اضداد

اضداد \azdād\، جمع ضد، واژه‎هایی که در زبان عربی بر دو معنای متضاد دلالت می‎کنند. لغت‌‎شناسان اضداد را نوعی اشتراک لفظی می‌‎دانند، با این تفاوت که در اشتراک لفظی، یک واژه در معانی مختلف به کار می‌‎رود بدون آنکه تضادی میان آن معانی وجود داشته باشد؛ اما در اضداد دو معنی با یکدیگر کاملاً متضادند (سیوطی، 1 / 387)، مانند واژۀ «مَفازه» که به دو معنای «جای رَستن» و «جای هلاک» است.
پدیدۀ واژه‎های اضداد که به‌عقیدۀ زبان‎شناسان عرب منحصر به زبان عربی است، از همان آغاز موضوعی بحث‌‎انگیز در میان لغویان شد. گروهی که بیشتر، در جست‌وجوی «نوادر» زبان عربی بودند، وجود آن را پذیرفتند و سعی کردند با یافتن واژه‎های بیشتر، دامنۀ آن را وسعت بخشند. برخی شمار اضداد را تـا 105 واژه ذکر کرده‌‎اند و برخی نیز تعداد آن را به 400 رسانده‌‎اند.

مآخذ

سیوطی، المزهر، به‌کوشش محمد جاد المولى و دیگران، بیروت، 1406 ق / 1986 م.

عنایت‌‎الله فاتحی‌‎نژاد (دبا)