کمرد

کمرد \ kamard \ ، روستایی از توابع دهستان سیاه‌رود، واقع در 24کیلومتری جادۀ تهران ـ دماوند. 
این روستا در موقعیت °51 و ´45 طول شرقی، و °35 و ´46 عرض شمالی، در 4 کیلومتری شرق جاجرود و در دامنۀ شرقی آراکوه، در ارتفاع 729‘1متری از سطح دریا قرار دارد. 
در حدفاصل میان روستای کمرد و جادۀ اصلی که در سرتاسر جبهۀ شمالی آن شهرک صنعتی کمرد قرار گرفته است، رشته‌کوهی از شرق به غرب امتداد دارد که آن را کوه دوبرارون یا دوبرادران می‌نامند. حد شرقی این کوه به شهر جدید پردیس، و حد غربی آن به جنوب غربی روستای کمرد و منطقۀ باغک منتهی می‌شود. دسترسی به روستای کمرد از طریق عبور از میان شهرک صنعتی و انتهای جنوبی کوه دوبرارون امکان‌پذیر است. روستای کمرد بر یال یا خط‌الرأس تپه‌ای واقع است که دو طرف آن را دو مسیل در بر گرفته است. 
نام مزرعه‌ها، کوهها، منطقه‌ها و دره‌های اطراف روستای کمرد از مجاورت جادۀ اصلی عبارت‌اند از: پِله، پله‌پلوک، چشموک، باغ رمضون، درۀ آسن‌داری، درۀ گوآرا، کوه دوبرارون، سروینجه، سرچاه، پی‌سابی، و از آنجا به سمت شمال و غرب روستا دهنۀ پلنگ‌واز، تختی شیرعلا، کُلادره، تنگۀ پاوارسادات، سرقبرستانی، سرخه‌نو، آبشار، گردنه‌پاره، گوله‌بندک، درۀ کل‌خانمی، کوشگراک، کُندکوهک، چال‌ویرجون، تنگه‌محله، سرلیز، قلم‌شمسی یا قلم‌شمشیر، وَلونسومک، آب‌چال، درۀ پاتنگ‌لو، تخت‌لو، اراکو، خراب‌استلک، تختی ویریه، پوسونکی، باغک، شمس‌آباد، تپۀ سیف، و دراززمین. 
روستای کمرد دارای 3 محله است: 1. کون‌محله که در سینه‌کش شرق تپه‌ای جا دارد و روستا بر روی آن ساخته شده است؛ 2. بارمحله که در حدفاصل میان کون‌محله و بنای حسینیۀ کمرد قرار دارد؛ 3. جیرمحله (پایین‌محله) که بنای امامزاده طیب بن طاهر در آن قرار دارد. 
نام خانوادگی اهالی بومی روستای کمرد، بالانی یا پالانی، آبشاری، طیبی، زرشکی، والی و چوپانی است؛ اما بیشتر خانواده‌هایی که دارای نام خانوادگی پالانی، چوپانی، آبشاری و زرشکی بوده‌اند، نام خانوادگی خود را به حسینی، نیکوال، خرمی‌فر، والی‌تبار، رضوان‌فر، داوودی و کیانی‌فر تغییر داده‌اند. افزون بر آن افراد مهاجر جدید و برخی از تهرانیهای خوش‌نشین نیز به جمعیت روستا اضافه شده‌اند. روستای کمرد در تابستان و ایام تعطیل بیش از 250 خانوار جمعیت دارد؛ اما جمعیت ثابت آن حدود 120 خانوار است. 
این روستا دارای مسجدی نسبتاً کوچک و قدیمی‌ساز به نام مسجد صاحب‌الزمان و حسینیه‌ای بزرگ و نوساز بر بالاترین نقطۀ روستا ست. در این روستا یک باب مدرسۀ ابتدایی و یک باب مدرسۀ راهنمایی وجود دارد که دانش‌آموزان دختر و پسر در آن به تفکیک کلاس دخترانه و پسرانه درس می‌خوانند. دانش‌آموزان دبیرستانی این روستا برای ادامۀ تحصیل به شهر جدید پردیس می‌روند. در این روستا یک باب حمام تاریخی وجود داشت که در سالهای نخستین انقلاب تخریب گردید و به جای آن حمام جدید احداث شد، اما این حمام اکنون متروک و بلااستفاده است. 
شغل قدیم مردم روستای کمرد بیشتر کشاورزی و به‌خصوص کشت دیم و دامداری بود؛ اما اکثر آنان اکنون در کارگاهها و کارخانه‌های شهرک صنعتی کمرد کار می‌کنند و برخی نیز در تهران دارای مشاغل دولتی‌اند. 
آب آشامیدنی، مصرفی و آبیاری باغات روستای کمرد بیشتر از آبشار تأمین می‌شود، اما بخشی از آن نیز از طریق قناتی که در منطقۀ سرچاه وجود دارد، فراهم می‌گردد. روستای کمرد دچار کم‌آبی است و به همین سبب بیشتر زمینهای اطراف روستا به حال خود رها شده است. در محدودۀ روستا و حیاط خانه‌ها، باغهایی کوچک وجود دارد که درختان آنها غالباً گردو، گیلاس، آلبالو و شمار محدودی نیز انواع دیگر همین گونه‌ها هستند؛ اما به‌سبب کمبود آب، رشد و رونق خوبی ندارند. فقط در مسیر روستا به آبشار که درۀ کم‌عمقی است و پیوسته سرریز آب آبشار در آن جریان دارد، درختهای بزرگ و شادابی وجود دارند که طراوت ویژه‌ای به محیط روستا منتقل می‌کنند. 
اهالی روستای کمرد معتقدند که محل اولیۀ این روستا در گذشته در سمت غرب روستا و در مکانی به نام دره‌محله بوده است و از دورۀ قاجار، روستا به مکان فعلی منتقل شده است. از بافت تاریخی و قدیم روستای کمرد اثری جز بنای امامزاده‌ای به نام طیب بن طاهر باقی نمانده است و تقریباً همۀ خانه‌های قدیمی تخریب و نوسازی شده‌اند. در مجاورت این روستا دو آبشار وجود داشت که امروزه یکی از آنها دارای آب و دیگری خشک است. 
پس از احداث شهر جدید پردیس در حدود 5کیلومتری شمال‌شرقی روستای کمرد و تصمیمهای اتخاذشدۀ جدید در مورد تقسیمات کشوری منطقه، تمامی مراتع، مزارع، کوهها و آبادیهای کوچک حدفاصل شهر پردیس تا جاجرود در اختیار مدیریت شهر پردیس درآمده، و ساخت‌وسازهای شهری پردیس نیز به نزدیکی روستای کمرد رسیده است.

ناصر پازوکی طرودی