اشتراوس، خاندان

اشتراوس، خاندان \xāndān-e eštrāws\، خانواده‌ای از رهبران ارکستر و آهنگ‌سازان اتریشی در سدۀ 19 م که معروف‌ترین عضو آن یوهان اشتراوس کهتر، معروف به «سلطان والس» است. 

یوهان اشتراوس مهتر

(1804- 1849 م / 1219- 1265 ق)، در آغاز نوازندۀ ویولن و ویولا بود. در 1824 م دستیار یوزف لانر، آهنگ‌ساز اتریشی شد که ارکستری داشت و خودْ آن را رهبری می‌کرد. اشتراوس در 1825 م خود ارکستری را سازمان داد و در شهرهای مختلف اتریش و دیگر شهرهای اروپا، ازجمله برلین، پاریس و لندن کنسرتهایی اجرا کرد. او مدتی نیز در مهمانیهای رقص دربار وین، رهبر ارکستر بود. اشتراوس 152 والس و نیز شمار زیادی موسیقی رقصهای پولکا، گالوپ و کوادریل تصنیف کرد، اما معروف‌ترین ساختۀ او «مارش رادتسکی» است. 

یوهان اشتراوس کهتر

(1825- 1899 م / 1241-1317 ق)، برخلاف میل پدرش که نمی‌خواست پسرانش نوازندگی و آهنگ‌سازی را پیشۀ خود کنند، از هفت‌سالگی شروع به آهنگ‌سازی کرد. در 19سالگی ارکستری تشکیل داد و خود رهبر آن شد و دیری نپایید که با ارکستر پدرش به رقابت برخاست. پس‌از مرگ اشتراوس مهتر در 1849 م، دو ارکستر را تلفیق کرد و در شهرهای مختلف اتریش و سایر کشورهای اروپا، ازجمله روسیه، با موفقیت کنسرتهایی اجرا کرد. در 1862 م ارکستر را به برادرانش سپرد، هرچند گهگاه خود آن را رهبری می‌کرد. او از 1863 تا 1870 م رهبر ارکستر مخصوص مهمانیهای رقص دربار بود.
اشتراوس موسیقی رقص را اعتلا بخشید و به والس وینی غنای ملودیک و ریتمیک تازه‌ای داد. او بیش از 400 موسیقی والس ساخت که معروف‌ترین آنها «دانوب آبی» (1867 م) و «داستانهایی از جنگل وین» (1868 م) است. همچنین شماری اپرت تصنیف کرد که «کارناوال در رم» (1873 م)، «خفاش» (1874 م)، «بارون کولی» (1885 م) و «شبی در ونیز» (1883 م) از آن جمله‌اند. اشتراوس به مناسبت سفر ناصرالدین شاه به وین، قطعه‌ای به نام «مارش ایرانی» ساخت که از کارهای معروف او به شمار می‌رود. 

یوزف اشتراوس

(1827-1870 م / 1242-1287 ق)، پیش‌ از آنکه در 1853 م رهبری ارکستر را پیشه کند، حرفه‌اش معماری بود. او به اندازۀ برادرش، یوهان، بااستعداد و پرکار نبود، بااین‌حال، چندین قطعه موسیقی تصنیف کرد که در بین آنها چند موسیقی پولکا و والس، ازجمله «موسیقی کرات آسمانی» و «پرستوهای دهکدۀ اتریشی» درخور توجه‌اند. 

ادوارد اشتراوس

(1835-1916 م / 1251-1334 ق)، برادر دیگر یوهان که در 1859 م به رهبری ارکستر پرداخت. وی که آهنگ‌ساز و رهبر موفقی بود، اولین اثرش را در 1859 م روی صحنه برد. در 1870 م رهبر ارکستر رقص دربار وین شد و بعد از یوهان، رهبری ارکستر خانوادگی را تا انحلال آن در 1902 م بر عهده داشت. امروزه تنها شمار معدودی از آثار او اجرا می‌شود.

مآخذ

دایرةالمعارف فارسی (ذیل «شتراوس، یوهان»)؛ نیز:

Americana, 2006; Britannica, 2010; Columbia, 6th edition; Encarta, 2008. 

بخش موسیقی