لواسانی، حسین

لواسانی \ lavāsānī \ ، حسین، از نجاران و منبت‌کاران معروف سدۀ 9 ق / 15 م، اهل لواسان. 
او فرزند حسن نجار لواسانی و سازندۀ درِ چوبی بقعۀ امامزاده اسماعیل در محلۀ چال میدان تهران بوده است. بنابر کتیبۀ موجود بر روی درِ چوبی بقعۀ امامزاده اسماعیل، سال ساخت این در، 886 ق / 1481 م، و سازندۀ آن نیز حسین لواسانی عنوان شده است. در واقع تاریخ حک‌شده بر روی این در، قدیمی‌ترین تاریخ موجود در ابنیۀ قدیمی داخل شهر تهران به شمار می‌آید (کریم‌زاده، 3 / 1448؛ مصطفوی، 1 / 15، 446). 
لواسانی همچنین در 895 ق / 1490 م، صندوق چوبی بقعۀ امامزاده یحیى را همراه با برادرش استاد محمد و به دستور ملک‌شاه غازی فرزند ملک شاهرخ ساخته است (همو، 1 / 15-16). بر روی این صندوق عتیقه که دارای طول 05 / 2 متر، عرض 06 / 1 متر و ارتفاع 18 / 1 متر است، کتیبه‌های قرآنی و تاریخی گوناگونی نوشته شده است. بر حاشیۀ بالای بدنۀ صندوق، به خط ثلث برجسته، آیه‌های نخست تا ششم سورۀ فتح (48)، و پس از آن نام صاحب بقعه، و در حاشیۀ پایینی صندوق نیز، آیه‌های 83 تا 90 سورۀ انعام (6)، و سپس نام سازندگان آن نگاشته شده است. در حاشیۀ 4 طرف صندوق نیز آمده که این صندوق، 9 سال پس از ساخت درِ قدیمی بقعۀ امامزاده اسماعیل، یعنی در 886 ق توسط استاد حسین لواسانی ساخته شده است (همو، 1 / 18-20). 
بنابر نوشتۀ مصطفوی، صندوق عتیقۀ امامزاده یحیى از 3 صندوق موجود در 3 امامزادۀ تهران قدیمی‌تر و زیباتر است (1 / 20). رنگ‌آمیزی صندوق که خطوط گود آن با رنگهای قرمز و آبی، و خطوط برجستۀ آن به رنگ قهوه‌ای است، جلوه‌ای زیبا دارد. این صندوق چوبی را ضریح نقره‌ای رنگی مزین به آیات قرآنی، اشعار و میناکاری می‌پوشاند (میرعبدالله، بش‍‌ ). 

مآخذ

 کریم‌زادۀ تبریزی، محمدعلی، احوال و آثار نقاشان قدیم ایران، لندن، 1370 ش؛ مصطفوی، محمد تقی، آثار تاریخی طهران، به کوشش هاشم محدث، تهران، 1361 ش؛ میرعبدالله لواسانی، افشین، «صندوق منبت عتیقۀ امامزاده یحیى (ع)»، عودلاجان (مل‍‌ )؛ نیز: 

Oudlajan, www.oudlajan.com / 1390 / 03 / page / 2 / (acc. 18 / 12 / 1391). 
پریسا آسایش