نمایشگاههای بین المللی جمهوری اسلامی ایران، شرکت سهامی

نمایشگاههای بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران، شرکت سهامی \ šerkat-e sahāmī-ye namāyešgāhhā-ye beyn-o(a)l-melalī-ye jomhūrī-ye eslāmī-ye īrān \ ، یا نمایشگاه بین‌المللی تهران، مؤسساتی واقع در بزرگراه شهید چمران، در منطقۀ 3 شهرداری تهران. 

تاریخچه

 منطقه‌ای که امروزه (1390 ش) نمایشگاه بین‌المللی در آن قرار دارد، در گذشته بخشی از زمینهای اوین به شمار می‌آمده است (ستوده، 1 / 126- 129). پیشینۀ تأسیس این نمایشگاه که به «نمایشگاه بین‌المللی تهران» مشهور است، به 1338 ش بازمی‌گردد. در 1346 ش و پس از اختصاص فضای مورد نیاز به نمایشگاه فعالیت ساخت سالنهای نمایشگاهی و اداری آغاز، و در 1348 ش نخستین نمایشگاه بین‌المللی با نام «نمایشگاه آسیایی» به مدت 21 روز و با حضور 33 کشور برگزار شد. نمایشگاه بین‌المللی تهران در 1355 ش به عضویت اتحادیۀ نمایشگاههای بین‌المللی (UFI) و نیز اتحادیۀ جهانی نمایشگاهها (BIE) که مسئولیت برگزاری نمایشگاههای اکسپو را بر عهده دارد، درآمد. 
نمایشگاه بین‌المللی تهران به طور کلی در فضایی به مساحت حدود 000‘850 مـ2 ساخته شده است که 000‘120 مـ2 آن فضای سرپوشیده، 000‘350 مـ2 فضای باز نمایشگاهی، و حدود 22 هکتار فضای سبزی است که محیط دلپذیری را برای شرکت‌کنندگان و بازدیدکنندگان ایجاد نموده است، و حدود 21 هکتار آن نیز راههای دسترسی به سالنهای مختلف و محوطۀ نمایشگاه است. 
در مجموعۀ نمایشگاه بین المللی تهران، مسجدی به نام مسجد حضرت ابراهیم (ع) قرار دارد. این مسجد که دارای معماری ویژه‌ای است، 200‘1 مـ2 مساحت، و مناره‌ای به ارتفاع 70 متر دارد. 
مجمع عمومی، هیئت مدیره، بازرس (حسابرس) و مدیرعامل از ارکان شرکت سهامی نمایشگاههای بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران‌اند؛ و از اعضای مجمع عمومی شرکت می‌توان اینان را یاد کرد: وزیر بازرگانی که ریاست مجمع عمومی را برعهده دارد، وزیر امور اقتصادی و دارایی، رئیس سازمان توسعۀ تجارت ایران، رئیس اتاق بازرگانی صنایع و معادن، و رئیس اتاق تعاون. 
نمایشگاه بین‌المللی تهران امکانات و تسهیلات زیادی ازجمله خدمات بانکی، گمرکی، بیمه‌ای، ارتباطی از قبیل تلفن، دورنما و اینترنت، غرفه‌سازی و تجهیز غرفه، آتش‌نشانی، هلال‌احمر و امکان برگزاری نمایشگاههای مجازی را در اختیار مشارکت‌کنندگان و بازدیدکنندگان قرار می‌دهد. همچنین 3 پارکینگ در شمال، غرب و جنوب نمایشگاه، سالن همایش و نمایش فیلم، چند رستوران و کافی‌شاپ، فروشگاههای عرضۀ مواد غذایی، چاپخانه و گلخانه از دیگر امکانات موجود در نمایشگاه بین‌المللی تهران به شمار می‌آیند. 

وظایف و هدفها

 برگزاری نمایشگاههای تخصصی و بین‌المللی بازرگانی در داخل و خارج از ایران؛ همکاری با اتحادیه‌های نمایشگاههای جهانی، شرکت در سمینارها و کنفرانسهایی در این زمینه، و اقدام به تشکیل مجامع مشابه با رعایت قوانین و مقررات در ایران؛ نمایش و معرفی دستاوردها و تولیدات صنعتی، معدنی، کشاورزی و خدمات بازرگانی فنی و مهندسی کشور از طریق 
برپایی و ادارۀ مراکز و غرفه‌های نمایشگاهی در داخل و خارج از ایران؛ و ایجاد تعامل با اشخاص حقیقی و حقوقی در امور مربوط به وظایف شرکت، شامل تأسیس یا مشارکت در تأسیس نمایشگاههای دائمی و موقت داخلی و خارجی از طریق سرمایه‌گذاری ازجمله وظایف شرکت سهامی نمایشگاههای بین‌المللی ایران است. 
از اهداف این شرکت می‌توان به افزایش رضایت خاطر مشتریان و دیگر طرفهای ذی‌نفع، توسعۀ رویدادهای نمایشگاهی از طریق به کارگیری مؤثر و کارآمد منابع و ظرفیتهای موجود، مدیریت بر عملکرد مجریان نمایشگاهی در راستای ارتقای سطح کیفی برگزاری نمایشگاهها، گسترش زیرساختهای فیزیکی و بهینه‌سازی مصرف در راستای افزایش سطح کارآیی شرکت، ایجاد فضای مشارکت و توانمندسازی سرمایه‌های انسانی به عنوان اصلی‌ترین منابع شرکت، افزایش اعتبار و شهرت بین‌المللی سازمان و دست‌یافتن به استانداردهای بین‌المللی اشاره کرد. 
شرکت سهامی نمایشگاههای بین‌المللی ایران که در راستای گسترش صادرات غیر نفتی، زمینۀ مناسبی را برای معرفی شرکتهای بازرگانی ایرانی فراهم می‌سازد، به‌سبب برخورداری از فضا، امکانات و تسهیلات نمایشگاهی منحصر به فرد و نیروهای متخصص، از مهم‌ترین شرکتهای بازرگانی و اقتصادی ایران به شمار می‌آید. این شرکت از طریق برپایی نمایشگاههای تخصصی و بین‌المللی تولیدکنندگان، بازرگانان داخلی و خارجی را قادر ساخته تا به عرضه و ارائۀ توانمندیهای خود، و نیز مبادلات تجاری و سرمایه‌گذاریهای مشترک بین‌المللی بپردازند. شرکت نمایشگاههای بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران در 1388 ش موفق به اخذ گواهی‌نامۀ ایزو 9001 گردید. 
این شرکت در حال حاضر (1391 ش) با شمار زیادی از کشورهای جهان دارای تفاهم‌نامۀ همکاری نمایشگاهی متقابل است. 
یکی از مهم‌ترین نمایشگاههایی که تاکنون در این مکان برگزار شده، نمایشگاه بین‌المللی کتاب است. نخستین نمایشگاه بین‌المللی کتاب در 1366 ش در این نمایشگاه برگزار شد که تا نوزدهمین دورۀ این نمایشگاه در 1385 ش ادامه داشت؛ از آن تاریخ تاکنون (1391 ش) نمایشگاه بین‌المللی کتاب در مصلای بزرگ تهران برگزار می‌شود. 
نزدیکی نمایشگاه بین‌المللی تهران به بزرگراههای اصلی شهر تهران و هتلهای آزادی و استقلال، سبب ایجاد ترافیک سنگین در زمانهای برگزاری نمایشگاههای مختلف در این مکان می‌شود. 

مآخذ

 «تاریخچه‌ای از 24 دوره نمایشگاه کتاب در تهران»، شادان (مل‍‌ )؛ «دربارۀ نمایشگاه»، سالنهای نمایشی ایران (مل‍ ‌)؛ ستوده، منوچهر، جغرافیای تاریخی شمیران، تهران، 1371 ش؛ نیز: 

Iran Exhibition Halls, http: / / www.iranfair.com / fa / about-us / درباره ـ نمایشگاه.html (acc. May 29,2011); Shadan, http: / / shadan-pub.com / pid-8 / 140-aid-140 (acc. May 31, 2011). 
حسن موسوی‌زاده