افیلان

ا‘فیلان \o-feylān\ ، شُن (نام اصلی او: جان فرنسیس ویلَن، 1900-1991 م / 1278-1370 ش)، داستان و مقاله و زندگی‌نامه‌نویس ایرلندی. شهرت او از داستانهای کوتاهش دربارۀ طبقات پایین و میانۀ ایرلند، انحطاط مبارزۀ ملی‌گرایانه، و کمبودها و نقاط ضعف مذهب کاتولیک ایرلندی است. درعین‌حال، آثارش بازتابی از جنبش بیداری دگرباره نسبت به فرهنگ ایرلندی است که نوزایی ادبی ایرلند در آغاز سدۀ 20 م برانگیخته بود.
ا‘فیلان در قیام ایرلند (1918-1921 م) شرکت داشت و این تجربه در مضمون داستانهای او تأثیر گذاشت. او در دانشگاه ملی ایرلند در دوبلین و دانشگاه هاروارد در آمریکا تحصیل کرد. از 1926 تا 1933 م به تدریس ادبیـات گیـلی، انگلیسی ـ ایرلندی، و انگلیسی در دانشگاهها و مدارس عالی انگلستان و آمریکا پرداخت. پس‌ از بازگشت به ایرلند و مدت کوتاهی تدریس، نخستین مجموعۀ داستانی موفق خود را به نام «دیوانگی شبانۀ نیمۀ تابستان و داستانهای دیگر» (1932 م) نوشت و سپس دربارۀ قیام عید پاک در ایرلند (1916 م) و پایه‌گذاری دولت آزاد ایرلند (1921 م)، داستانی با نام «آشیانۀ مردم ساده» (1933 م) منتشر کرد و انتشار این آثار به او اجازه داد وقت خود را یکسره صرف نوشتن کند. ا‘فیلان فقط 4 داستان بلند نوشت که ازجملۀ آنها «تنها پرنده» (1936 م) و «بازگشت به ایرلند» (1940 م) را می‌توان نام برد. این داستانها یک شخصیت اصلی مشترک را تصویر می‌کنند که می‌کوشد برضد طبقۀ متوسط فرودست بشورد و از میان آنان سر بر کشد. بعدها داستانهای کوتاه، مقاله‌ها، زندگی‌نامه‌ها و سفرنامه‌هایی نوشت که از زندگی ایرلندی معاصر تصویری عاری از ستایش، اما احساساتی و واقعی، به دست می‌داد. انتقادهایش از اِعمال سانسورِ الهام‌گرفته از کلیسا، تنگ‌نظری کشیشان ایرلندی و سنتهای خانوادگی محدودکننده، به بحثهای فراوانی دامن زد. آثار مشهور ا‘فیلان عبارت‌اند از: «زندگی دنیل اُ‘کانل» (1938 م)؛ و «زنده‌باد خودم» (1964 م)، که شرح احوال خود او ست. دیدگاههای تاریخی مردم ایرلند، در کتابهای «ایرلندیها، بررسی شخصیت» (1949 م)، كه در 1969 م با تجدید نظر منتشر شد، و «سفری به ایرلند» (1940 م) آمده است. «داستانهای برگزیده» در 1978 م، داستان «باز هم؟» در 1979 م، «مجموعۀ داستانهای شن ا‘فیلان» در 1980 م منتشر شد. همچنین 90 داستان کوتاه او، با تصویرهای بی‌رحمانه‌ای از زندگی در ایرلند جدید، که بین سالهای 1932 و 1976 م نوشته شده بود، در «مجموعۀ داستانها» (1983 م) انتشار یافت. 
ا‘فیلان از 1957 تا 1959 م، در مقام مدیر شوراهای هنرهای ایرلند کار کرد. او بنیادگذار نشریۀ ادبی تأثیرگذار «ناقوس» در دوبلین، و از 1940 تا 1946 م سردبیر آن بود. ظاهراً تنها یکی از داستانهای کوتاه وی با نام «ماهی قزل‌آلا ... » به فارسی ترجمه شده است (1355 ش).

مآخذ

Americana, 2006; Britannica, 2010; Columbia, 6th edition; Encarta, 2008.
بخش ادبیات جهان