کالاد

کالاد \ kālād \ ، سابقاً شهرکی در بخشی از اراضی روستای نارمک، از توابع شمیران، و امروزه محله‌ای واقع در محدودۀ شهرداری منطقۀ 4 تهران. این شهرک از شمال به خیابان صبوری ـ خیابان حسینعلی، از جنوب به بزرگراه رسالت، از شرق به خیابان هنگام، و از غرب به بزرگراه امام علی (ع) محدود است.
در 1329 ش، زمینهایی در روستای نارمک از سوی بانک ساختمانی (امروزه سازمان مسکن) برای شهرک‌سازی در نظر گرفته شد. این کار با طراحی مهندس الٰهی، رئیس بانک ساختمانی وقت، طرح‌ریزی، و در 1337 ش آغاز شد و در خرداد ماه 1339 بـه پایان رسید («شناسنامه ... »، بش‍‌ ). در این زمینها، شماری ساختمان با بلوکهای سیمانی ساخته شده بود. ایـن بلوکهای سیمانی کـه دیوار خانه‌ها را تشکیل می‌دادند، ساخت شرکتی به نام «کالاد» بود؛ از همین‌رو، این شهرک کالاد نامیده شد. کوی کالاد شامل بیش از 300 باب خانه‌های یک‌طبقه و سه‌طبقه بود (کیاکجوری، 46).
پس از ایجاد شهرک کالاد، هستۀ مرکزی محلۀ نارمک شکل گرفت که درواقع نخستین تجربۀ شهرسازی مدرن ایرانی به‌شمار می‌آمد. بدین منظور خانه‌هایی ویلایی در ابعاد 300، 400 و 500 مـ2 در این ناحیه بنا شدند. مهندس الٰهی و مهندسانی از کشورهای بلژیک و فرانسه طراحی و خیابان‌بندی این شهرک را برعهده داشتند. ابتدا صاحب‌منصبان و کارمندان عالی‌رتبۀ دولت در این محل اسکان یافتند؛ اما بعدها با احداث توقفگاه شرکت واحد در این منطقه، از آنجا نقل مکان کردند («شناسنامه»، بش‍ ‌).
بعدها شهرک کالاد با توجه به توسعۀ شهرنشینی در تهران، به محله‌ای مستقل بدل شد. محلۀ کالاد طبق سرشماری مرکز آمار ایران در 1385 ش،010‘ 17 تن جمعیت داشته است. امروزه (1388 ش)، این محله با وسعتی حدود 6 / 87 هکتار واقع در ناحیۀ 2 شهرداری منطقۀ 4 تهران قرار دارد و از شمال به میدان الغدیر و محلۀ شمیران‌نو، از جنوب به بزرگراه رسالت، از شرق به خیابان سراج و محلۀ نارمک، و از غرب به خیابان هنگام محدود می‌شود (همانجا؛ «معرفی ... »، بش‍‌‌ ).

مآخذ

 «شناسنامۀ محلات منطقۀ 4»، شهرداری منطقۀ 4 تهران (مل‍‌ )؛ کیـاکجوری، خدیجـه، مطالعـه دربـارۀ مشخصات کویها و مساکن در 9 محلۀ شهر تهران، تهران، 1351 ش؛ «معرفی منطقۀ 8»، معاونت اجتماعی ـ فرهنگی شهرداری منطقۀ 8 (مل‍‌ )؛ نیز:

Motaleat, http: / / motaleat-8.blogfa.com (acc.Nov.30, 2009); Region 4, http: / / region4.tehran.Ir / Default.aspx? Language=en-US & Page Content ID =3029 & tabid = 21499 (acc. Nov.30, 2009).
حسن موسوی‌زاده