اشتامیتس

اشتامیتس \eštāmīts\، یوهان وِنتسِل آنتون (1717- 1757 م / 1129-1170 ق)، آهنگ‌ساز آلمانی و بنیادگذار «مکتب سمفونیستهای مانهایم» که بر موتسارت تأثیری بسزا داشت. اشتامیتس در دویچ‌بروت (امروزه هاولیچکوو بروت در جمهوری چک) زاده شد. موسیقی را نخست نزد پدرش آموخت و در 1742 م، در مقام نوازندۀ ویلن، در فرانکفورت ظاهر شد. به نظر می‌رسد که او از بعد از تاج‌گذاری چارلز هفتم در پراگ، نوازندۀ خصوصی دربار کارل تئودور بوده است. اشتامیتس در 1745 م رهبر ارکستر دربار مانهایم شد و این ارکستر را به درجه‌ای از دقت و وسعت طیف بیانی ارتقا داد که در آن روزگار بی‌نظیر بود. جلوه‌های ارکستریِ افزایش و کاهش تدریجی صدا (کرِشِندو و دیمینوئِندو) گرچه ابداع خود او نبود، از ویژگیهای سبک او شد و آهنگ‌سازهای بعدی از او تقلید کردند. دیگر ویژگی سبک او استفاده از تعلیق صدا (سوسپانسیون)، به‌ویژه در حالت فرود، است. در سراسر اروپا، این ویژگیها به موسیقی سبک روکوکو وارد شدند. استفادۀ او از منوئت و تریو به‌عنوان موومان سوم از سمفونی 4 موومانی به جای سمفونیهای 3 موومانی که قبلاً رایج بود، نیز مورد اقتباس آهنگ‌سازان کلاسیک قرار گرفت. اشتامیتس با گنجاندن مایه‌های متضاد در یک موومان، به تکامل قالب سونات کلاسیک کمک کرد. او یک سال را از 1754 تا 1755 م در پاریس سپری کرد و در آنجا، دو کنسرت از معروف‌ترین کنسرتهای سدۀ 18 م پاریس را به نامهای «کنسرت مذهبی» و «کنسرت ایتالیایی» به اجرا درآورد. 
در بیان تأثیرگذاری اشتامیتس مشکل بتوان غلو کرد. اگرچه آهنگ‌سازان هم‌عصر او در برلین، وین و ایتالیا نیز برخی از چنین ویژگیهایی را ابداع کردند، این نخستین نسل اعضای مکتب مانهایم (اشتامیتس و همکارانش: ریشتِر، فیلتس، هُلتسباوئِر و بِک) بودند که در پدیدآمدن شیوۀ آهنگ‌سازی ارکستری در نیمۀ سدۀ 18 م بیشترین تأثیر را داشتند. 

مآخذ

Americana, 2006; Britannica, 2010; Encarta, 2008.

بخش موسیقی