تفسیر سورة الم؛ تفسیر سورة السجده

افزودن به علاقه‌مندی‌ها

از ملاصدرا شیرازی، صدرالدین محمد (د 1050ق/1640م) که نام خود را در میانه‌ها (سطر 84) آورده است. تفسیری ست فلسفی ـ عرفانی، به عربی و در میانه بیت‌هایی به فارسی. آنجا که دربارۀ نماز جمعه سخن می‌گوید، آمده است: 
چون ظهور دین پیغمبر شدی
دین توحید خدا ظاهر شدی...
جایی دیگر، در کنارۀ رویۀ 89 مجموعه به خامۀ نویسنده افزوده شده است: و قد نظمنا ابیاتاً فی شرح هذا الکلام فی مثنویتناً السماة به خلاصی نامه: 
هست ارکار کان جهان، جان چهارشنبه 
عقل و نفس و روح و طبع بی‌قرار
(پس از 29 بیت می‌نویسد: بخطه طاب ثراه). 
ما مثنوی «خلاصی‌نامه»ای را می‌شناسیم در 1317 بیت، که در دیباچۀ نثری آن از سوی ناشر چاپ شیراز آمده: در نسخۀ ما به نام سنایی غزنوی (464-525) است ولی در خود مثنوی اشاره‌هایی به «مثنوی معنوی» مولوی (604-672ق) دارد. به هر حال نزدیک به چهل بیت آغاز چاپی برابر است با ابیات «منتخب مثنوی» منسوب به ملاصدرا (نسخه‌ها 4/2799). بی‌جا نیست گفته شود نسخۀ در دست نیز به دنبال «تفسیر آیةالنور» (هف‍‌ ) ملاصدرا است. 
آغاز:   الحمدلله الذی نزل من السماء علمه قدرته کتاباً الهیاً یهدی الی النور... و بعد، اعلم ایها الطالب لدرک حقایق القرآن و الراغب الی سلوک درجات سماء الایمان بقدم العلم و العرفان و بمقتضی احکام (80 سطر بعد) و ان هذا العبد المسکین... محمد المشتهر بصدرالدین، یقول انی بعد ما تفحصت معظم... فهذه یا اخوانی نکات ربوبیة متعلقة به سورةالمسجد افاضها الله علی قلب هذا المسکین. 
انجام:   حدید حجازی شامی و هی مکیة ما خلاف ثلاث آیات فانها نزلت بالمدینة و هی افمن کان مومناً کمن کان فاسقا لایستون الی تمام الآیات. 
منابع دیگر:   نسخه‌ها، 4/2799 «خلاصی‌نامه» (2 نسخه)؛ ذریعه، 19/171 «مثنوی خلاصی‌نامه»؛ مشار، 2/1911 (1 چ)؛ مشار، مؤلفین، 5/259 «تفسیر الم سجده»؛ مجلس، 10/443؛ نشریه، 5/179 «خلاصی‌نامه»: از شیخ محمدعلی مؤذن خراسانی. 
(2)2210،   نسخ خوش، محمدعلی بن محمدباقر تنکابنی، 1250ق (ص 59-159) در مجموعه تفسیرهایی از همو.     شمث‍ 252435

خرید فایل اسکن