نیاوران، گسل

نیاوران، گسل \ gosal-e niyāvarān \ ، از گسلهای منطقۀ شمیران.
این گسل به طول 13 کمـ در محدودۀ منطقۀ 1 شهرداری تهـران، و در امتـداد شرق شمال شرقـی ـ غرب جنوب غربی، در فاصلۀ یک‌کیلومتری جنوب راندگی شمال نیاوران و به موازات آن از سعادت‎آباد و فرحزاد تا نیاوران و شمال اقدسیه واقع است. در بخش شرقی گسل نیاوران در شمال اقدسیه، بر روی نگاره‎های هوایی، 
جابه‌جایی چپ‌بر پیرامون 600 متر دیده می‎شود. این گسل همچنین در بخش شرقی به دو شاخه تقسیم می‎شود، و شاخۀ جنوبی آن نیز به طرف باغ بهایی واقع در مینی‎سیتی، امتداد می‎یابد. 
گسل نیاوران در قسمت غربی در آبرفتهای جوان مخروط‌افکنۀ رودخانۀ فرحزاد ناپدید می‎شود. افزون بر این، در غرب این رودخانه و در جنوب روستای مرادآباد، راندگی کوچکی وجود دارد که احتمالاً ادامۀ غربی گسل نیاوران است، و چنانچه فاصلۀ میان روستای مرادآباد (در غرب) تا باغ بهایی (در شرق) نیز به درازای گسل نیاوران افزوده شود، درازای این گسل به 18 کمـ افزایش می‎یابد. 
سازوکار این گسل، راندگی است و از رانده‌شدن قسمت شمالی (بلندیهای مناطق سعادت‎آباد، شمیران و دزاشیب) بر روی فرونشست اوین ـ تجریش ـ نیاوران، تشکیل شده است. راندگی نیاوران و زون خـردشدۀ آن، در تـرانشـه‎ای شمالـی ـ جنوبی، به درازای 70 متر در خیابان آجودانیه، به خوبی قابل مشاهده است. در گستره‎ای به پهنای 70 متر، یک زون به‌شدت ورقه‌شدۀ فشاری با جهت راندگی شمال به جنوب، گسترش دارد. بررسی شیب‌برگهای این برشها از جنوب به شمال، نشان‎دهندۀ کم‌شدن آن به سمت لبۀ گسل (جنوب) است.

مآخذ

 بربریـان، مـانوئل و دیگران، پـژوهش و بررسی ژرف ـ نـو زمین‌‌ساخت، لرزه زمین‌‌ساخت و خطر زمین‎‌لرزه ـ گسلش در گستـرۀ تهران و پیرامون، تهران، 1371 ش، گزارش شم‍ 56؛ گزارش نقشه‎های هم‌شتاب گسترۀ تهران و پیرامون آن، تهران، 1375 ش.

میترا آقامحمدحسنی