کهریز، قنات

کهریز، قنات \ qanāt-e kahrīz \ ، قناتی در محلۀ نیاوران. 
این قنات یکی از پرآب‌ترین قناتهای منطقۀ شمیران است که باغها و خانه‌های زیادی از آن بهره می‌برند. بنابر گفته‌های اهالی محلۀ نیاوران، قدمت این قنات به پیش از دورۀ قاجار می‌رسد که برای استفادۀ بهینه از آن توسط اهالی نیاوران مرمت شده است. از مادرچاه این قنات که در کوههای منظریه و حصارک قرار دارد تا مظهر آن در میدان محلۀ نیاوران، بیش از 3 کمـ فاصله است. از ویژگیهای این قنات ژرفای بسیار آن است. 
این قنات دارای دو مادرچاه نزدیک به هم است که در کوههای منظریه حفر شده‌اند. این دو رشته در ابتدا از یکدیگر جدا هستند و در مسیر خود به یکدیگر متصل می‌شوند. دمای آب این قنات در فصول تابستان و زمستان متفاوت است و همین امر سبب شده که آب قنات در تابستان سرد و در زمستان گرم باشد. 
از مظهر قنات، آب توسط دو جوی به دو قسمت تقسیم می‌شود. یک قسمت به سمت جنوب می‌رود که پس از طی کردن 9 خانه و باغ، به حوضچه‌ای در زیر میدان باهنر می‌ریزد که برای آبیاری فضای سبز میدان حفر شده است، و قسمت دیگر آن به سمت غرب سرازیر می‌شود و درنهایت به حوضچۀ میدان باهنر می‌ریزد و از آنجا به سمت محلۀ حصاربوعلی می‌رود. در طول مسیر مظهر قنات تا مادرچاه نیز چندین باغ و خانه وجود دارد که به وسیلۀ لوله‌کشی، از آب این قنات استفاده می‌کنند. 
بنا بر گفتۀ اهالی این محله، این قنات در تابستان 1387 ش توسط شهرداری تهران به طور کامل لای‌روبی شده و همین امر موجب افزایش دوبارۀ آب گردیده است. 
اهالی نیاوران به این قنات توجه خاصی دارند و بر این باورند که امام حسن عسکری (ع) به نیاوران آمده و از آب این قنات وضو گرفته و در زیر درخت نارونی که تا چندی پیش در کنار مظهر این قنات پابرجا بوده، نماز گزارده است؛ ازاین‌رو اهالی فراوانی آب این قنات را از برکت وجود آن امام می‌دانند. 

مأخذ

 جعفری (از اعضای شورایاری محلۀ نیاوران)، مصاحبه با مؤلف.

امیرحسین فاطمی