اشتری یزدی

اشتری یزدی \aštarī-ye yazdī\، عبدالمحمد، فرزند محمدعلی مستوفی، ملقب و متخلص به «اشتری»، شاعر سدۀ 13 ق / 19 م که نام او را عبدالحمید نیز ثبت کرده‌اند (خاضع، 12؛ فتوحی، 178). 
او در یزد زاده شد، اما سال تولد و وفاتش معلوم نیست. تنها می‌دانیم که تا نیمه‌های دولت فتحعلی‌شاه قاجار (سل‍‍ 1212- 1250 ق / 1797-1834 م)، یعنی حدود 1230 ق / 1815 م زنده بوده است (دیوان‌بیگی، 1 / 134). پدرش که طبعی موزون داشته (وامق، 306)، همراه جدش، میرزا غفور و نیز نیاکان و جمعی دیگر از خاندان او همواره وزیر و متصدی دیوان استیفا در یزد (دیوان‌بیگی، وامق، همانجاها)، و از بزرگان و اعیان این ولایت بوده‌اند (همانجا). یک تن از این خاندان، به نام میرزا علی‌نقی‌خان اشتری، از بازرگانان نامی و مباشر گمرک یزد بوده که با امین‌الضرب نیز مراودات و مبـادلات اقتصادی و بازرگانی داشتـه است (نک‍ : یزد ... ، 23، 30، جم‍ ؛ کاظمینی، 1 / 138- 139). هنوز هم این خاندان با همین لقب در یزد زندگی می‌کنند و خود را از اولاد مالک اشتر نخعی، از یاران و فرمانداران زمان حکومت حضرت علی(ع)، می‌دانند (وامق، دیوان‌بیگی، همانجاها). 
در تذکره‌ها ابیاتی از غزلیات اشتـری یزدی آمـده است (نک‍ : وامق، 306-307؛ دیوان‌بیگی، 1 / 135؛ مدرسی، 577- 578). 

مآخذ

 خاضع، اردشیـر، تذکـرۀ سخنـوران یزد، حیدرآبـاد دکن، 1341 ش؛ دیوان‌بیگی، احمد، حدیقة الشعراء، به‌کوشش عبدالحسین نوایی، تهران، 1364 ش؛ مدرسی، محمدعلی، تذکرۀ شبستان، به‌کوشش اکبر قلم‌سیاه، یزد، 1379 ش؛ فتوحی یزدی، عباس، تذکرۀ شعرای یزد، یزد، 1382 ش؛ کاظمینی، محمد، دانشنامۀ مشاهیر یزد، یزد، 1382 ش؛ وامق، محمدعلی، تذکرۀ میکده، به‌کوشش حسین مسرت، یزد، 1381 ش؛ یزد در اسناد امین‌الضرب، به‌کوشش اصغر مهدوی و ایرج افشار، تهران، 1380 ش.

بخش ادبیات ایران