آقا محمدحسین تاجر شیرازی، زمین

آقا محمد‌حسین تاجر شیرازی، زمین \zamīn-e āqā mohammad-hoseyn-e tājer-e šīrāzī\، ملکی واقع در محلۀ دولت در تهران عهد ناصری.
 در «نقشۀ نجم‌الدوله» که وضعیت تهران را در سالهای پیش از 1309 ق/ 1892 م نشان می‌دهد، در محدودۀ شمال شرقی محلۀ دولت و مقابل ضلع شمال شرقی «پارک حضرت والا ظل‌السلطان»، زمین آقا محمدحسین تاجر شیرازی جانمایی گشته است. در قسمت شمالی این زمین، خیابانی باریک با جهت شرق به غرب که بنابر همین نقشه، محل امتداد سیم تلگراف است، تا دروازه‌شمیران در شرق کشیده شده است (نک‍ : اطلس ... ، 71).
موقعیت این زمین که در همان نقشه، با علامت زمین بایر و شنزار مشخص گشته، روشنگر این است که زمان خریداری این ملک در دورۀ ناصری، و در پی گسترش بافت شهری تهران بوده است. آنچه مجهول می‌ماند، مدت زمانی است که این ملک در تملک آقا محمدحسین تاجر شیرازی بوده است؛ چه، بنابر آمـار اخضرعلیشاه در 1320 ق، نام زمین و یا حتى خانه‌ای به نام آقا محمدحسین در آن محدوده ثبت نشده است و این گویای آن است که وی زمین را در سالهای پس از 1309 ق فروخته، و خریدار بعدی در آن ملکی مسکونی ساخته است.
محدوده‌ای که این زمین در آن واقع بوده را بر پایۀ نقشۀ کنونی شهر تهران (1398 ش) این‌گونه می‌توان جانمایی کرد: خیابانی تحت عنوان قائدی (هدایت سابق) با جهت غرب به شرق، خیابان سعدی شمالی را به خیابان بهارستان وصل می‌کند؛ در ضلع جنوب شرقی این خیابان و در فاصلۀ تقاطع صفی‌علیشاه تا کوچۀ والا به سمت جنوب تا خیابان خیبر معظم، محدودۀ تقریبی این زمین را می‌توان تخمین زد (نک‍ : نقشه ... ).

مآخذ

اطلس تهران قدیم؛ نقشۀ تهران.

امیرحسین مرادخانی