اسمیث، بسی

اسمیث \(esmīs(t\، بِسی (الیزابت) (1894 یا 1898-1937 م / 1273 یا 1277-1316 ش)، معروف به «ملکۀ موسیقی بلوز»، خوانندۀ آمریکایی.  

بسی اسمیث در شهر چاتانوگایِ ایالت تِنِسی، در خانوادۀ سیاه‌پوست بسیار تنگ‌دستی زاده شد. از دوران کودکی‌اش آگاهی چندانی در دست نیست. احتمال دارد که او برای نخستین بار در هشت یا نه‌سالگی در تئاتری در شهر خودش به روی صحنه رفته باشد. وی را در آغاز جوانی، گِرترود رِینی کشف کرد که به ما معروف، و خود از خوانندگان بزرگ دورۀ آغازینِ موسیقی بلوز بود. او درسهای مقدماتی را از این خوانندۀ باتجربه آموخت. بسی اسمیث با صدای رسا و پرشور و شخصیت ظریف و موشکاف خود، این گونه از موسیقی را، که نوپا نیز بود، به اوج تکامل رساند. وی با شیوۀ استادانه‌ای که در خویش پرورش داد، شاید بزرگ‌ترین خوانندۀ بلوز در همۀ دورانها باشد. 
در آغاز، اسمیث برای چندین سال در شهرهای جنوبی آمریکا، مانند بِرمینگهَم در ایالت آلاباما، مِمفیس در ایالت تنسی، و آتلانتا و ساوانا در ایالت جُرجیا، سرگردان بود و در نمایشهایی که در چادر اجرا می‌شد، یا در بارها و تئاترهای گوناگون شهرهای کوچک آواز می‌خواند. او از 1920 م در فیلادلفیا مستقر شد. در آنجا یکی از مسئولان شرکت انتشارات موسیقی کلمبیا صدایش را شنید و با او قرارداد بست. در 1923 م نخستین مجموعۀ (آلبوم) موسیقی با صدای بسی اسمیث ضبط و منتشر شد. آهنگ «بلوزِ دل‌شکسته» در این مجموعه موفقیت چشمگیری برای او به ارمغان آورد و سبب شد که از این مجموعه دو میلیون نسخه به فروش برسد. روی هم رفته، 160 مجموعه آهنگ از بسی اسمیث ضبط و منتشر شده است که در بسیاری از آنها نوازندگان و موسیقی‌دانان بزرگی چون لویی آرمسترانگ (ه‍ م)، فلِچِر هِندِرسِن و بِنی گودمَن با او همکاری داشته‌اند. از کارهای به‌یادماندنی اسمیث می‌توان «بلوزی که قلب حسودی دارد» و «بلوز برای زندان» را نام برد. 
موضوعهایی که اسمیث در آهنگهایش به کار می‌گرفت، همان بود که در موسیقی بلوز سنّتی وجود داشت: فقر، ستم‌دیدگی، عشق ــ عشقی که یا یک‌طرفه است یا مورد خیانت واقع شده است ــ و پذیرش صبورانۀ شکست و ناکامی در جهانی بی‌رحم و بی‌تفاوت؛ اما مهارت او در عرضۀ این نوع موسیقی قابلیتهای آن را گسترش داد. شاید ناگوارترین رویداد در زندگی حرفه‌ای بسی اسمیث، تغییر سلیقۀ عمومی بود که دیگر موسیقی واقع‌گرای او در شرح حالتهای درونی انسان را نمی‌پسندید و به اصول اخلاقی و پیراستگیِ سخن گرایش داشت. روی‌آوردن مردم به رادیو و فیلمهای موزیکال هالیوود در دهۀ 1930 م هم به روی‌گردانی آنها از موسیقی بلوز دامن زد. از این زمان موفقیت اسمیث رو به کاهش نهاد و او در این شرایط سرخوردگی و ناامیدی، به زیاده‌روی در نوشیدن الکل روی آورد. با آنکه هیچ گواهی بر کاهش تواناییهای خوانندگی او در این دوره در دست نیست، شرکتهای ضبط و انتشار موسیقی دیگر چندان تمایلی به بستن قرارداد تازه با او نشان نمی‌دادند. او در یک سانحۀ رانندگی در شهر کلارکس‌دِیل در ایالت میسی‌سیپی جان خود را از دست داد. برخی بر این باورند که اگر بسی اسمیث سفیدپوست بود، زودتر به او رسیدگی می‌شد و شاید از این حادثه جان سالم به در می‌برد. ادوارد آلبی، نویسندۀ آمریکایی، این حادثه را موضوع نمایشنامه‌ای کرده است با عنوان مرگ بسی اسمیت (1960 م؛ ترجمۀ فارسی: 1379 ش). 
اسمیث هنرمندی جسور بود و اعتمادبه‌نفس کم‌مانندی داشت. غالباً به میکروفون به دیدۀ حقارت می‌نگریست و از به‌ کار بردن آن سر باز می‌زد. هنر او دردها، ناکامیها، درماندگیها و امیدهای همۀ نسلهای سیاهان آمریکا را به تصویر می‌کشید. 

مآخذ

سازمان اسناد وکتابخانۀ ملی ایران (مل‍ )؛ نیز:

Americana, 2006; Britannica, 2010; Columbia, 6th edition; Encarta, 2008; NLAI , www. nlai. ir.

بخش موسیقی