آفریقای جنوبی، حزب ملی

آفریقای جنوبی، حزب ملی \hezb-e mellī-ye āfrīqā-ye jonūbī\، حزب سیاسی محافظه‌کار و نژادگرای حاکم بر آفریقای جنوبی (1948-1994 م / 1327-1373 ش). 
این حزب در 1914 م از جدایی و ادغام گروههای سیاسی شکل گرفت، اما تا 1948 م نتوانست قدرت را به دست بگیرد. جی. بی. ام. هرتسک، بنیان‌گذار اصلی این حزب، سیاست‌مداری نژادگرا، طرف‌دار سیاستهای جداسازی نژادی (آپارتاید)، مدافع تشکل و اتحاد آفریکانرها، و مخالف انگلیسی‌مآب‌کردن آفریقای جنوبی و کمونیسم بود. هرتسک با سازمان‌دهی ائتلافهای کارگری و ملی‌گرایان به‌تدریج توانست در معادلات توازن قدرتهای سیاسی جایی برای حزب نوبنیادش باز کند. از 1933 تا 1939 م با اسموتس دولت ائتلافی تشکیل داد. با بروز جنگ جهانی دوم در 1939 م، نژادگرایان طرف‌دار سیاستهای نژادی نازیها در آلمان، در آفریقای جنوبی قدرت گرفتند. هرتسک با همکاری آنان حزب آفریکانر را در 1941 م تشکیل داد، اما ائتلافها و انشعابهای سیاسی باز ادامه یافت. 
حزب ملی آفریقای جنوبی، پس ‌از جنگ جهانی دوم، سرانجام در 1948 م توانست قدرت را به دست بگیرد و سیاستهای خود را، به‌ویژه سیاست جداسازی نژادی و حاکمیت سیاسی، اقتصادی و اجتماعی اقلیت اروپایی سفیدپوست بر اکثریت رنگین‌پوست (بانتوهای سیاه‌پوست، هندیها، آسیاییها) و گروههای سیاسی و دگراندیش، برقرار سازد؛ اما این سیاست از اواخر دهۀ 1960 م به‌سبب تغییراتی در اوضاع و احوال سیاسی و نیز به قصد جلب آراء رأی‌دهندگان انگلیسی‌زبان، تا اندازه‌ای تعدیل شد. در دهۀ 1980 م در حزب ملی شکاف افتاد، زیرا اختلاف میان جناحهای تندرو و لیبرال بر سر اصلاحاتی در شیوۀ آپارتاید شدت گرفت. در 1982 م، 16 عضو مجلس نمایندگان آفریقای جنوبی از حزب ملی اخراج شدند. چالشهای درونی حزب سرانجام به اصلاحات محدودی به سود رنگین‌پوستان (دورگه‌ها) و آسیاییها، نه سیاهان آفریقایی، انجامید. از 1989 م، در دورۀ رهبری کلِرک بر حزب ملی، گامهایی در جهت دور‌شدن از سیاستهای آپارتاید برداشته شد و از تصویب قوانینی که به اکثریت سیاهان حقوق سیاسی اعطا شود، حمایت به عمل آمد. شماری از تشکیلات سیاسی ضد آپارتاید سیاهان هم قانونی اعلام شد. این حرکت تداوم یافت و برپایۀ نتیجۀ آراء در همه‌پرسی 1992 م، قانون اساسی جدیدی شکل گرفت که حقوق اساسی سیاهان و اقلیتها در آن به رسمیت شناخته می‌شد. در 1994 م حزب ملی آفریقای جنوبی نتوانست در نخستین انتخابات چند‌نژادی، آراء کافی را به دست آورد و به ناگزیر قدرت را به کنگرۀ ملی آفریقایی واگذار کرد، رویدادی که مسیر تاریخ آفریقای جنوبی را تغییر داد. 
حزب ملی آفریقای جنوبی پس ‌از این شکست، گامهای دیگری در راه اصلاح مشی سیاسی خود برداشت. در 1998 م نام خود را به حزب ملی جدید تغییر داد. یک سال بعد توانست فقط 28 کرسی در مجلس نمایندگان به دست آورد. سپس با حزبهای مردم‌سالار ائتلاف کرد و با کنگرۀ ملی آفریقایی، دشمن دیرین و تاریخی‌اش، به توافقی دست یافت و با آن پیمانی امضا کرد. شورای فدرال حزب ملی جدید پس از سالها افول محبوبیت حزب، در 2005 م به انحلال حزب رأی داد. 

مآخذ

Americana, 2006; Britannica, 2010; Encarta, 2009.
بخش مفاهیم جدید و عناوین ویژه