اغما

اغما \eqmā\، یا کُما، در پزشکی، فقدان کامل هوشیاری که در آن، شخص به محرکهای خارجی پاسخ نمی‌دهد و فعالیت عصبی خودکار وجود ندارد و در اثر آسیب‌ گذرا یا همیشگی مغز پدید می‌آید و تنها ممکن است حرکاتی خودکار در پاسخ به درد، به‌صورتی خاص دیده شوند. در عمیق‌ترین حالت اغما، تنفسِ خودبه‌خودی متوقف می‌شود و باید از دستگاه تنفس‌دهندۀ مصنوعی استفاده کرد. معمولاً بیمار پیش‌ از کما، از مراحل خواب‌آلودگی و گیجی می‌گذرد. اغما ممکن است چند روز، یا در موارد نادر، سالها ادامه یابد کـه این حالت به‌طور معمول، پس ‌از گذشت یک ماه، به‌سوی زندگی نباتی پیشرفت می‌کند. اغماهایی که در آنها فعالیتهای الکتریکی مغز دیگر قابل شناسایی نیستند، «نشانگان مرگ مغزی» نامیده می‌شوند.
اغما در نتیجۀ کاهش فعالیتهای سوخت‌وسازی (مِتابولیک) در مغز رخ می‌دهد. این کاهش ممکن است در اثر خون‌ریزی مغزی، ضربۀ مغزی، نرسیدن خون به بافت مغز ناشی از وجود لخته در سرخ‌رگ یا سیاه‌رگ، یا پارگی رگها و افت فشار خون، شوک، التهاب مغز در نتیجۀ مِنَنژیت (التهاب پرده‌های مغز) یا آنسِفالیت (التهاب بافت مغز)، بالارفتن بیش ‌از اندازۀ مقدار دارو در بدن، کمبود اکسیژن (برای نمونه، در ایست قلبی)، یا سوخت‌وساز غیرطبیعی بدن روی دهد. چند نمونه از میان بیماریهایی که می‌توانند موجب سوخت‌وساز غیرطبیعی در بدن شوند، عبارت‌اند از: کاهش میزان قند خون؛ اَسیدوزِ سِتُنیِ دیابِتی، که در آن، خون بیش‌ از اندازه اسیدی می‌شود؛ بالابودن سطح آمونیاک در خون، که اغلب در پی آسیبهای کبدیِ حاصل از مصرف الکل رخ می‌دهد؛ و یا اورِمی، که در آن، کلیه‌های آسیب‌دیده نمی‌توانند مواد زائدِ سمیِ حاصل از سوخت‌وساز را دفع کنند.
بیشتر افرادی که دچار اغما می‌شوند بهبود می‌یابند، ولی برخی از آنان دچار وضعیتی ناشناخته می‌شوند که در این وضعیت، بدن نمی‌تواند به‌طور خودبه‌خود به تنفس ادامه دهد.

مآخذ

Americana, 2006; Encarta, 2009.
بخش علوم پزشکی