطبل‌باشی. كه به روزگار شاه عباس یكم (996-1038ق) و شاه صفی (1038-1052ق) به مناصبی و در پایان به وزارت قره‌باغ رسیده است. در دیباچه‏ می‌نویسد در 1048ق به خدمت شاه (كه از او نام نمی‏برد و بایستی شاه صفی 1038-1052ق باشد) رسیدم و پس از آن به نگارش كتاب پرداختم و از آغاز آفرینش آغاز كردم، چون به عرض اشرف رسانیدند فرمودند چون به نوشتن حالات زمان ما رسی ‌رسم اجمال را منسوخ به تفصیل پرداز. 
ولی نسخۀ در دست تنها تاریخ صفویان است به‌ویژه شاه صفی به ترتیب سال‌شمار و سربندهای درخور «گفتار در...» است ونَه بر «مقصد» و «مطلب»، آنچنانكه در فهرست آستان قدس (80/7) آمده است. نخستین سربند: گفتار در سبب ارتقاء دولت بر مدارج رفعت و حصول مقاصد چند، كه ذكر آنها از منجمان است... گفتار در مقدمات فتح حله و محاصره نمودن رستم‌بیگ سپهسالار خلیل پادشاه.
آغاز:   ستایش و ثنایش رحیمی‌را سزاوار است كه سروش عنایتش نوای بشارت... و بعد، بر طبق عرض می‏نگارد، حقیر كم‌بضاعت مهموم محمد معصوم بن خواجگی اصفهانی، كه در زمان دولت روزافزون ابد مقرون به خدمت اشراف اصطبل مأمور.
انجام:   دل دوستانش پر از نور باد ـ وز و طعنۀ دشمنان دور باد. و السلام علی من اتبع الهدی. تمت الكتاب.
منابع دیگر:   فهرستواره،960/2 «خلاصةالسیر»، 877 «تاریخ شاه صفی»، از همو به نظم، 1382؛ نسخه‏ها، 4320/6 (5 نسخه)؛ ذریعه، 1070/9 «دیوان معصوم اصفهانی» كه در آنجا از «تاریخ شاه صفی» او به نظم یاد شده است؛ اعلام، 2332/3 معصوم اصفهانی؛ طبقات، 573/11 كه در اینجا از كار او به نام «احسن السیر» نام رفته كه می‌تواند همین كتاب باشد؛ استوری، 314/1 «تاریخ شاه صفی»؛ برگل، روسی، 886/2 «خلاصة السیر»؛ مشترك، 1531/11 برای منابع و نسخه‏ های دیگر.
428،   نستعلیق پخته، علیرضا، بیسر و سامان سكنۀ قم، چهارشنبه، صفر 1094ق. 165 گ، 20 س. در 2 مجلد: 1- (گ 1-90)، 2- (گ 91-165). (عکس).     شمث‍ 318032؛ 317929
اصل نسخه:   ملك، ش 3905 (ملك، 229/2). 

خرید فایل اسکن